«پیاده‌روی اربعین» را به یک سنت تبدیل کنیم

از قدیم‌الایام آئین‌ها و سنت‌های مختلفی برای عزاداری در محرم و صفر برگزار می کردند، که بسیاری از آن‌ها با گذشت زمان و به دلیل متوقف شدن چند ساله‌ی عزاداری در دوره‌ی پهلوی رو به فراموشی رفت اما حالا چند سالی است که همه مردم ایران به صورت خودجوش در حال دیرینه کردن یک سنت دیگر در «اربعین حسینی» هستند.

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ ایسنا، حضور میلیونی مردم ایران در «اربعین حسینی» سال گذشته نشانه‌ای کوچک از فرهنگی است که شاید سال‌ها قبل نیز بین اجدادمان رسم بوده و حالا مردم با حرکت خودجوش خود، در حال به‌روز کردن فرهنگ «پیاده‌روی اربعین» هستند.

فرهنگی که ایرانی‌ها ناخودآگاه در حال تبدیل آن به یک سنت دیرینه برای همیشه‌ی تاریخ‌اند...

* به این فرهنگ توجه کنید

سعید روشن، پژوهشگر تهران قدیم پیش از این درباره‌ی این حرکت خودجوش و مردمی به خبرنگار ایسنا گفت: «پیاده‏‌روی عزاداران حسینی در روز اربعین یکی از رسم‏‌هایی است که از چند سال گذشته مردم، بخصوص در تهران، به برگزاری آن مقید شده‌اند. علاوه بر کسانی که از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‏‌کنند، مردم تهران نیز در این روز میدان امام‌حسین (ع) تا حرم شاه عبدالعظیم حسنی (ع) را به صورت پیاده طی می‌کنند. این اقدام در حال تبدیل شدن به یک سنت و فرهنگ در میان مردم است.

او با بیان این‏که در چند سال اخیر پس از انقلاب آداب جدیدی در برگزاری مراسم‏‌ اربعین حسینی شکل گرفته است، افزود: در سال‌های گذشته مردم در مدت زمان‌های مختلفِ برگزاری مراسم‌های عزاداری‏‌شان ابتدا، اواسط یا حتی انتهای مراسم‌های عزاداری با حضور در منزل یک عالم، امامزاده یا مکانی مقدس برای این روزها سلام و تسلیت عرض می‏‌کنند و سپس به ادامه‏ مراسم خود می‏‌پردازند.

او وارد کردن فرهنگ‏‌های جدید به عزاداری را یک رویداد مهم و جالب توجه دانست و ادامه داد: اتفاقات کنونی نیز به مرور در حال جا افتادن بین مردم هستند، اینگونه اتفاقات یک واقعه مذهبی را به یک رویداد فرهنگی وارد کرده و می‏‌کنند.

«روشن» برگزاری چله‏ «زیارت عاشوراخوانی» را در تهران از سال‌های دور تا کنون نیز یکی از آیین‌هایی دانست که مردم تهران هنوز به برگزاری آن مقیدند و اظهار کرد: از دوره‏‌های گذشته مانند قاجار تاکنون، مردم تهران از روز اول دهه محرم تا چهل روز بعد یعنی «اربعین امام حسین (ع)» مراسم‌ مختلفی مانند خواندن زیارت عاشورا، دعای توسل یا ختم قرآن کریم نذر و... را برگزار می‌کنند. درواقع با این اقدام دهه‏ محرم را به ماه صفر و اربعین حسینی متصل می‏‌کنند.

* خرده‌فرهنگ‌های عزاداری وارد تهران شدند

نصرالله حدادی، پژوهشگر تهران قدیم نیز در گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از اربعین حسینی تا 28 صفر را یک دهه‌ی عاشورای دیگر برای مسلمانان بیان کرد.

او افزود‌: در دوره‌ی پهلوی، برای عزاداری ایام محرم و صفر فقط سه روز عاشورا، اربعین و رحلت پیامبر(ص) تعطیل بود، هر چند در آن زمان دولت اهمیت زیادی به عزاداری‌های مرسوم نمی‌داد، با این وجود علاوه بر تعطیلی‌هایی که حوزه‌های علمیه در این ایام داشتند، مردم عادی هم با خرده فرهنگ‌هایی که از شهرستان‌های مختلف به تهران وارد کرده بودند، مراسم‌هایی عزاداری خود را برپا می‌کردند.

وی با اشاره به این که در حکومت حدود 50 ساله‌ی بعث در عراق مردم اجازه‌ی برگزاری هیچ مراسمی را نداشتند، ادامه داد: اما از سال 2003 که حکومت صدام سقوط کرد، حتی می‌توان گفت ایرانی‌ها‌، مردم عراق را برای برگزاری مراسم‌های محرم و صفر تشویق کردند.

او پیاده‌روی شیعیان و مسلمانان به سمت کربلا را یکی دیگر از آئین‌هایی دانست که در طول چند سال گذشته بین مردم شکل گرفته است و گفت: این اتفاق ناخواسته نشان‌دهنده‌ وفاق 20 میلیونی مسلمانان و شیعیان در دنیا است.

حدادی با اشاره به اینکه پس از انقلاب اسلامی مردم ایران در شهرهای مختلف در تلاش هستند تا رسوم و نحوه‌ی عزاداری‌هایشان را به صورت شاخص جا بیندازند، ادامه داد: عرب‌های جنوب ایران در تلاش هستند تا شرحه‌خوانی و شیوه‌ی عزاداری‌شان را به همه معرفی کنند. مردم در شمال سعی می‌کنند تلفیقی از «امیری خوانی» و «مرثیه‌خوانی» را به عنوان عزاداری شاخص‌شان معرفی کنند. مردم یزد به جز برگزاری مراسم «نخل‌بندی»، فقط سیاه می‌پوشند و عزاداری‌هایی با طمانینه دارند.

وی همچنین تاکید کرد: زنجیر‌زنی در گذشته فقط متعلق به آذربایجانی‌ها بود و مردم شهرهای دیگر چنین آئینی نداشتند، اما به خصوص در طول چند سال گذشته این حرکت تقریبا در همه‌ دسته‌های عزاداری رواج پیدا کرد.

این پژوهشگر تهران قدیم ادامه داد: در گذشته عَلم‌کشی فقط توسط لوطی‌های تهران انجام می‌شد و عزاداری بقیه‌ مردم تا بهمن 57 به صورت کاملا عادی و سنتی بود، تا این‌که از حدود سال 60 برگزاری مراسم‌های تاسوعا و عاشورا بین مردم ایران به یک راهپیمایی عظیم تبدیل و از چند سال گذشته نیز پرچم‌ها و علم‌ها بار دیگر در میان دسته‌جات سینه‌زنی معمول شد.

انتهای پیام