چرا در مذاکرات هسته ای به نتیجه نرسیدیم

در حالی که ضرب الاجل تعیین شده برای توافق هسته ای میان جمهوری اسلامی ایران و 5+1 به پایان رسیده، مذاکرات طرفین اما در وقت اضافه یا به عبارتی ساعت صفر، همچنان در لوزان سوییس ادامه دارد. هیئت های دو طرف شب گذشته نیز همچون روزها و شب های پیش، تا دیر وقت در نشست های مختلف دو و چند جانبه وزرا و معاونین حضور داشته و بر سر آخرین راهکارهای عملیاتی رسیدن به توافق بحث و تبادل نظر کردند. در خلال این جلسات فشرده و نفس گیر هم، هر از گاهی یکی از اعضای هیئت ها یا منابع وابسته و نزدیک به آنها با حضور در جمع خبرنگاران اظهار نظرهای کلی کرده و هر یک پیش بینی خود را نسبت به آنچه در نهایت رخ خواهد داد اعلام می کنند. در همین حال، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و مسئول هیئت مذاکره کننده کشورمان نیز ساعت یک و نیم بامداد امروز چهارشنبه پس از روزی پر کار ـ حدود 18 ساعت نشست های پی در پی ـ لحظاتی کوتاه در بین خبرمگاران حاضر در هتل «بوری واژ» لوزان حاضر شد و ضمن تشکر از تلاش خبرنگاران توضیحاتی پیرامون روند کلی جلسات روز سه شنبه داد. این اظهار نظرها البته هیچ یک حاوی جزییات نبوده و به بیان روند کلی اکتفا می شود، ضمن اینکه در لابلای آنها می توان سر خط هایی را گرفت و بر اساس آن و حتی بر اساس زبان بدن آنها تحلیل و ارزیابی کرد. اما آنچه در پشت درهای بسته اتاق های مذاکرات در هتل «بوری واژ» لوزان با شدت و پشتکاری مثال زدنی در جریان است، تمام ماجرا نیست و چنانچه از خروجی برخی رسانه های غربی نیز مشهود است، مذاکرات هسته ای ایران و 5+1 دارای پشت پرده ها و بازیگرانی است که اتفاقا نه در لوزان که در هیچ یک از مذاکرات پیشین نیز حضور مستقیم در اتاق گفت و گوها نداشته اند، اما اگر نگوییم بیشتر، حتما اثراتی در حد اتفاقات درون اتاق ها داشته اند. اگر بخواهیم کمی دقیق تر به این پشت پرده ها و بازیگران مذکور بپردازیم، حداقل می توان آنها را در دو گروه دسته بندی کرد، دو گروهی که البته مکمل یکدیگر بوده و در حصول نتیجه مطلوب هم پوشانی کامل دارند. یکی کشورهای منطقه و دیگری رسانه های غربی که سناریوی از پیش طراحی شده ای را برای تضعیف موقعیت ایران در مذاکرات و تحمیل فشارهای بیشتر تکمیل می کنند. در واقع اگر مذاکرات هسته ای را یک رویارویی دیپلماتیک بدانیم، این نکته روشن تر خواهد شد که طرف مقابل تمام نیروی خود را الزاما پشت میز مذاکرات حاضر نکرده و بخشی از آن در پشت صحنه و البته در حاشیه کار مشغول فعالیت است. از فعالیت مدام رسانه های مخالف جمهوری اسلامی اعم از فارسی زبان و غیره... در حاشیه مذاکرات ـ که با خبرسازی های هر روزه خود، هم سرمایه اجتماعی داخل کشور در حمایت از تیم مذاکره کننده را هدف گرفته و هم زمین بازی را برای طرف غربی مهیا می کنند ـ که بگذریم، مهمترین بازی پشت پرده این روزها را بازیگران منطقه ای ضد ایرانی راهبری می کنند. خبرنگاران ایرانی حاضر در لوزان، از صبح روز پنج شنبه 5 فروردین ماه 1394 که در محل مذاکرات حضور پیدا کرده اند هر روز این بازی های رسانه ای را از نزدیک شاهدند، از رویترز که خبر تنظیم سند 2 تا 3 صفحه ای را با هدف تحمیل توافق دو مرحله ای مخابره کرد و آسوشیتدپرس که با خبر خروج اورانیوم را از ایران با هدف شعله ور شدن انتقادات داخلی و خدشه به صف واحد حمایت از تیم هسته ای منتشر کرد گرفته تا خبرنگار رسانه تروریست های تکفیری یعنی شبکه العربیه سعودی که همین جا و جلوی چشم همه روبروی دوربین ایستاد و جمهوری اسلامی ایران را به دلیل اصرار بر لغو یکباره تمامی تحریم ها عامل اصلی عدم حصول توافق معرفی کرد! در آن سو اما؛ همگام با همین تحرکات رسانه ای، بازیگران منطقه از طریق برخی از اعضای گروه 5+1 در حال اعمال نقطه نظرات خود برای تأخیر در روند مذاکرات و یا ندادن امتیاز به ایران هستند. در همین زمینه، رژیم اسرائیل از طریق فرانسه و با برگ لوران فابیوس و عربستان سعودی از کانال انگلستان در حال رایزنی و اعمال فشار بر گفت وگوها هستند، چنانچه فابیوس فرانسوی در میان خبرنگاران حتی جلوتر از آمریکایی ها به نماد ممانعت و سنگ اندازی در مذاکرات هسته ای تبدیل شده است. از سویی؛ نوع رفتار و موضع گیری سران سعودی در قبال مذاکرات هسته ای قابل توجه است. ریاض در این دور از مذاکرات به مانند گذشته در کسوت یکی از اصلی ترین دشمنان ایران ظاهر شده و در کنار رژیم صهیونیستی و جمهوری خواهان آمریکا مخالفت علنی خود را با توافق هسته ای با ایران و رفع تحریم های کشورمان ابراز داشته است. نکته اینکه؛ انگلیس و عربستان طی دو سال اخیر بسیار به همدیگر نزدیک شده اند، به گونه ای که مهم ترین همکاری آن ها طی سالیان اخیر در دخالت در بحرین شروع شد و امروز انگلستان بیش از هر کشور دیگری در تشویق عربستان برای حمله به یمن مؤثر بوده است، حمله ای که با چراغ سبز انگلیسی ها و البته ایالات متحده با هدف درگیر کردن ایران و جهت دهی به فرآیند مذاکرات، درست در روز ابتدایی مذاکرات لوزان 2 آغاز شد. این رفتار سعودی ها البته بی سابقه نیست کما اینکه در جریان مذاکرات وین 8 ـ آذرماه سال 1393 ـ نیز وزیر خارجه عربستان نقش مستقیمی در بر هم زدن مذاکرات هسته ای و توافق نهایی داشت. سفر سعود الفیصل به وین و دیدار وی با جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در فرودگاه وین موضوعی نبود که از دید تحلیل گران و خبرنگاران پنهان بماند! بر این اساس؛ با وجود اینکه در جریان مذاکرات هسته ای در جبهه ایران اختلافی وجود ندارد و همه مسئولان و جناح های سیاسی روی به نتیجه رسیدن مذاکرات موافق بوده و از فرزندان مورد اعتماد انقلاب و رهبری حمایت می کنند، ولی همچنان اختلافات موجود در طرف مقابل که بخشی از آن زیر سر کارشکنی های اسرائیل و عربستان است از یک سو و سیاست بازی های آمریکایی ها که حاضر نیستند در فرآیندی معقول توافق را به سرانجام برسانند، نتیجه گیری را تا امروز به تأخیر انداخته است. محمد قادری خبرنگار مستقر در لوزان