اعمال لیلة الرغائب یا شب آرزو ها

اولین شب جمعه ماه رجب را لیله الرغائب می نامند که واجد فضیلت های بسیاری است. اعمالی برای این شب ذکر شده و در حدیث است که در شب جمعه اول ماه رجب، احیاء و بیداری و نیایش، فضیلت ویژه دارد و موجب دست‏یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است. درباره فضیلت این شب و علت نامگذاری آن به لیله الرغائب با سه تن از کارشناسان دینی گفتگو کرده ایم که در پی می آید؛

لیلةالرغائب یعنی شب بخششهای فراوان و فروریختن رحمت بی انتهای الهی

آیت الله سید احمد موسوی امام جمعه باقرشهر در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره لیلة الرغائب و فضیلت این شب بر شبهای دیگر گفت: اعمال و ادعیه لیلة الرغائب را مردم می توانند با رجوع به مفاتیح الجنان حاج عباس قمی ببینند و بخوانند. بنده تحقیقی درمورد معنای آن داشتم. می دانید که لیل به معنای شب است و رغائب هم جمع کلمه رغیب که مذکر است و رغیبة که مونث است می باشد. رغیب به معنای یک چیز مورد علاقه انسان است یک معنای دیگرش نیز بخشش فراوان است. رغائب جمع رغیب است؛ یعنی اگر رغیب به معنای بخشش فراوان باشد، رغائب به معنای بخشش های فراوان است. لیلة الرغائب یعنی شب بخشش های فراوان.

وی افزود: این شب خصوصیتی دارد یکی اینکه شب جمعه است. دوم اینکه در ماه مبارک رجب است. ماه رجب هم اگر در مفاتیح دیده باشید، یکی از نامهای دیگر آن (اصب) است. اصب به معنای فروریختن چیزی و سرشاری آن چیز است. مانند آبی که از آبشار فرو می ریزد. در ماه رجب به خودی خود رحمت های بی انتهایی الهی به شدت فرو می ریزد. خصوصاً شب جمعه که شب رحمت است. شب رحمت و بخشش های خداوند تبارک و تعالی است.

امام جمعه باقر شهر در پایان گفت: بنابراین لیلة الرغائب یعنی شب بخششهای بسیار فراوان و شب فروریختن رحمت بی انتهای الهی و نعمت های بی پایان. اعمالی این شب دارد که در فصل ماه رجب در مفاتیح الجنان و کتابهای ادعیه دیگر آمده است که مردم عزیز می توانند به آن رجوع کنند.

لیلةالرغائب فرصت ممتازی برای هدف‌گذاری است

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سعید بهمنی عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار مهر، درمورد این شب گفت: به طور کلی سه ماه رجب، شعبان و رمضان فصل سیرو سلوک بندگان با خداوند است. ظرفیتی در این ایام برای مومنان پیدا می شود که به نوعی به خدای تعالی نزدیک شوند. به نظر می رسد که این فصل این طور تصویر شده است که موقعیتی برای بندگان است. از جمله این موقعیت ها، لیلة الرغائب و مراسم اعتکاف و عید مبعث رسول است.

وی افزود: این ایام، ایام بسیار شریف و مبارکی است و فصل تقرب به خدا و فصل سیر و سلوک است و واقعاً فرصت ممتازی را به دست انسانها می دهد. به ویژه در لیلة الرغائب گویا خدای تعالی بنا دارد که آن جنبه هدف گذاری را در انسانها برانگیخته کند و آن جنبه را به گونه ای فرصتی دهد که انسانها از نگاه های کوتاه و روزمره خودشان و از اهداف کوچکشان فاصله بگیرند و به اهداف دورتر و والاتر چشم بدوزند.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: این اهداف هم اهدافی هستند که خود آن اهداف و حتی هدف گیری آنها فضیلت دارند تا چه برسد به اینکه به آنها برسیم. با آن هدف گذاری و حتی با آن تخیل می توان به نوعی مقرب به خدا شد. بین تخیل بنده ای که در صدد بندگی خداست با آن کسی که در صدد عصیان خداست فرق زیادی است. این اهداف اگر بخواهد شکل بگیرد و کسی اگر بخواهد هدف گذاریها و چشم اندازهای آینده خودش را در این ایام سازمان دهد بسیار مناسب است که خلقت خودش را با هدف خدای تعالی هماهنگ کند. چنانکه یکی از آیات آخر سوره والذاریات است که می فرماید: و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون. خدا انسان و جن را برای بندگی آفرید و همین بندگی است که او را شایسته استخلاف الهی می کند. بندگی یعنی نهایت هماهنگی میان انسان و خدای تعالی. لذا به نظر می رسد اگر کسی بخواهد برای خودش رغبتی ایجاد کند و هدفی را در وجود خود ایجاد کند بسیار مناسب است که آن عبودیت را هدف گذاری کند.

ماه رجب و شب جمعه حرم الهی اند؛ شب جمعه اول رجب حرم در حرم است

آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی امام جمعه سابق شیراز و عضو مجلس خبرگان رهبری هم در مورد این شب به خبرنگار مهر گفت: همان طوری که مکانها از همدیگر متفاوتند و مسجد با خانه فرق می کند، مسجدالحرام قبله تمام مسجدهاست؛ کعبه قبله مسجدالحرام است؛ زمانها هم مثل مکانها هستند و بعضی زمانها را خدا یک شرافت مخصوصی به آنها داده است. ماه رمضان خودش یک حرم است. اینهایی که شرافت مخصوص دارند به عنوان حرم الهی و دربار الهی انتخاب می شوند.

وی افزود: کسی که می خواهد وارد آن حرم شود، باید مقدماتی داشته باشد تا اجازه ورود به او دهند. جمعه، یک حرم است. شب جمعه هم خودش یک حرم است. ماه رمضان، حرم است. ماه شعبان و رجب هم حرم است. شب جمعه اول ماه رجب، حرم اندر حرم است. یعنی هم از نظر ماه رجب بودن حرم است و هم از نظر شب جمعه بودن حرم است. اما شب جمعه اول با شب جمعه های دوم و سوم متفاوت است و برای آن اعمال مخصوص گذاشته اند و به آن لیلة الرغائب می گویند؛ برای اینکه آرزوهای انسان در این شب می تواند با دعا مستجاب شود و به آرزوهایش برسد. این جایزه کسی است که از این شب استفاده کند ... .

آیت الله حائری شیرازی در ادامه گفت: مثالی می زنم. یک مالک بزرگی از افراد روستاهای مختلف طلبکار بود و خیلی هم در مطالباتش سختگیر بود. یک وقتی اعلام کرد من فلان ساعت در دفترم هستم، هرکس بیاید صورت بدهی اش را بیاورد در این فاصله زمانی بدهی هایش را قلم می گیرم. افراد مختلفی این اطلاعیه را دیدند اما گفتند که او می خواهد ببیند چه کسی در توهم است و حرفش را باور می کند. یک روستایی که بدهی سنگینی به آن مالک داشت گفت تاحالا دروغی از این مالک نشنیده ام به دفترش می روم و رفت و آن مالک صورت بدهی هایش را صفر کرد و بخشید. وقتی افراد دیگر فهمیدند به مالک گفتند چرا این کار را کردی، او گفت می خواستم قدرت ایمان را به شما نشان دهم. این روستایی به من ایمان آورد باورم کرد و این نتیجه را گرفت. کسان دیگر که این حرف مرا باور نکردند این نتیجه را نگرفتند.

وی گفت: در لیلة الرغائب هم خداوند می فرماید شما را به آرزوهایتان می رسانم. آنهایی که به خدا ایمان دارند آرزوهایشان را از خدا می گیرند و کسانی که باور ندارند نتیجه نمی گیرند. امیدوارم خدای متعال این باور را به ما بدهد که از این شبها نهایت استفاده را بکنیم. اعمال این شب شب جمعه اوّل ماه رجب را ليلة الرَّغائب مي‌گويند و از براي آن عملي از حضرت رسول صَلَّي اللَّهِ عَلِيهِ وَ اله وارد شده با فضيلت بسيار که سيّد در اقبال و علاّمه در اجازه بني زهره نقل کرده‌اند از جمله فضيلت او آنکه گناهان بسيار بسبب او آمرزيده شود و آنکه هر که اين نماز را بگذارد چون شب اوّل قبر او شود، حقّ تعالي بفرستد ثواب اين نماز را بسوي او به نيکوتر صورتي با روي گشاده و درخشان و زبان فصيح پس با وي گويد اي حبيب من! بشارت باد تو را که نجات يافتي از هر شدّت و سختي گويد تو کيستي؟ بخدا سوگند که من روئي بهتر از روي تو نديدم و کلامي شيرين‌تر از کلام تو نشنيده‌ام و بوئي بهتر از بوي تو نبوئيدم.

گويد من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردي؛ امشب بنزد تو آمدم تا حقّ تو را ادا کنم و مونس تنهائي تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دميده شود من سايه بر سر تو خواهم افکند در عرصه قيامت پس خوشحال باش که خير هرگز از تو معدوم نخواهد شد.

وکيفيت آن چنان است که روز پنجشنبه اوّل آن ماه را روزه ميداري چون شب جمعه داخل شود ما بين نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز مي‌گذاري هر دو رکعت به يک سلام و در هر رکعت از آن يک مرتبه حمد و سه مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ و دوازده مرتبه قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ مي‌خواني و چون فارغ شدي از نماز هفتاد مرتبه مي‌گوئي« اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الاُْمِّيِّ وَعَلي آلِهِ» پس به سجده مي روي و هفتاد مرتبه مي‌گوئي:« سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ» پس سر ازسجده برمي‌داري وهفتاد مرتبه مي‌گوئي«رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِيُّ الاَعْظَمُ» پس باز به سجده مي‌روي و هفتاد مرتبه مي‌گوئي:« سُبُّوحٌ قُدّوُسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ» پس حاجت خود را مي‌طلبي که انشاءالله برآورده خواهد شد.