ریسمان پوسیده مسکن مهر و دولت بعدی

شبکه مردمی اطلاع رسانی(شما نیوز):زمانی که محمود احمدی‌نژاد، رییس دولت نهم، سعیدی‌کیا را به وزارت مسکن فرستاد، شاید در ذهنش خاطرات بازسازی بم را به تصویر می‌کشید، اما با شروع سال 85 و آغاز عملیات اجرایی مسکن مهر، ناکامی‌ها یکی پس از دیگری در این طرح چهره و همه رشته‌های رییس جمهور که در ذهن خود پرورانده بود، پنبه شد. همین امر کافی بود تا احمدی‌نژاد، علی نیکزاد تازه نفس را جایگزین سعیدی‌کیا کند تا شاید وی نقش مثبت‌تری برای رییس دولت ایفا کند و او را از باتلاق مسکن و به ویژه طرح مسکن مهر نجات دهد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اعتدال، طرح مسکن‌مهر پروژه‌ای است که کلنگ آن در دولت نهم به زمین خورده است. طرحی که وقتی خبرش در رسانه‌ها منعکس شد، بسیاری از طبقات کم درآمد را به یافتن سرپناه امیدوار کرد.اما گویا علیرغم ادعا یدولتی ها و با نزدیک شدن به پایان عمر دولت دهم هم، مسکن مهر به اهداف مورد نظر دست نیافته است. این پروژه که ابتدا به نام «احداث مسکن با اجاره 99 ساله زمین» نامیده شد و پس از آن با نام مسکن‌مهر در میان متقاضیان جای خود را پیدا کرد، گویا از همان ابتدای شروع در سال 1386، با حرف و حدیث‌های گوناگونی همراه بود، به طوری که با شروع به ساخت این پروژه اظهارنظرهای مسئولان دولتی مبنی بر تاثیرگذاری مسکن‌مهر بر بازار مسکن و همچنین رفع کامل مشکلات مسکن با اتکا به این طرح بالا گرفت. دولت در نیمه اول سال 88، برای برون رفت از کولاک بحران مسکن، خود نیز همه سیاست‌های اتخاذ شده را در مسکن مهر خلاصه کرد.برنامه‌ریزان مسکن در نیمه اول سال 88، در کنار تصمیمات پی‌درپی و ناکارآمد برای مسکن مهر، بسته‌های سیاستی را همچون اجرای مالیات مکرر که از سال 87 آغاز شده بود تداوم داده و سامانه کد رهگیری را نیز با شدت بیشتری اجرا کردند. در مقابل، طرح مسکن‌مهر از سوی کارشناسان و دست‌اندرکاران این حوزه منتقدان بسیاری داشت که برخلاف نظر دولت، از شرایط نامطلوب مسکن‌مهر و چشم‌انداز نامشخص این طرح، صحبت به میان می‌آوردند.‏

‏ به گفته برخی کارشناسان، مسکن‌مهر فاقد حداقل امکاناتی است که واحد و شهرک‌های مسکونی باید از آن برخوردار باشند. فاصله زیاد از مراکز اصلی شهر، دسترسی دشوار به پایانه‌های حمل‌ونقل شهری و فراهم نبودن مراکز آموزشی، درمانی و تفریحی از مواردی‌است که منتقدان این طرح از آن به عنوان مصائب مسکن‌مهر نام می‌برند. ‏

از سویی مسکن‌مهر برای دولت جنبه تبلیغاتی هم پیدا کرد و مسئولان بیشتر از اینکه به ابعاد اجرایی این پروژه توجه داشته باشند، به بازخوردهای تبلیغاتی این پروژه برای دولت‌های نهم و دهم توجه نشان دادند.‏از این‌رو مسکن‌مهر وسیله‌ای شد که دولت بتواند از مشکلات بخش مسکن و دیگر معضلات این حوزه بگریزد و به نوعی دهان منتقدان بخش مسکن را بسته نگه دارد.‏

استفاده از طرح مسکن‌مهر را زمانی بیشتر مشاهده می‌کنیم که کارشناسان یا نمایندگان مجلس صحبت از اوضاع آشفته بازار مسکن به میان می‌آورند و پس از آن دولت به سرعت به شرح و تفسیر مسکن مهر و تبلیغات وسیع در این زمینه دست می‌زند و وانمود می‌کند که کارشناسان مسکن از ابعاد اثرگذار مسکن مهر، بی‌اطلاعند.اما با این وجود اظهارنظرهای مثبت مسئولان در رابطه با مسکن‌ مهر، همیشه با شک و تردید و اعتراض منتقدان همراه بوده‌ است. یکی از اظهارنظرهایی که در حوزه مسکن ‌مهر به بحث و جدل‌ها در این زمینه دامن زد، ادعای معاون اول رئیس‌جمهوری و همچنین وزیر راه‌وشهرسازی مبنی بر خانه‌دار شدن تمامی مردم ایران باتوجه به مسکن‌مهر تا پایان فعالیت‌های دولت دهم بوده است.‏

بیت الله ستاریان، کارشناس مسکن در پاسخ به این سوال ما که آیا به گفته برخی از مسولان با اتکا به مسکن مهر تا سال 1392 مشکلات مسکن حل خواهد شد؟ تصریح می‌کند: این ادعا به هیچ عنوان قابل قبول نیست. زمانی می‌توان گفت مشکلات مسکن حل خواهد شد که تمامی زیر ساخت‌های اقتصادی کشوررا سر و سامان داده باشد، آن‌وقت می‌توان گفت که در پی آن مشکلات مسکن هم حل خواهد شد.‏

مسئولان دولتی بخش مسکن هنوز امیدوارند خانوارهای ایرانی را با خانه‌های مسکن مهر، صاحبخانه کنند. ازسویی آنچه که در طرح مسکن مهر این روزها دغدغه متقاضیان شده است، میزان واقعی آورده یک متقاضی دراین طرح است. موضوعی که تا امروز کمتر به آن پرداخته شده است و همین امر باعث دلسردی متقاضیان نسبت به این طرح شده است. ‏احتمال آنکه برخی متقاضیان باتوجه به درآمد و پس‌انداز اندکی که دارند، در نیمه‌های راه از خیر طرح مسکن مهر و سکونت در شهرهای جدید اطراف تهران بگذرند، زیاد است و این هدفی نیست که دولت به دنبال آن است.‏

نکته دیگری که در این میان مطرح است، آن است که در اوایل دهه 1380 در کشور صدها کارشناس خبره و صاحب‌نظر در کنار مدیران بخش مسکن دور هم جمع شدند و طرح بزرگی به نام طرح جامع مسکن کشور را نوشتند، اما این طرح در دولت نهم به حاشیه کشیده شد. ‏

نخستین بار در کشور بود که وفاق کارشناسی بزرگی در جهت توسعه و تقویت بخش مسکن به شکل همه جانبه ایجاد می‌شد، ولی دولت مسکن مهر را از میان هزاران تدبیر اندیشیده شده در بخش مسکن انتخاب کرد. شاید اگر «طرح جامع مسکن» به معنای واقعی اجرا می‌شد، هیچ‌گاه مسکن مهر در این ابعاد همه امور را تحت تاثیر قرار نمی‌داد. ‏

به هر صورت مسکن مهر اولویت وزارت راه و شهرسازی فعلی است. تاکنون نیمی از اعتباری را که برای ساماندهی کل بخش مسکن در طرح جامع پیش بینی شده بود، صرف مسکن مهر کرده اند، تازه اگر فرض بگیریم که این خانه‌ها قابل سکونت باشند، شاهدیم اغلب آنها تنها ظاهر ساختمان را دارند و ازهیچ امکانات زیربنایی و رو بنایی برخوردار نیستند. بهتر است مسئولان دولتی به جای اینکه در خصوص تامین مسکن برای مردم از این شاخه به آن شاخه بپرند،برنامه طرح جامع مسکن کشور را اجرا کنند، آنوقت متوجه خواهند شد که طی سال‌های اخیر چه راه خطایی رفته اند. ‏

چرا که راهکارهای دستوری و دخالت در بازار مسکن و اجاره بها در شرایط فعلی تنها موجب افزایش مشکلات در این حوزه می‌شود. در چند سال گذشته دولت تمامی هزینه و امکاناتش را صرف اجرای پروژه‌ای کرد که از قبل معلوم بود با چه سرنوشتی مواجه خواهد شد. با این حال دولت با توجه به اینکه از پاسخ گویی به نیاز مردم در کلان‌شهرها عاجز شده بود، به این روی آورد تا مردم را تشویق کند برای خانه دار شدن از کلان‌شهرها کوچ کنند که در عمل تاکنون موفق نشده است. ‏

اینکه مردم در مسکن‌ مهر بدون هیچ امکانات رفاهی و خدمات شهری چگونه زندگی کنند، با توجه به اینکه قیمت حامل‌های انرژی افزایش یافته است، طی مسافت‌های طولانی، با کدام هزینه امکانپذیر است؟ مسلم است متقاضیان مسکن مهر ترجیح می‌دهند در شهرهایی مانند تهران زندگی کنند و این هزینه را بابت اجاره بپردازند، تا اینکه صاحب خانه‌ها‌یی شوند و هرروز ساعت‌ها برای رسیدن به محل کار با هزینه‌های گزاف در حال رفت و آمد باشند و محرومیت از امکانات رفاهی و شهری را هم تحمل کنند.

غلام‌رضا تاج‌گردون نائب رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته است: مسوولان بانک مرکزی در گزارش خود به کمیسیون برنامه و بودجه از بلوکه شدن حجم عظیمی از منابع بانکی در مسکن مهر پرده برداشته و این موضوع را دلیل ناتوانی نظام بانکی برای پرداخت تسهیلات به سایر بخش‌های اقتصادی به ویژه بخش تولید اعلام کردند.

روزی که طرح مسکن مهر، از سوی رییس جمهور و با حمله او به منتقدان در سخنرانی تاریخی خود در جمع مردم قم مطرح شد شاید به ذهن دولت مردان خطور نمی‌کرد که مسکن مهر پاشنه آشیل دولت نهم و دهم باشد و بدل یه یک ریسمان پوسیده شود؛ داستان مسکن مهر در حال تبدیل شدن به قصه‌های هزار و یک شب می‌شود و هنوز پایان نیافته و در میانه راه است و انگار در صورت تداوم ناکامی‌های آن به یک تراژدی بزرگ برای تاریخ اقتصادی ایران و دولت های بعدی تبدیل خواهد شد.