آفتاب‌زدگی چیست؟ + راه های درمان و داروهای مفید
آفتاب‌زدگی عبارت است از واکنش به مواجهه بیش از حد با آفتاب. پوست در بخشهایی که بیشتر در معرض آفتاب است، درگیر می‌شود.
اغلب گردشگران به دلیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی کیش علاقه مند به استفاده از دریا و آفتاب هستند که احتمال بروز آفتاب زدگی و گرمازدگی را به وجود می آورد. لذا به منظور جلوگیری از صدمات احتمالی آفتاب و گرما توصیه های زیر اعلام می گردد:
1 - بهترین زمان جهت در معرض نور خورشید قرار گرفتن ساعت 9 صبح یا 3 بعداز ظهر است. بیشترین شدت تابش نور آفتاب در وسط روز است و چنانچه در این ساعات در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرید دچار آفتاب سوختگی خواهید شد.
2 - افرادی که دارای پوست و چشمان روشن و موهای طلایی یا خرمایی کمرنگ هستند، بیشتر در معرض آفتاب سوختگی هستند و نباید برای مدت طولانی (بیش از 15 دقیقه) در هر بار در معرض نور خورشید قرار بگیرند و باید از کرم های ضدآفتاب استفاده نمایند.
3 - برای جلوگیری از بیماری های پوستی ناشی از تابش مستقیم آفتاب در هنگام حمام آفتاب گرفتن و برنزه کردن پوست، از ضدآفتاب های دارای SPF خاص استفاده نمایید. برای کارهای روزانه ضدآفتاب دارای 8-15 SPF و فعالیت در محیط های باز ضدآفتاب دارای 15- 30 SPF توصیه می شود. کرم ها و ژل های ضدآفتاب تا چند ساعت اثر خود را حفظ می کنند ولی توصیه می شود ضدآفتاب ها حداقل 3 تا 4 ساعت یک بار تجدید شوند.
4 - توصیه می شود برای پیشگیری از گرمازدگی از لباس های آزاد با رنگ روشن و کلاه لبه دار استفاده نمایید. غذا و نوشیدنی خنک استفاده کنید و در هوای داغ به حد کافی آب بنوشید. پس از نیم ساعت ورزش در هوای گرم حداقل ده دقیقه استراحت کنید.
علائم گرمازدگی
الف) سردرد، سرگیجه، تهوع، ضعف و کاهش هوشیاری
ب) غش کردن، تعریق شدید، بی اشتهایی
ج) گشاد شدن مردمک ها، نبض تند و ضعیف، تنفس سریع و سطحی
د) رنگ پریدگی پوست، دردهای احتمالی عضلات، اشکال در راه رفتن
قبل از انتقال بیمار به مراکز درمانی او را به محل خنک انتقال دهید و کمپرس خنک به صورت او بمالید.تا آنجا که می توانید لباس هایش را کم کنید و به بیمار محلول آب نمک بدهید (یک قاشق چایخوری در هر لیوان). اگر بیمار استفراغ کرد به سرعت او را نزد پزشک ببرید.
5 - برای جلوگیری از اسهال مسافرتی هرگز از آب ناسالم، مانند آب های چاه، شیرهای موجود در فضای سبز (مخصوص آبیاری) و منابعی که به سلامت آنها مطمئن نیستید، ننوشید.از مصرف یخ و نوشیدنی های خنک که ممکن است با آب مخلوط شده باشد، خودداری کنید.
تاکنون 6832 عامل انتقال بیماری از حیوانات به انسان شناسایی شده است، پیشگیری از انتقال این بیماری ها سبب می شود تا از درد و رنج ناشی از آن در امان بمانیم؛ لذا در حین مسافرت استفاده از مواد غذایی با منشأ حیوانی را به نحو مناسبی کنترل نمایید:
الف) از مصرف جگر و گوشت خام یا نیمه پخته خودداری نمایید.
ب) از مصرف شیر و مواد لبنی غیرپاستوریزه خودداری نمایید.
ج) دقت نمایید که نگهداری گوشت در فروشگاه مطابق موازین بهداشتی و سلامت باشد.
د) با نصب توری جلوی درب ورودی و استفاده از پشه بند استاندارد از ورود حشرات موذی به داخل محل اقامت جلوگیری می کند.
هـ) از تماس کودکان با حیواناتی که از سلامت آنها اطلاع ندارید جلوگیری نمایید.
و) در صورت اقامت در محیط های باز به صورت کمپینگ، دقت نمایید در مجاورت لانه حشرات قرار نگیرید.
ز) سعی کنید فقط در پلاژهای مخصوص شنا کنید.
7 - سعی کنید با دوری از محل زندگی و تجمع حشرات از گزش آنها در امان بمانید و از استراحت در مکان روباز حتی الامکان خودداری کنید.اگر نمی توانید جلوی مواجهه با حشرات را بگیرید، روی بدن خود مواد دور کننده حشرات بمالید و لباس مناسب برای محافظت از گزش یا نیش حشرات بپوشید.
واکنش پوست به گزش حشرات به صورت برجستگی قرمز در پوست ظاهر می شود که معمولاً در عرض چند دقیقه پس از گزش یا نیش ایجاد می شود، اما بعضی مواقع هم شش تا دوازده ساعت طول می کشد تا ظاهر شوند. علائمی مانند خارش و سوزش نیز در بعضی موارد وجود دارد. بعضی از افراد دچار تهوع یا استفراغ، سردرد، تب، سرگیجه، احساس سبکی در سر و تشنج می شوند. واکنش های آلرژیک مثل خارش چشم ها، برافروخته شدن صورت، سرفه خشک، خس خس سینه و احساس خفگی در گلو و سینه در موارد شدید ایجاد می شود.
خاراندن محل گزیدگی حشرات در برخی موارد ممکن است بهبودی را تا چند هفته به تأخیر بیاندازد و در برخی مواقع عفونت باکتریایی ثانویه در محل گزیدگی یا نیش ممکن است باعث تورم گره های لنفاوی در گردن، زیربغل، کشاله ران یا آرنج شود و گاهی شوک آلرژیک ناشی از گزیدگی نیز امکان دارد جان بیمار را به خطر اندازد.
در صورت گزیدگی که موجب ناراحتی و درد شود باید ناحیه ناشی از گزیدگی را پاک کنید و روی آن کیسه یخ بگذارید و برای کاهش خارش می توان از کمپرس آب سرد و از آنتی هیستامین های خوراکی در موارد خفیف استفاده کرد و از ترکیبات موضعی استروییدی هم می توان برای کم کردن التهاب طبق نظر پزشک استفاده نمود. در صورت وجود سابقه حساسیت و بروز علائم شدید مانند تنگی نفس و تپش قلب، بالا رفتن درجه حرارت بدن بیش از 3/38، عدم بهبودی علائم بعد از دو تا سه روز، قرمز، متورم و حساس شدن ناحیه گزیده شده باید به پزشک مراجعه کرد.
8 - از نگهداری مواد غذایی فاسد شدنی در طول سفر خود خودداری فرمایید و به تاریخ مصرف مواد غذایی کنسرو شده توجه فرمایید. کلیه فروشگاه ها و اماکن پذیرایی جزیره کیش باید دارای مجوز فعالیت اقتصادی و مجوزهای لازم بهداشتی و کارت سلامت کارکنان باشند.
آفتاب زدگی یا گرمازدگی
آفتاب‌زدگی عبارت است از واکنش به مواجهه بیش از حد با آفتاب. پوست در بخشهایی که بیشتر در معرض آفتاب است، درگیر می‌شود.
بثور قرمز پوست، گاهی همراه با تاولهای کوچک، در نواحی مواجهه یافته با آفتاب، لکه‌های پوسته‌ریزی‌کننده، تب، خستگی یا گیجی و قرمزی پوست از علایم شایع بیماری هستند.
علل بیماری
آفتاب‌زدگی بیشتر در فصول گرم که اشعه فرابنفش قویتر است، رخ می‌دهد. مواجهه با آفتاب محرک آن است و معمولاً همراه با آفتاب سوختگی است.
در افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که باعث حساسیت به نور می‌شوند (افزایش حساسیت به اشعه فرابنفش)، به ویژه محتمل است.
شایعترین داروها عبارتند از آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین، مدرهای تیازیدی، داروهای گوگرددار و قرصهای ضد بارداری خوراکی.
داروهای موضعی و مواد شیمیایی نیز می‌توانند واکنش ایجاد کنند فنوتیازین‌ها، سولفونامیدها، قطران زغال، پسورالن‌ها).
برخی از مواد آرایشی از جمله رژ لب، عطر و صابونها نیز می‌توانند یک واکنش حساس به نور ایجاد کنند.
عوامل تشدید کننده بیماری
عفونت زمینه‌ای
سابقه آفتاب‌زدگی
اختلالات متابولیک مثل دیابت شیرین یا بیماری تیرویید
استفاده از داروهای سرکوبگر ایمنی با داروهای ذکر شده در فهرست «علل»
اختلالات طبی مثل لوپوس اریتماتوی دیسکویید، لوپوس اریتماتوی سیستمیک و یا پورفیری
پیشگیری
اگر سابقه آفتاب‌زدگی دارید، در صورت امکان دور از آفتاب بمانید.
در صورت مواجهه با آفتاب از لوسیون‌های ضد آفتاب با قدرت محافظتی 15 یا بالاتر استفاده کنید و لباسهای محافظ بپوشید.
جز برای اجتناب از مواجهه طولانی مدت با آفتاب، محدودیتی لازم نیست.
برای پیشگیری از دهیدراتاسیون (کم آبی)، مایعات فراوان بنوشید.
عود بثور و سایر علایم در صورت مواجهه با آفتاب حتی به مدت کوتاه به ویژه در بهار و تابستان از عوارض احتمالی بیماری هستند.
درمان
در صورتی که دور از آفتاب بمانید، علایم را می‌توان با درمان کنترل کرد. بهبودی تا یک هفته طول می‌کشد.
هرگونه علت زمینه‌ای مثل داروها، مواد آرایشی یا اختلالات طبی را معلوم کنید. آزمون لکه نوری را می‌توان برای شناسایی علل آلرژی به نور به کار برد.
در طول ساعات اوج اشعه فرابنفش (10 صبح تا 2 بعد از ظهر) از آفتاب دور بمانید.
اگر باید به در اوج آفتاق به فضای باز بروید، لباسهای محافظ بپوشید و از کرمهای ضد آفتاب در دسترس استفاده کنید.
کلروکین قبل از مواجهه با آفتاب برای پیشگیری عود علایم ممکن است توصیه گردد.
استروئیدهای التهابی ممکن است برای کاهش التهاب تجویز شوند.
اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید زیرا داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
منابع: سایت سلام کیش و وب سایت رشد
