همه چیز درباره قدمگاه نیشابور

نیشابور معروف به شهر فیروزه ایران، یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای استان خراسان رضوی بشمار می‌رود؛ این شهر زیبا و تاریخی، جاذبه های گردشگری بسیاری را در دل خود جا کرده. قدمگاه امام رضا (ع) در نیشابور یکی از معروف‌ترین جاذبه های این شهر بشمار می‌رود. قدمگاه نیشابور، جاذبه ای معنوی در شهر نیشابور ازجمله بناهای ارزشمند و مورداحترام شیعیان است که سالانه مسافران زیادی برای زیارت این قدمگاه، به نیشابور سفر می‌کنند.

قدمگاه نیشابور که درواقع قدمگاه امام رضا (ع) می‌باشد؛ علاوه بر ارزش دینی با توجه به قدمت طولانی، از جاذبه های تاریخی شهر نیشابور شناخته می‌شود؛ بنابراین اگر گذرتان به نیشابور افتاد، توصیه می‌شود حتماً از این جاذبه تاریخی مذهبی بازدید نمایید.

قدمگاه به چه معناست؟

قبل از اینکه به معرفی قدمگاه نیشابور بپردازیم، بهتر است اول بدانیم قدمگاه چیست؟ قدمگاه همان‌طور که از نامش پیداست به معنی رد پا و جای قدم می‌باشد. در فرهنگ اسلامی به مکانی که پیامبر، امام و بزرگان دین در آن قدم نهاده باشند و اثری از رد پا به‌جامانده باشد، قدمگاه گفته می‌شود.

شیعیان برای قدمگاه‌ها ارزش زیادی قائل هستند و جزو امکان زیارتی آن‌ها بشمار می‌رود. یکی از مهم‌ترین قدمگاه‌ها، قدمگاه امام رضا (ع) در شهر نیشابور می‌باشد که امروزه به‌عنوان مکانی معنوی و مذهبی میزبان مسافران است.

قدمگاه امام رضا (ع) در نیشابور کجاست؟

قدمگاه امام رضا (ع) در 24 کیلومتری شرق نیشابور حدفاصل شهر مشهد و نیشابور واقع‌شده است. اگر مشتاق دیدار این بنای قدیمی معنوی هستید، از سمت شهر مشهد به سمت نیشابور حرکت کنید، پیش از ورود به شهر نیشابور قدمگاه امام رضا (ع) در مسیر خود، خواهید دید.

قدمگاه نیشابور تنها یک جاذبه مذهبی نیست؛ بلکه وجود باغ و بستان در اطراف این بنای مذهبی باعث شده به‌عنوان جاذبه‌ای سیاحتی و زیارتی همواره میزبان مسافران از راه دور و نزدیک باشد. اگر قصد سفر تفریحی به شمال شرق کشور دارید، حتماً در نیشابور توقف کنید و سری به قدمگاه امام رضا (ع) بزنید.

داستان قدمگاه امام رضا (ع) در نیشابور

تا اینجا همواره درباره ارزش و اهمیت این جاذبه معنوی حرف زدیم اما دلیل شهرت این بنای تاریخی در نیشابور چیست؟

در قدمگاه نیشابور سنگی به رنگ سیاه با عرض 50 سانتی‌متر به سمت قبله در یک متری از دیوار نصب‌شده که روی آن، فرورفتگی دو پا حک‌شده است. برخی از مردم عادی بر این باورند که این رد پا متعلق به هشتمین امام، یعنی امام رضا می‌باشد که روی سنگ ایستاده و جای پای ایشان روی این سنگ سیاه نقش بسته است.

اما در حقیقت این سنگ و جای قدم، نمادی از حضور امام رضا (ع) در این مکان بوده است که دوستداران امام به‌عنوان یادبود از عبور حضرت، از شهر نیشابور ساخته‌اند.

البته ارزش و اهمیت قدمگاه امام رضا (ع) تنها به وجود سنگ رد پا خلاصه نمی‌شود. بلکه در روایات تاریخی نقل‌شده است، هنگامی‌که امام رضا (ع) از مدینه به مرو سفر می‌کرده، در شهر نیشابور با استقبال بی‌نظیر مردمان این منطقه مواجه می‌شود.

امام رضا (ع) در توقفی که در نیشابور داشتند برای مردم و در محل قدمگاه، حدیث سلسله‌الذهب که یکی از معروف‌ترین احادیث شیعیان محسوب می‌شود، بازگو می‌کنند. به همین ترتیب این مکان که امروزه به‌عنوان قدمگاه شناخته می‌شود، مکانی مقدس و متبرک برای شیعیان می‌باشد.

چشمه قدمگاه، یادگاری از امام رضا (ع) در نیشابور

اگر تابه‌حال تجربه سفر به نیشابور و زیارت قدمگاه امام رضا (ع) داشته باشید، به‌احتمال‌زیاد با چشمه قدمگاه آشنا هستید؛ اما اگر برای اولین بار است نام چشمه قدمگاه امام رضا (ع) در نیشابور به گوشتان می‌خورد هیچ اشکالی ندارد، چراکه در ادامه داستان این چشمه را روایت خواهیم کرد.

در روایات مذهبی آمده است در سال 200 هجری قمری، امام رضا (ع) در سفرشان، پس از عبور از نیشابور درحالی‌که به سمت مشهد در حرکت بودند، زمان اذان ظهر و اقامه نماز ظهر، آبی برای وضو در دسترس نبوده؛ بنابراین امام شروع به تیمم می‌کند، در این هنگام آبی از دل زمین جوشد. مردم بر این باورند این آب جوشیده از زمین، منشأ چشمه در قدمگاه بوده است و این را یادگاری از امام رضا (ع) در شهر نیشابور می‌دانند.

چشمه آبی که سال‌ها قبل به اذن خداوند متعال در نیشابور جوشیده است، همواره تا امروزه جاری و پر آب می‌باشد و بسیاری از افراد این آب را مقدس و شفابخش می‌دانند.

تاریخچه قدمگاه نیشابور

قدمت قدمگاه نیشابور یا همان قدمگاه امام رضا (ع) به سال 1020 هجری قمری یعنی قرن یازدهم برمی‌گردد. شاه‌عباس اول صفوی با توجه به ارزش و احترامی که برای امام رضا (ع) قائل بود و برای توسعه این بنا، دستور کاشت 28 درخت کاج در اطراف قدمگاه را صادر کرد. امروزه درختان کهن‌سال و سرسبز جلوه ویژه‌ای را به قدمگاه بخشیده است و آن را به جاذبه ای زیارتی و سیاحتی تبدیل کرده است.

حدود 60 سال پس از ساخت بنای قدمگاه، زلزله آسیب زیادی را به این مکان زیارتی وارد نمود؛ اما پس‌ازآن، به دستور شاه اسماعیل قدمگاه امام رضا (ع) مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

متأسفانه در اوایل حکومت قاجار این مکان زیارتی مورد بی‌توجهی قرار گرفت و بخش‌هایی از آن تخریب شد. البته در زمان ناصرالدین‌شاه بخش‌های قدیمی آسیب‌دیده ترمیم و بازسازی شدند.

قدمگاه نیشابور از سال 1250 تا به امروزه زیر نظر میراث فرهنگی قرارگرفته است و همچنین در آذرماه سال 1314 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

باغ سرسبز قدمگاه نیشابور

همان‌طور که گفتیم، مکان مقدس قدمگاه توسط درختان سرسبز کهن‌سال احاطه‌شده است. این باغ بوستان باعث شده بازدید از قدمگاه امام رضا (ع) هم زیارت باشد و هم سیاحت. در باغ قدمگاه نیشابور درختان چنار، کاج، گردو و توت زیادی به چشم می‌خورد که توسط دو قنات آبیاری می‌شود.

فضای سرسبز و خوش آب‌وهوای قدمگاه نیشابور باعث شده افراد زیادی پس از زیارت به گشت‌وگذار در باغ بپردازند و به‌عنوان مکانی تفریحی تاریخی لحظات خوش و خاطره‌انگیزی را برای مسافران رقم بزند.

معرفی بخش‌های قدمگاه امام رضا (ع) در نیشابور

جالب است بدانید، قدمگاه امام رضا (ع) تنها یک جاذبه مذهبی نیست؛ بلکه قدمت تاریخی و باغ سرسبز باعث شده، نمونه‌ای کامل از یک جاذبه گردشگری باشد و همین موضوع شور و اشتیاق مسافران را برای بازدید از این بنای تاریخی دوچندان می‌کند.

در بدو ورود به قدمگاه امام رضا اولین چیزی که توجه هر کسی را به خود جلب می‌کند، بنایی هشت‌ضلعی دوطبقه است که با گنبد فیروزه‌ای خودنمایی می‌کند؛ اما بهتر است بدانید، علاوه بر بنای قدمگاه بناهای دیگر همچون دو کاروانسرا، آب‌انبار، چاپارخانه و حمام بناشده بود که برخی از آن‌ها از بین رفته است و درحالی‌که حاضر تنها یک کاروانسرا و حمام تاریخی به‌جامانده است.

به‌طورکلی از امکانات قدمگاهی نیشابور که هنوز باقی‌مانده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بقعه و ضریح
• باغ و بوستان
• قنات
• استخر
• حمام تاریخی
• کاروانسرا
• آب‌انبار
• چاپارخانه

بهترین زمان برای بازدید از قدمگاه نیشابور

قدمگاه نیشابور در تمامی فصول سال با آغوشی باز میزبان مسافران می‌باشد؛ اما اگر قصد دارید به زیارت بروید و از بناهای تاریخی آن بازدید کنید، بهتر است زمان مناسبی را انتخاب کنید. نیشابور در منطقه‌ای گرم و خشک واقع‌شده است، بنابراین تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های بسیار سردی را تجربه می‌کند.

بهترین زمان بازدید از قدمگاه نیشابور ازنظر شرایط آب‌وهوایی فصل بهار و پاییز است؛ چراکه هوای خنک و دلپذیر لذت بازدید را دوچندان می‌کند. همچنین با فرارسیدن بهار و شکوفه زدن درختان باغ جلوه فوق‌العاده زیبایی به خود می‌گیرد.

فاصله مشهد تا قدمگاه امام رضا (ع)

فاصله مشهد تا قدمگاه امام رضا (ع) حدود 100 کیلومتر است که مسافران با ماشین می‌توانند این مسیر را طی کنند.

جمع‌بندی

در میان جاذبه های گردشگری جذاب و متنوع نیشابور، قدمگاه امام رضا که تلفیقی از طبیعت، تاریخ و معنویت است؛ یکی از محبوب‌ترین جاذبه های شهر بشمار می‌رود. اگر گذرتان به نیشابور افتاد، فرصت زیارت و بازدید از قدمگاه نیشابور را از دست ندهید.