صنایع احیای مستقیم در آستانه بحران؛ سیاست‌گذاری تعیین نرخ گاز نیازمند بازنگری فوری
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه، نسبت به بحران ناشی از افزایش قابل توجه نرخ گاز در صنایع احیای مستقیم هشدار داد و گفت: افزایش نرخ گاز مصرفی صنایع، به‌ویژه در بخش احیای مستقیم، نشانه‌ای روشن از شکاف میان سیاست‌گذاری انرژی و واقعیت‌های تولید فولاد در کشور است.
محمدکاظم صباغی‌هرندی، مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه در گفتگو با ایراسین اظهار کرد: با ادامه روند افزایشی نرخ گاز مصرفی صنایع، اکنون بسیاری از واحدهای احیای مستقیم کشور با بحرانی روبه‌رو شده‌اند که در صورت بی‌توجهی می‌تواند به تهدیدی جدی برای کل زنجیره تولید فولاد تبدیل شود.
وی با بیان اینکه وابستگی بالای این واحدها به گاز طبیعی، نه به‌عنوان سوخت بلکه به‌عنوان ماده اولیه، باعث شده تا حتی تغییرات محدود در قیمت گاز، اثرات زنجیره‌ای شدیدی بر بهره‌وری و ثبات مالی آن‌ها بگذارد، ادامه داد: در این میان، افزایش حداقل تا ۳۰۰ درصدی نرخ گاز نسبت به مدت مشابه سال گذشته، شوکی بی‌سابقه به ساختار هزینه‌ای این صنایع وارد کرده که تأثیرات آن به‌تدریج در افت تولید و کاهش صادرات فولاد را نشان می‌دهد.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه با اشاره به اینکه در سال گذشته، تصمیمات اتخاذشده در زمینه قیمت‌گذاری گاز صنعتی، بدون تکیه بر سازوکاری پایدار و فاقد هرگونه مسیر تدریجی و قابل پیش‌بینی، شرایطی را ایجاد کرد که بسیاری از تولیدکنندگان را در شوکی تمام‌عیار فرو برد، اضافه کرد: این شوک نه‌تنها منجر به افزایش ناگهانی هزینه‌های تولید شد، بلکه تاب‌آوری اقتصادی بسیاری از واحدهای احیای مستقیم را به شکل محسوسی کاهش داد.
وی با تاکید بر اینکه صنعت فولاد، به‌ویژه در حوزه تولید آهن اسفنجی به عنوان ماده اصلی برای تولید فولاد خام طی دو دهه اخیر با تکیه بر دسترسی به منابع انرژی داخلی با نرخ نزدیک به بازار جهانی، توانسته سهم قابل توجهی در صادرات غیرنفتی کشور داشته باشد، تصریح کرد: این در حالی است که افزایش‌های اخیر نرخ گاز، این مزیت نسبی را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار داده و رقابت‌پذیری فولاد ایران در بازارهای جهانی را با تردیدهایی جدی روبرو کرده است.
صباغی هرندی اضافه کرد: تحلیلگران بر این باورند که اگر نرخ‌گذاری انرژی با توجه به واقعیات داخلی، ظرفیت‌های فنی شرکت‌ها و شرایط رقابت بین‌المللی بازنگری نشود، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای تداوم تولید آهن اسفنجی و حفظ اشتغال متصور بود.
وی با بیان اینکه سازوکار فعلی تعیین نرخ گاز، نه بر پایه تحلیل کارشناسی منسجم است و نه متناسب با توان اقتصادی صنایع داخلی، گفت: از سوی دیگر، نبود مسیر مشخص، تدریجی و قابل پیش‌بینی در این حوزه، برنامه‌ریزی را برای فعالان صنعت با چالش‌هایی جدی روبرو کرده است. در چنین فضایی، شرکت‌ها نه‌تنها از توسعه بازمی‌مانند، بلکه حتی در حفظ وضعیت فعلی خود نیز دچار تردید و بلاتکلیفی شده‌اند. بسیاری از پروژه‌های نوسازی و سرمایه‌گذاری به‌دلیل عدم قطعیت در سیاست‌گذاری انرژی، متوقف یا تعلیق خواهد شد.
مدیر ارشد خدمات فنی و پشتیبانی شرکت فولاد مبارکه افزود: در چنین شرایطی، بازنگری فوری در شیوه قیمت‌گذاری انرژی، به‌ویژه گاز طبیعی، و تدوین نظامی پایدار، تدریجی، شفاف و واقع‌گرایانه در این حوزه، نه‌تنها خواسته صنعتگران بلکه ضرورتی برای حفظ امنیت اقتصادی کشور به شمار می‌آید.
وی تاکید کرد: واقعی‌سازی قیمت‌ها اگر بدون در نظر گرفتن پیامدهای صنعتی و اجتماعی انجام شود، نه‌تنها کمکی به اقتصاد نمی‌کند، بلکه منجر به زوال یکی از معدود بخش‌های مولد و ارزآور کشور خواهد شد.
صباغی هرندی با بیان اینکه اگر امروز این هشدارها جدی گرفته نشوند، فردا ممکن است با زنجیره‌ای از پیامدهای جبران‌ناپذیر مواجه شویم، گفت: کاهش تولید و تعطیلی تدریجی واحدهای احیا مستقیم، از دست رفتن بازارهای صادراتی، افزایش بیکاری و کاهش سهم صنعت فولاد در اقتصاد ملی از جمله این آسیب‌ها است.
