انواع استانداردهای لوله های مانیسمان که حتما باید بدانید!

آهن‌آلات و انواع مختلف محصولات فولادی در طرح‌های متعددی تولید و به بازار ارائه می‌شوند. هر یک از محصولات فولادی، از ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی برخوردار است که برای قسمتی خاص از صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای مثال بخشی از محصولات فولادی در صنعت ساختمان‌سازی به‌کار گرفته می‌شوند و برخی دیگر از آن‌ها در صنایعی مانند نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارند. لوله‌های بدون درز یا همان مانیسمان نیز جزئی از آن‌ها به‌شمار می‌آیند که ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خودشان را دارند. در این مقاله سعی کرده‌ایم که چیستی لوله‌های مانسمان، مراحل ساخت آن‌ها، انواع استانداردهای لوله مانیسمان، مزیت‌ها و کاربرد آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.

تفاوت لوله‌های درزدار با مانیسمان

قبل از آنکه به توضیح لوله‌های بدون درز بپردازیم باید بدانید که، به‌طورکلی لوله‌های فلزی در دو شکل تولید می‌شوند و خارج از این دو شکل لوله دیگری وجود ندارد.

• لوله‌های درزدار که با انواع جوش مارپیچ یا مستقیم شکل می‌گیرند.
• لوله‌های بدون درز یا همان مانیسمان

همان‌طورکه از اسم این محصولات مشخص است، مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در نحوه تولیدشان است. کسانی‌که با صنعت آشنا هستند می‌دانند که حتی اگر عملیات جوشکاری در لوله‌های درزدار با دقت بالایی نیز صورت پذیرد و جوش این لوله‌ها بسیار مستحکم باشد، باز هم مشکلاتی نظیر ترک خوردن در قسمت‌های جوشکاری شده به وجود می‌آید؛ یعنی این‌که یک لوله درزدار با تمام دقت ممکن در ساخت باز هم به اندازه یک لوله بدون درز استحکام و قدرت ندارد.

ماهیت لوله بدون درز چیست؟

همان‌طورکه در مطالب بالا نیز به آن اشاره مختصری کردیم، مزیت و اهمیت لوله مانیسمان بدون درز بودن آن محسوب می‌شود. این نوع لوله‌ها در صنایع متعددی کاربرد دارد و برای ساخت آن‌ها نیاز به فناوری و ترکیبات مخصوصی از مواد است. به دلیل این که مواد مهمی از درون این لوله‌ها عبور می‌کند رعایت استانداردهای لوله بی درز در نحوه تولید و ابعاد آن‌ها از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.

شمش آهن یکی از مهمترین بازیگران در فرایند تولید لوله فاقد درز به‌شمار می‌آید. هر اندازه محتویات درون لوله از فشار بیشتری برخوردار باشد، باید از محصولاتی که دارای قطر و مقاومت بیشتری هستند استفاده شود. در استانداردهای لوله های بدون درز ابعاد، دما، ضخامت و غیره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

استانداردهای لوله‌های مانیسمان

لوله مانیسمان چهار نوع استاندارد جهانی را شامل می‌شود که عبارتند از: ASME، API، ASTM و DIN. در ادامه هرکدام از این استانداردها را به‌صورت کامل شرح خواهیم داد.

1- استاندارد DIN

استاندارد DIN یکی از مهمترین استانداردهای بین‌المللی مربوط به لوله مانیسمان بوده که در نتیجه تجربه و کار کارشناسی در سطح اتحادیه اروپا و اتحادیه ملی کشورها به دست آمده است. استاندارد DINیک استاندارد باز محسوب می‌شود که تمام فعالان این عرصه می‌توانند نوعی استاندارد جدید را در آن تعریف کرده و نتیجه تجربیات و کار خود را در اختیار سایر افراد قرار دهند. همچنین این استاندارد انواع لوله‌ها راشامل می‌شود که لوله مانیسمان و بدون درز یکی از این لوله‌ها به‌شمار می‌آید. استاندارد DIN2448 مخصوص لوله‌های مانیسمان و بدون درز است که خود به چهار نوع استاندارد تقسیم می‌شود. ابعاد لوله‌ها در استاندارد DIN از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

2- استاندارد ASTM

استاندارد ASTM یک استاندارد خاص مربوط به آلیاژ لوله مانیسمان است. این نوع استاندارد حدود 1200 نوع استاندارد مختلف را در بر گرفته که بالای 100 نوع آن به گروه لوله مانیسمان اختصاص داده می‌شود. این استاندارد که از استانداردهای معتبر جهانی محسوب می‌شود طیف وسیعی از لوله‌ها را در بر می‌گیرد. مهم‌ترین استانداردهای لوله مانیسمان که زیرمجموعه ASTM هستند ASTM A53 و ASTM A106 را می‌توان نام برد. لوله‌هایی با استاندارد A53 معمولا برای انتقال مواد با فشار کم مناسب هستند. در انتقال آب و نفت، هوا و بخار، استفاده از لوله‌های A53 بهترین انتخاب خواهند بود. در پروژه‌های خاص و ویژه‌تر از لوله‌های A106 استفاده می‌شود. موادی که از فشار بالا برخوردار هستند و حرارت‌های زیادی دارند، با لوله‌های معمولی قابل انتقال نبوده لذا استفاده از لوله‌های A106 مناسب انتقال این مواد هستند.

3- استاندارد ASME

استاندارد ASME توسط انجمن مهندسین آمریکا در سال 1980 برای دیگ‌های بخار و همچنین مخازن تحت فشار ارائه شد. باتوجه به اینکه یکی از مصارف عمده لوله مانیسمان، استفاده در شرایط دمای بالا و فشار زیاد است، از استاندارد ASME برای این دسته از لوله‌ها نیز استفاده می‌کنند. استاندارد ASME در بیشتر بخش‌ها به استاندارد ASTM شباهت داشته و در برخی موارد کاملا یکسان هستند. استاندارد ASME B36.10 مربوط به لوله‌های مانیسمان برای دما و فشار پایین و بالا، این نکته را بیان می‌کند که هر نوع از ابعاد لوله مانیسمان از چه ضخامتی باید بهره‌مند باشند. در واقع این استاندارد به تناسب ضخامت با میزان فشار قابل تحمل توسط آن اشاره دارد.

4- استاندارد API

یکی دیگر از استانداردهای لوله مانیسمان ، استاندارد API نام دارد. این استاندارد مخصوص صنعت نفت و گاز است. به‌دلیل اینکه در این صنایع مواد اشتعال‌پذیر و گاها خطرناک از طریق لوله‌ها منتقل می‌شود، لذا از این استاندارد در لوله‌های بدون درز استفاده می‌شود. استاندارد API 5L استاندارد مورد استفاده در لوله مانیسمان است. برای استاندارد API 5L ابعاد مخصوصی در نظر گرفته نشده و در این شرایط به استاندارد ASTM ارجاع داده می‌شود. تمرکز این استاندارد معمولا روی ایمنی است.

استاندارد علامت‌گذاری لوله مانیسمان

از معروف‌ترین استانداردهای علامت‌گذاری لوله مانیسمان می‌توان به MSS SP-25 اشاره کرد. که بر اساس آن تولیدکنندگان وظیفه دارند مشخصات شیمایی و فیزیکی لوله را برای مصرف‌کنندگان تعیین کنند. از مشخصات مورد نظر می‌توان این موارد را نام برد:

1- نام و لوگوی تجاری سازنده

2- درجه‌بندی

3- مشخصات مواد

4- ابعاد و سایز اسمی لوله

5- نوع ذوب

6- ضخامت ایمی دیواره لوله

استاندارد اتصال لوله مانیسمان

یکی از مواردی که در استاندارد ASTM به آن اشاره شده، اتصال لوله‌های مانیسمان است که به‌طور ویژه استاندارد ASTM A234 را به این مورد اختصاص داده‌اند. از دیگر استانداردهای اتصال لوله مانیسمان چند نمونه را در ادامه ذکر کرده‌ایم.

1. ASME B16.9
2. ASME B16.11
3. MSS SP-43
4. ASME B16.34
5. ASTM 193
6. ASTM 194

جمع‌بندی

با توجه به مطالب بالا، مهم‌ترین و اصلی‌ترین استانداردهای لوله مانیسمان به چهار دسته ASME، DIN، ASTM و API تقسیم شده‌اند که برای هر کدام از آن‌ها موارد خاصی تحت عنوان جدول استانداردهای لوله مانیسمان در نظر گرفته شده است.

ابعاد، علامت گذاری، آلیاژ و حتی الزاماتی که مربوط به اتصالات است از جمله مواردی به‌شمار می‌آیند که در این استانداردها به آن‌ها پرداخته می‌شود. ما در این مقاله از سایت آهن یک تلاش کردیم که اطلاعات کاملی را درباره لوله مانیسمان و استانداردهای مربوط به آن در اختیار شما قرار دهیم . برای کسب اطلاعات بیشتر با پشتیبانان این سایت ارتباط برقرار کنید.