کرادفاندینگ، راهی برای تأمین مالی شرکتهای کوچک و متوسط
حجم تأمین مالی انجام شده در سال 1402 از طریق بازار سرمایه بر اساس آمار اعلامی سازمان بورس و اوراق بهادار بالغ بر 3,800 هزار میلیارد ریال بوده که از این میزان، حدود 68 درصد مربوط به تأمین مالی دولتی و مابقی متعلق به بخش غیردولتی است و میزان تأمین مالی سال 1402 نسبت به سال 1401 در حدود 28 درصد افزایش داشته است.
مدیر تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان در گفتوگو با مدار اقتصادی، ضمن بیان مطلب بالا، ابراز داشت: یکی از مهمترین تصمیمات در هر بنگاه اقتصادی، نحوه تأمین مالی است. هر شخص حقوقی به منظور فعالیت و بقاء کسب و کار خود، نیاز به تأمین مالی دارد. کسب و کارهایی که از حجم کوچکتری برخوردار هستند، نیاز مالی خود را عمدتا از منابع داخلی و یا از طریق دریافت تسهیلات بانکی تامین میکنند. در حالیکه شرکتهای با حجم فعالیت بالاتر ناگزیر به استفاده از منابع مالی از خارج شرکت شامل بازار پول و بازار سرمایه هستند.
مریم مهدوی با بیان اینکه تأمین مالی در اقتصاد ایران از مجرای دو بخش اصلی بازار پول و بازار سرمایه اتفاق میافتد، ابراز داشت: هر یک از این بازارها، ویژگیها، مزایا و معایب خود را دارند. بازار پول که بازیگر اصلی آن بانکها هستند، به جهت مدیریت منابع و مصارف و دستیابی به نرخ مورد انتظار خود، اغلب تسهیلات اعطایی را برای بازههای زمانی کوتاهمدت به متقاضیان تأمین مالی پرداخت میکنند. البته، حجم اعطای تسهیلات بانکها براساس سیاستگذاری بانکمرکزی در سنوات مختلف، متفاوت بوده است.
او ادامه داد: در بازار سرمایه شرایط کمی متفاوتتر است. با توجه به حجم و تنوع منابع در اختیار شرکتهای با خدمات مدیریت دارایی، امکان سرمایهگذاری در طرحهای (کسب و کارها) مختلف و با مبالغ بالا و به صورت بلند مدت وجود دارد. ضمن اینکه بازپرداخت اصل این منابع، معمولا در سررسید و به صورت یکجا صورت میگیرد و کسب و کارهای دریافت کننده منابع، در طول مدت استفاده از تسهیلات صرفا سود آن را پرداخت میکنند.
مدیر تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان به تفاوتهای تامین مالی در بازار سرمایه و نظام بانکی پرداخت و افزود: مهمترین تفاوتهای اصلی بازار پول (نظام بانکی) و بازارسرمایه در حجم منابع قابل تأمین، عمر استقراض و نحوه بازپرداخت اصل و فرع است. در بازار پول حجم تسهیلات قابل اعطا محدود (با در نظر گرفتن شرایط ذینفع واحد) و همچنین سررسید کوتاهمدتتر است و اغلب اقساط به صورت ترکیبی از اصل و فرع هستند. در حالیکه در بازار سرمایه بسته به توان بازپرداخت تامین مالی شونده، محدودیتی برای تأمین منابع مالی وجود ندارد و سررسید استقراض به طور متوسط چهار ساله است که متقاضی تأمین مالی، در طول این مدت صرفا سود منابع را پرداخت کرده و اصل آن را در سررسید به صورت یکجا عودت میدهد.
مهدوی یکی از مؤلفههای اصلی تعیین نرخ بازده مورد انتظار سرمایهگذاران را نرخ سود بانکی دانست و تصریح کرد: نرخ سود بانکی، به عنوان نرخ سود بدون ریسک نیز در نظر گرفته میشود. سرمایهگذاران در قبال پذیرش ریسک، انتظار دریافت بازدهی بیشتری نیز دارند. هنگامی که نرخ سود بدون ریسک با افزایش همراه شود، شرکتهای متقاضی تأمین مالی، برای جذب منابع ناگزیر به پرداخت نرخ سود بالاتر هستند و در نتیجه این موضوع، نرخ تأمین مالی آنها نیز افزایش دارد.
این کارشناس بازار سرمایه یکی از جدیدترین راهکارهای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه را تأمین مالی جمعی عنوان کرد و گفت: این روش در سالهای اخیر و در راستای کمک به تأمین منابع طرحها و شرکتهای کوچک ایجاد شده است. تأمین مالی جمعی در بستر برخط و برای جمعآوری منابع خرد افراد جامعه و تخصیص آن به متقاضی تأمین مالی، انجام میگیرد. خدمات تأمین مالی جمعی از سوی نهادهای مالی دارای مجوز و از طریق سکوی تأمین مالی صورت میپذیرد و در این مدل سرمایهگذاران با مالکین طرح شریک خواهند شد و ممکن است بازدهی و ریسک بالاتری برای سرمایهگذاران داشته باشد. تمامی طرحها توسط کارشناسان، ارزیابی و تضامین کافی نیز دریافت میشود، با این حال دارای ریسک بالاتری است.
مدیر تامین مالی تامین سرمایه لوتوس پارسیان در پاسخ به این سوال که آیا ریسک نکول برای سکوها وجود دارد، تصریح کرد: ریسک تأمین مالی جمعی بیشتر از سایر ابزارهای بدهی معمول در بازارسرمایه است و به همین دلیل نیز سود بالاتری پرداخت میکند. از طرفی باید توجه داشت که هر گونه بدهی متضمن ریسک نکول است ولی طرحهای تأمین مالی کارشناسی شده و نظارت نهادها و ارائه تضامین کافی، ریسک نکول را کاهش میدهد.