تقارن خوش یمن نوروز 1402 با ماه مبارک رمضان/ در شهر قم هم زیارت کنید هم سیاحت

به گزارش خبرگزاری موج قم، سال جدید نرم نرمک از راه می رسد و از همین حالا زمزمه برنامه سفرهای نوروزی نقل هر محفل و خانواده ایرانی شده است. اما این نوروز به مراتب متفاوت تر از سالیان گذشته است. نوروز باستانی سال ۱۴۰۲ مصادف است با ماه مبارک رمضان و چه مقصدی خوش تر از شهرهای مذهبی کشور برای سفر.

قطعا شهر قم به عنوان یکی از شهرهای زیارتی کشور در نوروز ۱۴۰۲ میزبان مردم متدین ایران اسلامی است. شهری که در کنار جاذبه های مذهبی و تارخی خود از نواحی سرسبزی برای جذب گردشگر برخوردار است.

روستاها و دهکده‌هایی که در مجاورت این شهر قرار دارد، با وجود حضور در بخش کویری، از آب‌وهوایی مطبوع و طبیعتی چشم‌نواز برخوردار است که در کنار جاذبه‌های تاریخی آن، می‌تواند یکی از مقاصد گردشگری کشور محسوب شود.

شهر قم به عنوان یکی از شهرهای باستانی کشور از سالیان گذشته شاهد فعالیت های زیادی بوده است، همین موضوع نیز سبب شده تا آثار تاریخی متنوعی در این شهر قرار بگیرد. مهمترین مناطق و جاذبه های دیدنی قم شامل حرم حضرت معصومه، مسجد جمکران، کاروانسرای حوض سلطان، مسجد جامع قم، مدرسه فیضیه قم و تیمچه بازار قم هستند. برخی از این جاذبه ها از شهرت بیشتری برخوردارند و به همین سبب اکثر مردم شهر قم را با این نام می شناسند.

حرم حضرت معصومه (س)

در اولین وهله حرم مطهر حضرت معصومه با آینه‌کاری‌ها، مقرنس‌کاری‌ها و کاشی‌کاری‌های خیره کننده زائران را شگفت زده می کند. البته ناگفته نماند زائران بیشماری در این حرم مقدس حاجت روا شده اند و این حرم مقدس را منبع برآورده شدن حاجات خود می دانند.

به گفته برخی اسناد تاریخی حرم مطهر در اواسط سده پنجم توسط یکی از رجال سلجوقیان بنا شد. اما مشخص است که اولین باز در دوران آل مظفر به دستور امیر مظفر احمد بن‌اسماعیل کاشی‌کاری‌های به مرقد اضافه شد. مرقد حضرت معصومه در دوران صفویه بسیار مورد توجه شاهان صفوی بود. مرقد برخی از شاهان صفوی نیز در کنار آرامگاه حضرت معصومه قرار دارد. در دوارن قاجار و به ویژه دوران فتحعلی شاه تزئینات بیشتری به حرم اضافه شد. طلاکاری‌های باشکوه حرم مطهر به دستور فتحعلی شده به بنا اضافه شد. در دوران پهلوی تغییرات دیگری در حرم مطهر انجام شد، از جمله تغییر شکل مرقد به کاشی و سنگ بود.

مسجد جمکران

یکی دیگر از مهم‌ترین دیدنی‌های قم، مسجد جمکران است. این فضای زیارتی نیز گزینه خوبی برای آن دسته از افرادی محسوب می‌شود که تمایل اصلی آن‌ها به زیارت است. گفته می‌شود که این مسجد به دستور امام زمان و توسط فردی به نام حسن مثله جمکرانی بنا شد. محبوبیت مسجد جمکران نیز جهانی است و این مسجد همه ساله، میزبان مسلمانان زیادی از سراسر جهان می‌باشد. ناگفته نماند هرساله مسجد جمکران برنامه های متعددی را در ایام ماه مبارک رمضان برگزار می کند و به رسم هرساله حرم حضرت معصومه(س) در این ایام میزبان مداحان و سخنرانان معروف و محبوب کشور است.

مسجد اعظم قم

یکی از زیباترین بخش‌های حرم حضرت معصومه، مسجد اعظم است. این مسجد به دستور سید حسین طباطبایی بروجردی ساخته شد. زیباترین بخش مسجد اعظم، گنبد و کاشی‌کاری‌های آن است و جزو مساجد سه ایوانی به حساب می‌آید.

شهر کهک

 یکی دیگر از مناطق دیدنی و مهم قم، شهر کهک است. این شهر مشرف به ارتفاعات زیادی می باشد و از آب و هوای بسیار معتدلی برخوردار است. در این شهر بناهای تاریخی مهمی نظیر خانه ملاصدرا، امامزاده زینب خاتون و یکی از غارهای معروف شهر کهک قرار دارد. همین موضوع سبب شده این شهر به یکی از بهترین جاذبه های قم تبدیل شود. ملاصدرا سال های زیادی را در شهر کهک زندگی کرد و آثار بسیار جاودانی از خود به جای گذاشت.

مدرسه فیضیه قم

مدرسه فیضیه قم یکی از نام های آشنایی است که نام آن یادآور شهر قم است. این مدرسه در نزدیکی حرم حضرت معصومه واقع شده است که در سال های گذشته با نام مدرسه آستانه فعالیت می کرد اما بعدها با نام مدرسه فیضیه مشهور شد. این مدرسه توسط فتحعلی شاه ساخته شد و یکی از بناهای معروف شهر قم است. ساختمان این مدرسه به طور کلی دارای 2 طبقه و 4 ایوان است. 40 حجره در بخش پایینی واقع شده اند که مربوط به دوره قاجار هستند در حالی که 40 حجره در قسمت بالا مربوط به قرن 14 هجری قمری است. هر کدام از قسمت های این مدرسه از قدمت متفاوتی برخوردار هستند که قدیمی ترین بخش آن ایوان جنوبی است. این بنا دارای ظاهر بسیار زیبایی از کاشی های معرق است که مربوط به دوره صفوی می باشند.

مسجد جامع قم

این مسجد در مرکز شهر و در میان محله‌ای به نام لب‌چال قرار دارد. گنبد مسجد جامع قم در میان بلندترین و باشکوه‌ترین گنبدهای ایران جای دارد. شاید اگر بدانید که برای ساخت این گنبد رفیع، حتی از یک شاخه آهن هم استفاده نشده، بیشتر به زیبایی و شکوه آن پی ببرید. اسناد و مدارک مشخصی در مورد بانی ساخت مسجد جامع قم وجود ندارد اما مردم محلی اعتقاد دارند که دستور ساخت مسجد جامع و مدرسه روبه‌روی آن توسط سلطان جانی خان، پادشاه تاتار ترکستان صادر شده است.

آرامگاه شاهان صفوی و قاجار

در حرم مطهر حضرت معصومه، آرامگاه چند شاه صفوی و قاجار وجود دارد. از مهم‌ترین آرامگاه‌های تاریخی، آرامگاه فتحعلی شاه قاجار است. فتحعلی شاه قاجار علاقه‌ای ویژه به حرم مطهر داشته و تزئیناتی نیز به مرقد حضرت معصومه اضافه کرده است. آرامگاه فتحصلی‌شاه در زمان حیات خود او، بنا شده و امروزه در شمال صحن عتیق قرار دارد. در زمان حیات فتحعلی شاه، آرامگاه با تزئینات مانند آینه‌کاری پوشیده شده بود اما در زمان ناصرالدین شاه این تزئینات به گچبری‌های ساده تغییر کرد. فرزند فتحعلی شاه، محمدشاه قاجار نیز در کنار پدر دفن شده است و هنوز آینه‌کاری و گچبری‌های آرامگاه دیده می‌شود.

از دیگر آرامگاه‌های تاریخی حرم مطهر، آرامگاه شاه عباس صفوی است. برای ساخت این آرامگاه از سنگ‌های مرمر استفاده شده و آرامگاه جلوه‌ای جالب دارد. مقبره شاه سلیمان و شاه صفی در موزه آستان حضرت معصومه قرار دارند.

خانه تارخی یزدان پناه

حله باغ‌پنبه قم، یکی از محله‌های قدیمی شهر محسوب می‌شود. در این محله، خانه تاریخی بازمانده از قاجار مرمت و بازسازی شده است. این خانه زیبا به نام خانه تاریخی یزدان پناه شناخته می‌شود و از زیباترین خانه‌های تاریخی ایران به حساب می‌آید. معماری خانه یزدان پناه به مانند معماری مناطق کویری ایران، درونگرا و سربه تو دارد. در بخش شمالی حساط، قسمت زمستانه و در بخش جنوب حیاط اتاق‌های تابستانه دیده می‌شود.

خانه بنیانگذار انقلاب اسلامی

خانه در سال ۱۳۳۵ توسط رهبر انقلاب خریداری شد و تا سال ۱۳۴۲ در آن اقامت داشت. حیاط بنا در جنوب آن و فضاهای سرپوشیده خانه در شرق و غرب خانه قرار دارند. داخل خانه تزئینات خاصی ندارد و در بخش‌های خارجی آجرچینی‌های ساده ای دیده می‌شود. این خانه به لحاظ معماری ویژگی مهمی ندارد اما خاطرات و روایت‌های خانه برای بازدیدکنندگان جذابیت ویژه‌ای دارد. اقامت کوتاه مدت رهبر انقلاب در این خانه، شهرت این خانه را افزایش داده و بسیاری از گردشگران قم زمانی برای بازدید از این خانه اختصاص می‌‌دهند.

موزه آستانه مقدسه

یکی از مهم‌ترین موزه‌های ایران در قم قرار دارد. موزه آستانه مقدسه جزو قدیمی‌ترین موزه‌های ایران محسوب می‌شود و در کنار  حرم حضرت معصومه قرار گرفته است. موزه در حدود یک هزار متر مربع مساحت دارد و در دو طبقه آثار متعددی به نمایش گذاشته شده است. در این موزه قرآن‌های خطی، کاشی‌های مختلف از دوران اسلام، سفالینه‌های متعدد، آثار منبت‌کاری، قالی‌های دستبافت، انواع مهرها و عقیق‌ها، تابلوهای نقاشی و تذهیب، انواع تمبر و  اسکناس‌های خارجی و ایرانی دیده می‌شود.

دریاچه حوض سلطان

این دریاچه تحت عناوین مختلفی از جمله دریاچه ساوه، دریاچه قم و یا دریاچه شاهی نیز شناخته می‌شود. نکته مهم در رابطه با این دریاچه، مساحت زیاد آن است. بسیاری بر این باورند که این دریاچه بخشی از دریاچه ساوه است و دریاچه مستقلی نیست. این دریاچه فصلی‌ است و در فصل پارش پر آب می‌گردد. بسیاری این دریاچه را با دریاچه نمک اشتباه می‌گیرند. در روزهای تابستان، دریاچه حوض سلطان از اتوبان قم تهران به صورت لکه‌ای سفید و در زمستان‌ها به مانند سراب در میان بیابان‌های اطراف قم دیده می‌شود.

حال هر مسافری پس از یک گذر زیارتی و سیاحتی در شهر قم برای خرید سوغاتی به بازار می رود. اما گردشگران بدانند که تنها سوغات شهر قم سوهان نبوده و شکلات پیج زنجبیلی این شهر نیز طرفداران بی شماری دارد

لیست سوغات شهر قم

سوهان

یکی از محبوب‌ترین، قدیمی‌ترین و خوشمزه‌ترین سوغاتی‌های قم، سوهان است. قدمت پخت سوهان به دوران قاجار باز می‌گردد. بر طبق روایت‌های محلی، زمانی که صحن عقیق حرم مطهر افتتاح شد، حلوایی طبخ و در میان مردم پخش شد. این حلوا تقریبا شبیه به سوهان بود و بعد از آن پخت این شیرینی در میان مردم قم رواج یافت. امروزه در قم، انواع سوهان از جمله سوهان عسلی، سوهان منجدی، سوهان لقمه‌ای، سوهان گزی، سوهان بادامی، سوهان کره‌ای و غیره طبخ و فروخته می‌شود.

شکلات پیج زنجبیلی

یکی دیگر از سوغاتی‌های مهم قم، شکلات پیچ زنجبیلی است. این سوغات در گذشته توسط زائران برای دوستان و اقوام تهیه می‌شد. بسیاری این شکلات‌ها را به نام شکلات گورخری می‌شناسند. این شکلات‌ها در مغازه‌های سوغاتی فروشی در اطراف حرم مطهر یافت می‌شود.

 چادر

به راستی شهر قم یکی از اصلی ترین مبدا های خرید چادر برای بانوان است و بانوان می توانند انواع چادر مشکی، چادر نماز و چادرهای مجلسی خود را با نازل ترین قیمت و با دوخت با کیفیت از این شهر تهیه کنند.

خرمهره

احتمالا در مغازه‌های اطراف حرم مطهر در قم، سنگ‌های فیروزه‌ای رنگ را دیده‌اید. این سنگ‌ها که برای رفع چشم زخم و انرژی منفی کاربرد دارد، به خرمهره مشهور هستند. خرمهره سازی در قم، قدمتی بالای دارد و از مهم‌ترین صنایع دستی قم محسوب می‌شود.

انگشتر

یکی از سوغات محبوب قم در میان زائران، انگشترهای با سنگ‌های قیمتی است. صنعت انگشترسازی در قم روز به روز گسترده‌تر می‌شود. امروزه پایه‌های انگشترها به شکل‌های مختلف هستند و سنگ‌های مورد استفاده نیز شامل زمرد، عقیق، الماس و فیروزه است. انگشترهای عقیق یکی از سنگ‌های محبوب در میان گردشگران قم محسوب می‌شود و معدن عقیق نیز در استان قم وجود دارد.

آشنایی با بازار محلی شهر قم

اگر از آن دسته افرادی هستید که خرید کردن حالتان را خوب می‌کند، رفتن به مراکز خرید قم انتخاب مناسبی برای شماست. اگر علاوه بر خرید، دیدن معماری بازار هم برایتان جذاب است، بازار قدیم قم و همچینن بازار کهنه می‌تواند انتخاب‌های خوبی برای شما باشند. پاساژها و مراکز خرید مدرن متعددی در نزدیکی حرم یافت می‌شود که برای گردشگران ساخته شده است. از مهم‌ترین مراکز خرید قم می‌توان به مرکز خرید موسی‌بن‌جعفر، مرکز خرید حجت و مجتمع تجاری الغدیر اشاره کرد. اگر کمی از حرم مطهر دور شوید، مراکز خرید مدرن دیگری نیز پیدا خواهید کرد که اجناس و کالاهای متعددی برای فروش عرضه می‌کنند.

غذاهای محلی قم

اما پس از آشنایی با شهر باستانی قم وقت آن رسیده که با مهم‌ترین غذاهای محلی قم آشنا شوید. قم دارای تنوع غذایی بسیار زیادی است و هر یک از این غذاهای متنوع در شهر خاصی از استان قم رواج دارند. برخی از رایج‌ترین و البته محبوب‌ترین غذاهای قم عبارت اند از: آبگوشت قنبید، آبگوشت هویج برگه، آش پتله، دمپختک قمی، مغزابه و کوفته قمی که می توانید در رستوران های این شهر نوش جان کنید.

البته شایان ذکر است، قم از آن جمله شهرهایی می باشد که در آن محل های اقامتی با قیمت مناسب به وفور یافت می شود و مسافران هیچگونه نگرانی از این باب نخواهند داشت.