توکلی: رفیق‌بازی نکردم/ نقش محوری مرکز پژوهش‌ها در ۲۰ قانون مهم

احمد توکلی نماینده مردم تهران و رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی امروز شنبه طی سخنانی در مراسم تودیع و معارفه‌ رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ‌ضمن تشکر از بنیانگذاران و پیشینیان این مرکز ‌اظهار داشت: جا دارد از همه مدیران مجرب و متخصص در علوم گوناگون، پژوهشگران و نیروهای پشتیبانی کننده که متأسفانه اکثرا در اینجا نیستند و همه عالمان و خبرگانی که از بیرون در خلق ثمرات پربرکت مرکز شریک هستند، تشکر کنم.

وی افزود: مرکز پژوهش‌های مجلس در ابتدای دوره هفتم از حیث کیفی بیشتر به مباحث نظری تمایل داشت و تنها درباره برخی از طرح‌ها و لوایح نظر می‌داد و جهت‌گیری‌هایش با مبانی نظام سیاسی کشور سازگاری چندانی هم نداشت.

توسلی ادامه داد: بعد از اینکه ریاست مرکز پژوهش‌ها به عهده بنده گذاشته شد، ما مرکز را نهاد پژوهش‌های کاربردی در امر حکومت تعریف کردیم؛ مرکز پژوهش‌ها مرکزی پژوهشی است چراکه امر و نهی نمی‌پذیرد و آزادی جولان فکر و گردش اطلاعات و اظهارنظر در آن وجود دارد، همچنین این مرکز مرکزی کاربردی است چراکه درباره همه چیزهای خوب عالم کار نمی‌کند و به دنبال رفع نیازهای مجلس است؛ همچنین مرکز پژوهش‌ها کارش در امر حکومت است و برخلاف علوم دقیقه مبنا و مقصد دارد.

توکلی گفت: استقلال و آزادی در پژوهش باید به جد تأمین و حفاظت شود و آنچه مرکز تولید می‌کند، باید در تقویت مبانی و تأمین مقاصد جمهوری اسلامی به کار آید و مدیران هم باید به مبانی و مقاصد نظام نه تنها ملتزم باشند بلکه باید به آنها معتقد باشند اما پژوهشگر لااقل باید قیود تحقیق را بپذیرد.

نماینده مردم تهران اظهار داشت: در مرکز پژوهش‌ها ما اصل را بر ارتقاء نیروهای داخلی گذاشتیم و در این مسیر اکثر مدیران قبلی که استعفا داده بودند، با نیروهای تازه نفس جابه‌جا شدند؛ همچنین ما در مرکز نیروهایی که ماندند، مانند آقای پورسید، قاسمی، محمدخانی و اخوان را ارتقاء دادیم؛ همچنین ما در مرکز از آوردن دوست و رفیق پرهیز کردیم و تعداد انگشت‌شمار هم که از دوستان ما بودند، به دلیل شایستگی در مرکز حضور داشتند.

رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: شکستن دایره محدود همکاران از دیگر اقداماتی بود که ما انجام دادیم؛ ما دایره همکاران بیرونی مرکز را شکستیم و با عالمان و خبرگان ارتباط گرفتیم که این مسئله کاهش هزینه سرانه را هم به همراه داشت؛ همچنین ما شبکه نخبگان را هم از طریق اینترنت تشکیل دادیم که در این مسیر موفق نبودیم.

توکلی اضافه کرد: یکی دیگر از محورهای کار ما این بود که صدای همه باید شنیده شود. در حلقه‌های کارشناسی پیرامون هر موضوع غیر از کارشناسان ذیربط هر دفتر همه دعوت می‌شدند و در این مسیر از صاحبنظران حوزه و دانشگاه، خبرگان، میدان‌های کار و تولید، کسانی که سود یا زیان تصمیم متوجه آنهاست، کارشناسان دولتی ذیربط، نماینده تشکل‌های صنفی و سازمان‌های مردم نهاد و نمایندگان فعال و علاقه‌مند به مجلس بهره بردیم.

وی گفت: به کارگیری زبان غیرفنی یکی دیگر از اقدامات ما در مرکز بود چراکه مصرف کنندگان اصلی تولیدات مرکز نمایندگان هستند و از سوی دیگر موضوعات متنوع ولی نوع تخصص مخاطبان محدود است البته به کارگیری زبان ساده و غیرفنی به معنای بررسی سرسری نیست بلکه یک هدف‌گذاری آگاهانه و هنرمندانه است.

رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس اظهار داشت: مسئله بعدی که ما به آن توجه داشتیم، این بود که همه زیان‌های نمایندگان باید تأمین شود؛ اظهارنظر درباره همه طرح‌ها و لوایح، جمع آوری، پردازش و عرضه اطلاعات درخواستی نمایندگان، تهیه طرح‌های قانونی درخواستی، شناسایی و تبدیل مسائل مبتلابه جامعه و برانگیختن حساسیت مجلس، تهیه گزارش علمی پیرامون موضوعات درخواستی نمایندگان و تهیه نطق پیشنهادی مربوط به همایش‌ها برای نمایندگان از جمله اقداماتی بود که در این مسیر انجام دادیم.

نماینده مردم تهران گفت: یکی دیگر از راهبردهای ما این بود که در کمیسیونها فعالانه حضور داشته باشیم چراکه مباحثه چهره به چهره نقش مهمی در جا افتادن مطلب دارد؛ به همین دلیل هر دفتر پژوهشگران دارای قدرت اقناع بیشتر را برای حضور در کمیسیون گسیل می‌کند؛ با اجباری شدن حضور نماینده مرکز در صحن علنی موافق نبودیم زیرا تبلیغ علیه تصمیم کمییسیون را در بلندمدت به زبان تأثیرگذاری مرکز می‌دانیم.

توکلی ادامه داد: ما معتقد بودیم که در مرکز باید یاور مجلس باشیم و در این مسیر از طریق تهیه گزارش از نحوه اجرای قوانین، گزارش از تصمیمات و اقدامات غیرقانونی دستگاه‌ها، گزارش بررسی و تحلیل عملکرد دستگاه‌ها و مشارکت کارشناسان مرکز در تحقیق و تفحص‌ها به مجلس کمک کردیم.

وی ادامه داد: یکی دیگر از راهبردهای ما شریک کردن مردم بود؛ قانون انتشار وظایف کار مرکز را از وظایف ما شمرده است و این کار را از اول مجلس هفتم آغاز کردیم، البته ما از این طریق امکان نقد گزارش مرکز در جامعه را فراهم کردیم و فشار افکار عمومی در مجلس برای تصمیم‌گیری علمی را به وجود آوردیم؛ همچنین از این طریق ارتقاء جایگاه مجلس به دلیل آگاهی مردم از پشتوانه کارشناسی تصمیمات انجام شد و نتیجه آن افزایش مشارکت سیاسی مردم بود.

توکلی گفت: راهبرد اصلی ما این بود که عالمانه، خیرخواهانه و مستقلانه کار کنیم؛ شرط توفیق در تأثیرگذاری عینیت، خیرخواهی در مقیاس ملی و استقلال از هرنوع فشار است.

وی ادامه داد: برای علمی تر شدن مرکز بر محققان موفق و مخلص تکیه کردیم و دایره شمول همکاران بیرونی را گسترش دادیم و هیئت علمی ناظر برای همه گروه‌ها در همه دفاتر تأسیس کردیم، تأسیس مجله علمی پژوهشی هم یکی دیگر از اقدامات ما برای علمی‌تر شدن مرکز بود.

رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: ما برای خیرخواهی بدون توجه به گرایش نمایندگان سفارش آنان را انجام دادیم و در کنار آن منافع ملی بر منافع منطقه‌ای رجحان داده شد و مصالح مردم و کشور را هم بر منافع صاحبان قدرت و ثروت ترجیح دادیم و در کل نگاه کلان بر نگاه پر غلبه داشت.

نماینده مردم تهران همچنین اظهار داشت: برای تأمین استقلال به تمایلات دولت یا مجلس یا ارکان دیگر توجه نکردیم و مرکز به روش متعهد بود نه به نتیجه.

وی گفت: در برخی موارد ما از نظر دولت به رغم جو شدید علیه آن حمایت کردیم؛ به طور مثال در قانونی دانستن انحلال سازمان مدیریت، دفاع از نقش دولت در بانک مرکزی، مخالفت با حق رأی اتاق بازرگانی در شوراها همراه با دولت و مخالفت با افزایش هزینه‌های دولت از جمله مواردی بود که ما با نظر دولت همراهی کردیم.

رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس اظهار داشت: مرکز پژوهش‌ها درتصمیم و تطبیق حدود 20 قانون از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون مجازات اسلامی، قانون امور گمرکی، قانون مبارزه با قاچاق کالا، قانون نفت، قانون سیاست‌های کلی اصل 44 و قانون هدفمندسازی یارانه‌ها نقش محوری داشت.

وی اضافه کرد: کل گزارش‌های مرکز در دوره ششم 945، در دوره هفتم 2هزار و 114 و در دوره هشتم 2هزار و 589 گزارش بود.

توکلی در بخش پایانی سخنانی اظهار داشت: امروز مرکز پژوهش‌ها به عنوان تنها مرکز مستقل تحقیقاتی حاکمیت، سرمایه عظیمی متشکل از نیروهای نخبه‌ای است که در امر سیاست‌گذاری عمومی تخصص یافته‌اند.

وی گفت: توفیقات، عمدتا مرهون زحمات آنهایی است که در مرکز فعالیت داشتند؛ کسانی که به دلیل همین توانایی‌ها پیشنهادهای پرجاذبه مادی برای کار در دستگاه‌های دیگر داشتند ولی خدمت در مرکز را ترجیح دادند.