حجامت لاله گوش مبنای علمی ندارد

 زردی یکی از مشکلات شایعی است که در ۶۰ تا ۷۰ درصد نوزادان بروز می‌کند و ناشی از افزایش ماده‌ای به نام بیلی‌روبین در خون است. این ماده در اثر تجزیه گلبول‌های خون در کبد ایجاد می‌شود و مقادیر زیاد آن باعث مسمومیت عصبی می‌شود.

افزایش بیلی‌روبین می‌تواند منجر به عوارض عصبی ماندگار، صدمات شنوایی، تشنج، عقب‌ماندگی ذهنی و یا حتی مرگ شود. به همین دلیل تشخیص و درمان به‌موقع زردی در نوزادان بسیار اهمیت دارد.

به طور معمول، زردی نوزادان بدون درمان بهبود می‌یابد و موارد معدودی از زردی‌ها نیاز به درمان دارند که باید بر اساس نوع زردی و علت ایجاد آن، درمان شوند. یکی از درمان‌هایی که در سال‌های اخیر رایج شده و به آن توصیه می‌شود، حجامت گوش نوزادان برای درمان زردی است.

حجامت در طول تاریخ به سه روش رگ‌زنی، بادکش‌گذاری و استفاده از زالو انجام می‌گرفت و قدمت تاریخی و گستردگی جغرافیایی آن مربوط به ۵ تا ۷ هزار سال قبل در کشورهای چین، مصر، ایران و یونان است. در قرن هفتم پیش از میلاد در لوحه‌های خط میخی امپراتوری آشور از آن یاد شده و همچنین در آثار ابن‌سینا و بقراط نیز ذکر شده است، ولی دراروپا بعد از قرن ۱۸ و با فراگیر شدن دانش پزشکی به‌تدریج کنار گذاشته شده است.

در سال‌های اخیر افرادی با احتمال تاثیر حجامت لاله گوش بر زردی نوزادان، به‌وفور اقدام به این عمل می‌کنند و آن را یک روش پذیرفته شده در طب اسلامی-سنتی معرفی می‌کنند. پژوهشگران در یک مطالعه مروری به بررسی مقالات و مستندات مذهبی برای کاربرد این روش پرداختند.

در این مطالعه مروری پژوهشگران مقالات انگلیسی، عربی و فارسی پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و بین‌المللی سال‌های ۱۹۸۳ تا ۲۰۱۹ را که به موضوع حجامت و حجامت نوزادان، حجامت اطفال، حجامت گوش و ... پرداخته بودند، مورد بررسی قرار دادند. همچنین در این مطالعه همه منابع حدیثی نیز ارزیابی شدند.

در مجموع هزار و ۱۲۰ مقاله حجامت یافت شد که هیچ‌یک از آن‌ها در مورد حجامت لاله گوش نوزادان نبودند و در مطالعات یافت شده بیشتر به ارائه سابقه تاریخی حجامت و یا تاثیرات حجامت بر بیماری‌های سنین بالاتر پرداخته شده بود.

همچنین در این مطالعه علاوه بر مقالات، منابع حدیثی شیعه و سنی و قرآن کریم نیز برای یافتن روایت حجامت نوزادی جستجو شد، ولی هیچ منبعی در مورد کاربرد حجامت گوش در نوزادان یا زردی نوزادی یافت نشد.

پژوهشگران تنها دو روایت با مضمون نزدیک، به حجامت یافتند که حجامت کودکان در چهارماهگی و سپس به صورت ماهانه و پیشگیرانه را توصیه کرده بودند که هیچ ربطی به درمان زردی در دوره نوزادی و یا گرفتن چند قطره خون از لاله گوش نداشت.

محققان این مطالعه بر این اساس اذعان می‌کنند که باید پذیرفت که برای درمان زردی نوزادان، طب اسلامی، طب سنتی و روایات معصومین به استفاده از حجامت در نوزادان توصیه نکرده‌اند و برای استفاده از این روش در درمان زردی نوزادی نیاز به مطالعات علمی و مستقل است.

همچنین از نظر اخلاق علمی باید از انتساب این روش به اسلام خودداری کرد و مطابق اصول اخلاق پزشکی باید با آگاه کردن بیمار نسبت به روش‌های درمانی تایید شده زردی نوزادی و کسب رضایت آگاهانه به بیمار و خانواده او حق انتخاب آگاهانه روش درمانی را داد.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله مروری با عنوان «بررسی تاثیر حجامت گوش نوزادان در درمان زردی نوزادی: یک مقاله مروری» در مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است.

در انجام این مطالعه رضا سعیدی از مرکز تحقیقات سلامت نوزادان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، علی سعیدی از گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، عذری اینانلو از مرکز تحقیقات سرطان رضوی دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع) و مهدی حسینی از گروه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشارکت داشتند.