ماجرای زلزله ۷ ریشتری اردیبهشت ۱۴۰۲ در ایران | وقوع زلزله شدید در ایران حقیقت دارد؟

علی آبشناس- خبرنگار شمانیوز، فرانک هوگربیتس محقق هلندی در نوشته خود در فضای مجازی توئیتر نسبت به وقوع زلزله‌ای شدید در ایران بین روزهای ۹و۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ (۲۹ تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۳) با قدرت تخمینی ۶ تا ۷ ریشتر هشدار داد.

«هوگربیتس» از چهره‌های مشهور فضای مجازی با توییت‌های بحث‌برانگیزش درباره زلزله شهرت پیدا کرده است. این محقق هلندی که در آخرین به اصطلاح پیش بینی خود از زمین لرزه ۷/۸ ریشتری ترکیه خبر داده بود، مدعی است که در زمینه ارتباط بین هم‌ترازی اجرام آسمانی با فعالیت لرزه‌ای در زمین پژوهش می‌کند و ادعاهایش بر اساس این پژوهش‌هاست. زلزله شدید ترکیه شاید مهمترین پیش بینی وی در یک دهه گذشته باشد.

بالاخره انتشار اخبار جنجالی مربوط به پیش بینی های زلزله کار دست هوگربیتس داد و در اواخر اسفند ماه سال گذشته،  فیسبوک اکانت های فرانک هوگربیتس هلندی، مدعی جنجالی پیش بینی زلزله را بست.

در تازه‌ترین جنجال‌آفرینی این پژوهشگر هلندی خبر از وقوع یک زلزله شدید در ایران داد. وی که از حدود یک هفته پیش به شدت مورد توجه ایرانی ها قرار گرفت، در مطلبی اعلام کرد که بخش های وسیعی از ایران طی یکی – دو هفته آینده – زلزله ای 8 ریشتری را تجربه خواهند کرد.

وی حتی پا را این نیز فراتر گذاشته و نقشه ای از ایران را منتشر کرد که در آن نواری پهن و صورتی رنگ از شمال غرب کشور به جنوب شرق کشیده شده بود و هوگربیتس مدعی بود که در زلزله 8 ریشتری در این محدوده رخ خواهد داد و وقتی یکی از کاربران در توئیتر درباره علت این نوشته و زلزله ایران از او پرسید، هوگربیتس پاسخ داد: «چند روز قبل پیش از این نوسانات جوی بر فراز ایران مشاهده شد. این می‌تواند نشانه‌ای از یک رویداد لرزه‌ای در آینده در منطقه باشد.» 

مهدی زارع، استاد دانشگاه زلزله شناسی و رئیس مرکز پیش بینی زلزله نیز با در گفت و گو با «آرمان امروز» ضمن تاکید براینکه تاکنون هیچ یک از مجامع بین المللی، پیش بینی ها و اظهارات هوگربیتس را جدی نگرفته و آن را تایید نکرده اند گفت: این فرد تاکنون پیش بینی های زیادی کرده است که اکثر آنها محقق نشده است اما شانس آورده و در مورد زلزله بزرگ 6 فوریه ترکیه، پیش بینی اش درست از آب درآمده و حالا از همین قبل به شهرت رسیده و حرف هایش بین مردم طرفدار پیدا کرده است. وی می افزاید: این فرد در واقع کارمند یک مرکز رصدی است که پیش بینی هایش براساس رصدهای اجرام سماوی است. من تمام اظهارات وی را مطالعه یا گوش داده ام. مثلا وی می گوید تقارن اورانوس با نپتون یا سایر سیارات می تواند باعث شود تا زلزله در فلان نقطه رخ بدهد. در واقع از هندسه سیارات برای پیش بینی کمک می گیرد.

زارع با ذکر اینکه خود ما نیز در ایران روی پیش بینی زلزله از طریق اجرام آسمانی کار کرده ایم گفت: نتایج مطالعات ما فقط نشان می دهد که احتمال بروز زلزله های شدید در ایران، در اواسط و اوایل ماههای قمری بیشتر است کمااینکه اکثر زلزله های بزرگ کشور نیز در همین زمان ها رخ داده است. یعنی فقط بازه زمانی زا تا حدودی مشخص می کند ولی نمی توان گفت که در سایر زمان ها زلزله ای رخ نمی دهد یا اینکه از روی بررسی اجرام آسمانی حدس زد که زلزله کجا رخ می دهد. 

زارع در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تغییرات شدید اخیر آب و هوای ایران می تواند نشانه ای از بروز زلزله ای شدید در کشورمان باشد، می گوید: اصلا چنین چیزی ملاک علمی ندارد. تغییرات اقلیمی زمانی موثر است که مثلا بعد از یک دوره بارش های شدید چند ماهه، به یکباره بارش ها قطع شود یا چند دهه خشکسالی شدید در جایی وجود داشته باشد. اینها می تواند احتمال وقوع زلزله را افزایش دهد. اما اینکه بگوییم بادها و طوفان های شدید نشانه هایی از وقوع زلزله است، همانطور که گفتم اصلا ملاک علمی ندارد. البته ممکن است زلزله ای هم رخ دهد، ولی این ارتباطی به باد و طوفان ندارد.