تبعات قطعی برق برای صنعت سیمان

در این میان صنایع انرژی‌بر همچون سیمان، محدودیت‌های سنگین‌تری را تجربه می‌کنند که این محدودیت به طور طبیعی کاهش تولید را به دنبال دارد. با این حال چندی پیش، سخنگوی صنعت برق در گفت‌وگویی با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: «در سال ۱۴۰۱ برای ۴۴۰مشترک بزرگ صنعتی برنامه منسجمی با همکاری وزارت صمت و سندیکاهای مربوطه مانند سیمان و فولاد برای مدیریت برق تهیه و تدوین شد. به طور مثال تصمیم گرفتیم برای سیمان به‌گونه‌ای برق تخصیص پیدا کند که تولید ۵میلیون تن مورد نظر این صنعت محقق شود و خوشبختانه در پیک مصرف، میزان تولید حتی به ۳/ ۵میلیون تن رسید» تا به نوعی منکر تاثیر محدودیت‌های برق بر تولید سیمان شود.

علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت سیمان، در این باره گفت: با نگاهی به روند تولید سیمان و کلینکر در دوسال گذشته می‌توان به‌روشنی تاثیر محدودیت برق بر کاهش تولید در سال‌های 1400 و 1401 را مشاهده کرد. وی افزود: براساس آمار‌های مستند با اعمال محدودیت برق به‌تدریج تولید کلینکر کاهش یافته و در تیر و مرداد و همچنین در دی و بهمن‌ماه (محدودیت برق و سوخت در فصل زمستان) به کمترین مقدار رسیده است. بنابراین اعلام این مطلب که محدودیت برق بر تولید تاثیر ندارد، درست نیست و نمودار فوق گویای تاثیر مشهود محدودیت‌های برق بر کاهش تولید است و به دلیل کار کردن کوره‌های سیمان با ظرفیت پایین و کاهش راندمان، موجب افزایش هزینه تولید می‌شود. اما در کل سال 1401 شرایط بهتری را نسبت به سال 1400 تجربه کردیم.

آیا کاهش تولید سیمان به دلیل محدودیت‌های برق تاثیری بر طرح تولید سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی دولت دارد؟ دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت سیمان در پاسخ به این سوال اظهار کرد: با توجه به اهتمام دولت بر پیشبرد فرآیند ساخت مسکن ملی، لازم است افزایش مصرف سیمان نسبت به مدت مشابه سال گذشته پیش‌بینی شود. در سال 1401 با توجه به محدودیت برق، مصرف سیمان به‌طور متوسط 5میلیون تن بوده است و در صورتی که در سال‌جاری ساخت 500‌هزار واحد مسکن ملی با متوسط مساحت 80مترمربع تحقق پیدا کند، حدود 700‌هزار تن به متوسط مصرف ماهانه کشور اضافه می‌شود. بنابراین پیش‌بینی می‌شود میزان تقاضای مصرف ماهانه کشور در ماه‌های پرمصرف به حدود 6میلیون تن برسد که ضرورت دارد تامین برق متناسب با تقاضا و بیشتر از سال 1401 در اختیار صنعت قرار گیرد.

اختصاص 30‌درصد دیماند در ساعات پیک و 40‌درصد دیماند در ساعات غیر‌پیک با توجه به پیوسته بودن خطوط تولید سیمان چه اثراتی به دنبال دارد؟ وی در پاسخ به این سوال گفت: خط تولید سیمان پیوستگی دارد و هر بخش از خط تولید پیش‌نیاز فعالیت بخش بعدی است و در تخصیص دیماند باید مبانی طراحی خط تولید سیمان مورد توجه قرار گیرد. در واقع در شروع خط تولید سیمان دستگاه سنگ‌شکن، مواد اولیه استخراج‌شده از معادن را خردایش و دانه‌بندی می‌کند و سپس مواد دانه‌بندی‌شده به بخش بعدی خط تولید به نام سالن اختلاط ارسال و پس از اختلاط و تنظیمات اولیه به بخش بعدی خط تولید به نام آسیاب مواد منتقل می‌شوند و در این قسمت عملیات تنظیم مواد و آماده‌سازی خوراک کوره به صورت پودر انجام می‌شود.

در ادامه خوراک کوره به جهت یکنواخت شدن و جلوگیری از نوسان کیفیت به سیلوهای ذخیره و همگن‌سازی مواد خام ارسال می‌شود و به صورت پیوسته در 24ساعت شبانه‌روز متناسب با ظرفیت طراحی وارد پیش‌گرمکن و سپس برای عملیات پخت با دمای حدود 1200درجه سانتی‌گراد وارد کوره می‌شود و پس از تکمیل فرآیند پخت و خروج از کوره در بخش خنک‌کن (گریت کولر) به‌سرعت سرد شده و دانه‌های سیاه‌رنگی به نام کلینکر تولید می‌شود که محصول اولیه سیمان بوده و قابلیت ذخیره‌سازی در سیلو و محیط را داراست و ارزش صادراتی دارد.

کلینکر تولیدی در بخش بعدی خط تولید به نام آسیاب سیمان با اضافه کردن افزودنی‌ها به سیمان تبدیل می‌شود. به‌عنوان مثال در جدول زیر ساعت کارکرد براساس طراحی خط تولید و برق موردنیاز هر بخش از خط تولید برای یک کارخانه سیمان با دیماند 22مگاوات قید شده است. در واقع برای کارخانه‌ای با 22مگاوات دیماند برق، حداقل 13مگاوات برق در 20ساعت از شبانه‌روز برق لازم است تا کوره با ظرفیت کار کند. در حال حاضر برای کارخانه‌های سیمان این شرایط فراهم نیست و مقادیر پایین‌تری به کارخانه‌ها ابلاغ شده است و امیدواریم در این خصوص وزارت نیرو در مقادیر برق ابلاغی به کارخانه‌های سیمان تجدیدنظر و شرایط مساعدی برای تولید و سهامداران شرکت‌های سیمانی فراهم کند.

الوندیان تصریح کرد: با توجه به پیوستگی خط تولید و میزان برق موردنیاز برای هر مرحله از فرآیند تولید در صورتی که در ساعت کم‌باری (22شب تا 7 صبح) محدودیت برق اعمال نشود و در ساعت میان‌باری حدود 65‌درصد و در ساعت اوج‌بار 35‌درصد دیماند برق کارخانه‌ها سیمان تامین شود، می‌توان این شرایط را با مشکلات کمتری پشت سر گذاشت.