حرکت به‌ سوی تولید پایدار در مسیر اهداف اجتماعی و زیست‌ محیطی

سال‌ها پیش سازمان ملل متحد، به این نتیجه رسید که علت اصلی ازبین‌ رفتن محیط زیست، الگوی ناپایدار تولید و مصرف، به‌ویژه در کشورهای صنعتی است. بر همین اساس در سال 1992، در کنفرانس سازمان ملل درباره محیط زیست و توسعه (اجلاس زمین)، برای اولین‌بار مفهومی با عنوان تولید پایدار مطرح شد که ارتباط نزدیکی با توسعه پایدار دارد.

در ایران هم، صنایع و شرکت‌های بزرگ، در راستای رشد و گسترش خود، توجه بسیاری به توسعه پایدار و چالش‌های درونی مرتبط با آن نشان دادند.

در میان این شرکت‌ های بزرگ، فولاد سنگان، یکی از صنایع معدنی فولاد است که در سال 94، در استان خراسان رضوی به ثبت رسید و از همان ابتدا، تولید پایدار را در میان مهم‌ترین اولویت‌های خود قرار داده است. فولاد سنگان، با تمرکز بر تولید پایدار، و در راستای تأمین بخشی از گندله مورد نیاز شرکت فولاد مبارکه اصفهان، در نزدیکی معادن سنگ آهن سنگان تأسیس شد.

به‌طورکلی تولید پایدار، فرایند ایجاد محصولات بر اساس فرایندهای اقتصادی است، به‌طوری‌که کمترین اثرات منفی را بر محیط زیست داشته باشد. این رویکرد فصل مشترک مدیریت تولید و پایداری و توسعه پایدار است. بنابراین سه هدف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی در کانون فعالیت‌های پایداری تولید است.

در حال حاضر واحد گندله‌‎سازی و کنسانتره‌سازی فولاد سنگان هم، با سرلوحه‌قراردادن اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی، هرکدام به ظرفیت تولید اسمی 5 میلیون تن در حال تولید هستند و چشم‌انداز این شرکت، تلاش برای تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین کارخانه تولید کنسانتره و گندله در شرق کشور است.

با نگاه و رویکرد به تولید پایدار، شرکت‌های بزرگ و معتبر می‌کوشند تا میزان مصرف انرژی، آلاینده‌های محیطی و پسماندهای صنعتی را کاهش دهند، و این موارد را به شیوه‌ای انجام می‌دهند تا سودآوری و منافع اقتصادی را هم در بر بگیرد و درنهایت از دستاوردهای حاصل از این شیوه تولیدی، جامعه و شهروندان هم بهره‌مند شوند. در واقع، مسئولیت اجتماعی برای شرکت‌های تولیدی بزرگ، مانند فولاد سنگان، از اهمیت بسیاری برخوردار است و در مرکز توجه پژوهشگران دانشگاهی قرار گرفته است. در واقع صاحبان صنایع در راستای تولید پایدار، در تلاش هستند تا هم به سودآوری و هم به اهداف اجتماعی و محیطی دست پیدا کنند.

فولاد سنگان هم، با توجه و تمرکز بر مسئولیت اجتماعی خود، اقدامات متعددی در قالب توسعه و عمران شهرستان، توسعه و سلامت حفظ، درمان جسم و روان، توسعه پروژه‌های زیرساختی، توسعه‌ اشتغال‌زایی، توسعه آموزش و مهارت، توسعه اقتصادی، معیشتی و خیرخواهانه، همچنین توسعه و ارتقا فرهنگی و آرمان مذهبی انجام داده است. برای مثال، درمورد پروژه‌های مشارکتی عمرانی اعتمادساز می‌توان به بیش از 30 پروژه لایروبی قنوات روستایی سیل‌زده، اجرای پل باکسی در مناطق حادثه‌خیز، پیگیری واگذاری اراضی در بافت توسعه مسکن، تجهیز و نوسازی مدارس، بازنگری طرح هادی، آبرسانی مشارکتی به بافت توسعه مسکن روستایی، ریگالژ و تسطیح جاده‌های روستایی، تسطیح مسیرهای تردد در زمین‌های زراعی و… اشاره کرد. یا نمونه‌هایی مانند ایجاد فرصت‌های کسب‌وکار روستایی و راه‌اندازی کلینیک مشاوره کسب و کار دانشگاه تهران در شهرستان خواف، آموزش تسهیلگران بومی و مدیریت کسب‌ وکار و ایجاد صندوق‌های اعتباری خرد روستایی و اعطای وام‌های خود اشتغالی با کمک صندوق کارآفرینی امید، تحت‌پوشش قرار دادن 85 روستا از تسهیلات خود اشغالی، اشتغالزایی برای بیش از 300 نفر و … از مواردی هستند که به توسعه اشتغال‌زایی، توسعه آموزش و مهارت و توسعه اقتصادی و معیشتی توسط فولاد سنگان اشاره دارد که همگی از مصادیق مسئولیت اجتماعی این شرکت است.

همان‌طور که اشاره شد، شرکت‌های بزرگ در راستای تولید پایدار، در تلاش برای کاهش میزان مصرف انرژی، آلاینده‌های محیطی و پسماندهای صنعتی هستند. در واقع توجه به تولید پاک، فقط یک شعار زیبا و تبلیغاتی نیست، بلکه روشی عملیاتی است که در دستورکار بسیاری از شرکت‌ها و صنایع قرار گرفته است. فولاد سنگان هم در میان شرکت‌های بزرگی قرار دارد که یکی از استراتژی‌های کلان آن، هم‌زمان با افزایش کمّی ظرفیت‌ها و توسعه زنجیره تولید، پایش و بهبود مستمر وضعیت زیست‌محیطی شرکت بوده است. بر این مبنا این شرکت اقدام به تدوین مستندات و جهت‌گیری برای استقرار سیستم مدیریت زیست‌محیطی بر اساس استاندارد ISO 14001  و بهبود مداوم عملکرد زیست‌محیطی فعالیت‌های خود کرده است. از تعهدات زیست ‌محیطی که فولاد سنگان در راستای آن‌ها گام برمی‌دارد، می‌توان به کاهش مصرف منابع، انرژی و آب؛ کاهش مستمر آلاینده‌ها و جایگزینی مواد مخرب محیط زیست؛ کاهش مصرف منابع و مواد اولیه مصرفی؛ تلاش در راستای ایجاد، حفظ و نگهداری و توسعه فضای سبز موجود؛ کاهش تولید ضایعات و تفکیک و بازیافت آن‌ها در حد امکان و حرکت به‌سوی تولید پاک و اقتصاد سبز؛ ارتقای سطح آگاهی‌ها و توانمندی‌های کارکنان؛ و همکاری و تعامل به سازمان‌ها، تشکل‌ها و مراجع نظارتی جهت مشارکت در فرهنگ‌سازی عمومی و کنترل‌های زیست‌محیطی به‌عنوان بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی این شرکت اشاره کرد.

فولاد سنگان، با این رویکرد و نگاه بلند مدت به تولید پایدار و تمرکز بر حفظ محیط زیست و توجه به مسئولیت اجتماعی، چشم‌انداز خود را تولید مستمر و با کیفیت مواد اولیه شامل کنسانتره و گندله به‌‎عنوان یکی از نقاط کلیدی و پاشنه آشیل صنعت در آینده، تعریف کرده و در راستای تبدیل‌شدن به یکی از بزرگ‌ترین صنایع معدنی منطقه شمال شرق کشور، با توانایی تولید اقتصادی  7.5 میلیون تن گندله حرکت می‌کند.