نگاهی به اعمال لیله الرغایب و شب آرزوها

اعمال لیله الرغائبدر روایت لیلة الرغائب آمده است نخستین پنج‌شنبه ماه رجب روزه گرفته شود و در شب جمعه، بعد از نماز عشاء تا قبل از نیمه شب، 12 رکعت نماز اقامه شود که هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر و دوازده مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود و پس از نماز 70 بار ذکر «اَللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحمّدٍ النَّبیِّ الاُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ» گفته می‌شود. پس از آن در سجده 70 بار ذکر «سُبّوحٌ قُدّوسٌ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الّروحِ» و پس از سر برداشتن از سجده، 70 بار ذکر «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِّیُّ الْاَعْظَمُ» گفته می‌شود. همچنین نمازگزار باید دوباره به سجده برود و 70 مرتبه ذکر «سُبّوحٌ قُدّوس رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرّوحِ» بگوید و سپس می‌تواند حاجت خود را از خدا بخواهد.

در کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی در رابطه با لیله الرغائب نقل شده است: «بدان که اولین شب جمعه ماه رجب را «لیلة الرغائب (یعنی شب دلدادگان) می‌گویند و برای آن عملی با فضیلت بسیار از حضرت رسول(ص) وارد شده که آن را سید در کتاب «اقبال» و علاّمه حلی در «اجازه بنی زهره» نقل کرده‌اند.

بعضی از فضیلت آن اینکه به سبب انجام آن، گناهان بسیار آمرزیده می‌شود. نمازی نیز در آن وارد شده که هرکه آن را بخواند هنگام شب اول قبرش حق‌تعالی ثواب آن را به نیکوترین صورت و با روی گشاده و درخشان و زبانی گویا به‌سوی او می‌فرستد، پس به او می‌گوید: ای محبوب من، تو را بشارت باد که از هر شدّت و سختی نجات یافتی. بنده می‌گوید: تو کیستی؟ به خدا سوگند من چهره‌ای زیباتر از چهره تو ندیدم و سخنی شیرین‌تر از سخن تو نشنیدم و بویی بهتر از بوی تو نبوییدم! پاسخ می‌دهد: من ثواب آن نمازم که در فلان شب، از فلان ماه، از فلان سال خواندی، امشب نزد تو آمدم تا حقّت را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و هراس را از تو برگیرم و هنگامی‌که در صور (شیپور قیامت) دمیده شود، در عرصه قیامت سایه‌ای بر سرت خواهم افکند، پس خوشحال باش که خیر هرگز از تو جدا نخواهد شد».

فلسفه پاداش‌‏هاى عظیم در لیله الرغائبگاه در روايات برای انجام اعمال و مناسک دینی در مناسبت‌هایی هم چون لیله الرغائب، پاداش‏‌هاى عظيمى ذكر شده است كه ممكن است اين سؤالات را براى خوانندگان مطرح كند که آيا هر فرد مسلمانى كه چنين اعمال ساده‌‏اى را انجام دهد از چنان پاداش‌‏هاى عظيم بهره‏مند مى‏شود و اصولا چه رابطه‌‏اى ميان اين اعمال و آن همه ثواب و پاداش‏ است؟

در پاسخ باید به اين نكته توجه كرد كه اوّلًا دريافت اين پاداش‏‌هاى عظيم مطابق صريح آيات قرآن و روايات، متوقف بر ايمان و اخلاص و تقواست، چنانكه در قرآن كريم مى‏‌خوانيم: «إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ». ثانياً حفظ اين دستاوردها و پاداش‏‌ها نيز مهم است؛ زيرا ممكن است كسى با اعمال صالحى پاداش‌‏هاى عظيمى براى خود فراهم سازد، ولى بعداً با اعمال زشت و گناهان عظيم آنها را از نامه اعمال خود بشويد.

نکته دیگر که حائز اهمیت است این است که ثواب‌های الهی براساس استحقاق بندگان نیست، بلکه تفضل و رحمتی است که خداوند براساس رفتارهای بندگان در دنیا و قابلیت‌هایی که کسب کرده‌اند، به آنها لطف می‌کند. بندگان در صورتی که خداوند به آنها وعده‌ای نمی‌داد هیچ حقی برای دریافت ثواب و پاداش از خدا نداشتند؛ چون تمام اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند به وسیله نعمت‌های خداوند بوده است و خداوند براساس رحمت و حکمت خود به بندگان وعده اجر و پاداش داده و خود را ملزم به اجرای آن دانسته است. پس این رحمت بی انتها و حکمت کامل الهی است که تعیین‌کننده میزان پاداش اعمال است نه سختی و راحتی یا کوتاهی و طول اعمال.

نگاهی به اعمال لیله الرغایب و شب آرزوها