شمانیوز گزارش می‌دهد؛
آیا ورود نام ایران به لیست سیاه FATF بر روی افزایش قیمت ارز اثرگذار بوده است؟
پس از تصمیم اخیر FATF در درج نام ایران در لیست سیاه خود، قیمت دلار و طلا در بازار افزایش یافت، اما کارشنان و رئیس بانک مرکزی معتقد است که تصمیم FATF هیچ تأثیری در افزایش قیمت نداشتند، بلکه عوامل دیگری تأثیرگذار بودند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری و تحلیلی شمانیوز، اخیراً جلسه «گروه ویژه اقدام مالی» موسوم به FATF برگزار شد و این نهاد بار دیگر ایران را در لیست سیاه خود قرارداد و FATF در بیانیه خود از دیگر کشورها درخواست کرده است در تعاملات بانکی با ایران تدابیر ویژه‌تری را به منظور اطمینان از مبارزه با پولشویی در دستورکار قرار دهند.
از آنجا که ایران پیش از این در سال ۲۰۰۷ میلادی در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی قرار گرفته بود و از سال ۲۰۰۹ میلادی این نهاد به طور رسمی خواستار اقدامات متقابل کشورها در تعاملات مالی با ایران شد.، پس با این شرایط ایران از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ میلادی و به مدت ۷ سال در لیست سیاه FATF قرار داشت.
اما پس از تصمیم اخیر FATF، قیمت ارز در بازار با افزایش همراه بود که بر این اساس دلار وارد کانال ۱۵ هزار تومان شد و علاوه بر قیمت ارز، طلای 18 عیار با نوسان مواجه بود که امروز براساس آخرین قیمت، از 600 هزار تومان هم عبور کرده است.
پس از بیان مقدمه، ضروری است در این گزارش به این پرسش پاسخ داد که واقعاً درج نام ایران در لیست سیاه FATF علت اصلی افزایش طلا و دلار است یا عوامل دیگری در این امر تأثیرگذار بوده‌اند؟
مجید شاکری، کارشناس مسائل اقتصادی درباره افزایش قیمت ارز و طلا در روزهای گذشته و ارتباط آن با تصمیم FATF معتقد است که دسترسی ایران به ارزهای جهان‌روا از طرق مختلفی انجام می‌شود که یکی از اصلی‌ترین آنها، استفاده از ذخایری است که شکل یوآن دارند و به همین دلیل، با توجه به محدودیت‌هایی که در داخل چین به خاطر شیوع ویروس کرونا پیش آمده، تجارت خارجی این کشور کند شده و فرآیند تبدیل ذخایر یوانی به اشکال دیگر ارز، با کندی مواجه شده است.
او می‌افزاید: همزمان با این رویداد، برخی از لایه‌های نظارتی نیز باعث شده که کندی در تبدیل ذخایر ارزی یوآن به سایر اشکال ارز صورت گیرد که این موضوع خود را به صورت وقوع برخی تلاطمات در بازار ارز نشان داده است؛ به این معنا که وقتی نرخ یوآن بالا می‌رود، نرخ درهم را هم با خود بالا برده و پس از آن، قیمت دلار در بازار را نیز، افزایش داده است؛ بنابراین اگر قیمت نسبی این ارزها با هم مقایسه شوند، یوان نسبت به دلار، رشد ارزشگذاری شده قابل توجهی دارد و نسبت به دلار تهران، نسبتاً بالاتر قیمت‌گذاری شده است.
تحلیلگر بازار ارز تصریح می‌کند: این مقایسه کاملاً این موضوع را اثبات می‌کند که مساله افزایش قیمت یوآن منجر به افزایش نرخ دلار شده و این مساله اندکی زمان‌دار بوده و تا زمانی که سرعت تجارت خارجی در چین بالاتر رود، تا حد زیادی بازار به همین روند ادامه خواهد داد؛ که اکنون سیگنال‌ها از کنترل بیماری کرونا در چین و شروع مجدد تجارت خارجی این کشور با دنیا حکایت دارد؛ پس مشکل بازار ارز ایران هم به زودی حل خواهد شد.
به گفته شاکری، همین حقیقت به ما نشان داد که تاثیرپذیری بازار ارز ایران از تصمیم‌گیری گروه ویژه اقدام مالی (FATF) جدی نیست؛ در غیر این صورت باید اتفاق تنشی در بازار ارز را از سمت درهم یا دلار مشاهده می‌کردیم؛ ضمن اینکه نگرانی از بابت سفته بازان به شکل فزاینده نداریم و بر این اساس، تصور من بر این است که فهم نوسانات بازار ارز ایران طی روزهای گذشته، مربوط به کندی تجارت داخلی چین است و اگر برطرف شود، قیمت در بازار ریزش می‌کند.
کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که تصمیم FATF تأثیری در افزایش قیمت ارز و طلا نداشته، بلکه سیستم بانکی و مالی ایران در حال حاضر تحت شدیدترین تحریم‌هاست و کمتر کشوری می‌تواند با ایران تبادلات بانکی داشته باشد، که به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد؛ لذا مصادف بودن این مدت با تحریم‌های مالی آمریکا و کشورهای اروپایی علیه ایران، موجب شده بود عملاً ایران هیچ ارتباط مستقیمی با نظام دلاری و همچنین بانک‌های بزرگ غربی نداشته باشد و در حال حاضر نیز دقیقاً شرایط به مانند سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ است و تحریم‌های مالی همه‌جانبه آمریکا علیه ایران موجب شده است حضور یا عدم حضور در لیست سیاه FATF تفاوتی برای ایران نداشته باشد.
با این شرایط FATF تنها می تواند به دیگر کشورها در تعامل مالی با یک کشور خاص که در لیست سیاه قرار دارد، هشدار بدهد و از آن ها بخواهد در روابط بانکی خود با آن کشور، تدابیر ویژه‌تری را اتخاذ نمایند.
بر اساس این گزارش آنچه که گفته شد نشان‌دهنده آن است که تا زمانی که ایران تحت تحریم‌های مالی آمریکا قرار داشته باشد، عملاً هرگونه همکاری با FATF نمی‌تواند هیچ کمکی به بهبود روابط بانکی خارجی ایران کند. در این شرایط ورود ایران به لیست سیاه از سوی این نهاد نیز در عمل یک اقدام نمایشی است و اثر واقعی ندارد.
همچنین عبدالناصر همتی در اثبات عدم ارتباط تصمیم FATF با افزایش قیمت ارز و طلا در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: «مردم عزیزمان خوب می‌دانند که در این دوران سخت تحریم‌های ظالمانه و فشار حداکثری، نظام پولی و مالی کشورمان توانسته است ارتباطات تحریم‌ناپذیری با نظام پولی و مالی دنیا، خارج از چارچوب FATF برقرار کند که تا حد زیادی تهدیدهای ناشی از سنگ‌اندازی و دشمنی آمریکا را مهار کرده است».
رئیس کل بانک مرکزی همچنین در گفتگویی به نقش سودجویان در افزایش قیمت ارز و طلا اشاره می‌کند و می‌گوید: «سودجویان سعی دارند از فرصتی که پس از تصمیم FATF به وجود آمده در جهت التهاب بازار ارز استفاد کنند».
