اسهال چیست؟ + بهترین راه های درمان اسهال با دارو و درمان خانگی

اسهال نوعی بیماری عفونی و بسیار شایع است که در اثر آن وضعیت مدفوع شل و آبکی می شود به طوری که به صورت کاملا روان از بدن خارج می گردد و شما به دفعات به دستشویی نیاز دارید. این شرایط می تواند ۲ الی ۳ روز طول بکشد.

 

اسهال اسمزی به این معناست که چیزی داخل روده وجود دارد که آب بدن را داخل روده می کشد. به عنوان مثال "آبنبات های رژیمی" یا "آدامس" که به عنوان جایگزینی برای قند هایی مانند "سوربیتول" استفاده می شوند، از این دسته مواد هستند. "آب نبات های رژیمی" توسط بدن جذب نمی شوند اما باعث کشیده شدن آب بدن به روده و در نتیجه اسهال می شوند.

 

اسهال ترشحی زمانی اتفاق می افتد که بدن آب را به صورت پیش بینی نشده و غیر طبیعی به روده ترشح کند. بسیاری از عفونت ها، داروها، و سایر شرایط مختلف می تواند باعث اسهال ترشحی شود.

 

اسهال اگزوداتیو به وجود خون و چرک در مدفوع بر می گردد. این اتفاق به علت بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرونCrohn  و یا کولیت اولسراتیو Ulcerative colitis و چندین نوع عفونت اتفاق می افتد.

 

اسهال مسافرتی:در مسافرت و به خصوص بازدید از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر که وضع بهداشت مناسب ندارند، این نوع اسهال رخ می دهد و یکی از شایع ترین انواع آن عبارت است از اشرشیاکلی.

 

 اسهال نواحی گرمسیری :نوع مزمن سندرم سوء جذب در مناطق گرمسیری و غیرگرمسیری می باشد.

 

 اسهال خانوادگی: اسهال به علت عفونت خارج از دستگاه گوارش رخ می دهد.

 

اسهال کودک تازه از شیر گرفته:اسهال در نوزادانی که از شیرمادر گرفته شده اند و شروع به خوردن غذا می کنند، شایع است. این اسهال در نتیجه بهداشت نامناسب و بروز عفونت اشرشیاکلی و یا روتاویروس می باشد.

 

علت بیماری اسهال چیست؟

 

بیشترین موارد علت این بیماری از جمله اسهال کودکان در اثر ابتلا به عفونت هاست. میکروارگانیسمهایی مانند انگل ها ، ویروس ها و باکتری ها می توانند از طرق مختلفی مثل آب و غذاهای آلوده به بدن ما وارد شوند و سیستم دستگاه گوارش را مختل کنند.

 

با شناسایی این عوامل توسط سیستم ایمنی بدن واکنش دفاعی بدن علیه آنها آغاز می گردد و در حقیقت  این عارضه پاسخ طبیعی بدن در چنین شرایطی است. به همین دلیل ممکن است اسهال با تب همراه باشد.

 

 

علاوه بر عفونت ها عوامل دیگری هم وجود دارند که به عنوان زمینه ساز و علت اسهال شناخته شده اند.

 

    حساسیت به برخی غذاها و خوراکی ها

    پرکاری تیروئید

    پرتودرمانی

    عوارض ناشی از مصرف برخی داروها

    بیماری های روده مانند کرون

    بیماری های گوارشی

    سرطان

    سندروم روده ی تحریک پذیر

    دیابت

    دویدن

    استرس

    سوءجذب

    مصرف مشروبات الکلی

    مصرف بیش از اندازه ی ملین ها

    انجام عمل جراحی در دستگاه گوارش

 

علائم اسهال چیست؟

 

علائم اسهال را می توان به دو دسته ی اسهال بدون عارضه (یا غیر جدی) و اسهال های بغرنج تقسیم کرد. اسهال های بغرنج می توانند نشانه ای برای بیماری های جدی تر باشند.

 

 

علائم اسهال بدون عارضه عبارتند از:

 

    نفخ و دل پیچه

    مدفوع رقیق و یا شل

    مدفوع آبکی

    احساس فوریت برای دفع

    تهوع و استفراغ

    وجود خون، مخاط و یا مواد غذایی هذم نشده در مدفوع

    از دست دادن وزن بدن

    تب

 

در صورتی که بیش از ۲۴ ساعت اسهال بودید و یا تب داشتید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که استفراغ نیز داشتید و استفراغ مانع نوشیدن مایعات برای جایگزینی آب از دست رفته شود حتما به پزشک مراجعه فرمایید.

 

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

 

1) اگر اسهال شما همراه با احساس تشنگی، خشکی زبان و چروکیدگی پوست شما باشد.

2) اگر با گذشت 48 ساعت، هیچ گونه بهبودی در حال شما رخ نداده است.

3) اگر اطرافیان شما هم به اسهالی مشابه شما دچار شده اند.

4) اگر درجه حرارت بدن شما به 5/38 درجه یا بالاتر رسیده یا مدفوع شما به شدت خونی شده است.

5) اگر کودک شما دچار اسهال شده است. فراموش نکنید که اسهال ویروسی به ظاهر ساده، هنوز هم شایع ترین علت مرگ و میر کودکان شهری و روستایی است. خردسالان به سرعت حجم آب بدن خود را از دست می دهند.

6) اگر شما بالای 50 سال سن دارید و اسهال شما همراه با دردهای شدید شکمی است. به خصوص اگر به تازگی از سی سی یو یا آی سی یو مرخص شده اید.

7) اگر در حال مصرف کورتون یا سایر داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی هستید و دچار اسهال شده اید

 

داروهای درمانی اسهال کدام اند؟

 

    دیفنوکسیلات

    دی سیکلومین

    بیسموت ساب سیترات

    بلادونا پی بی

    لوپرامید

    هیوسین

 

 

پیشگیری از اسهال ویروسی

 

دستهای خودرا پی در پی بشورید تا بتوانید از پخش اسهال ویروسی جلوگیری نمایید. برای اطمینان از اینکه شما و فرزندانتان به درستی دستهایتان را شسته اید موارد زیر را رعایت کنید:

 

    پی در پی دستها را بشویید. دستهای خود را قبل و بعد از آماده کردن غذا بشویید. همچنین دستهای خود را بعد از دست زدن به گوشت خام، رفتن به دستشویی، تعویض پوشک، عطسه، سرفه و پاک کردن بینی بشویید.

    شستن دستها با کف و صابون طوریکه حداقل ۲۰ ثانیه صابون برروی دست های شما مالیده شود.

    هنگامی که قادر به شستن دست ها نیستید، از ضدعفونی کنندهای دست ااستفاده نمایید.

 

راه های درمان خانگی اسهال

 

درمان خانگی اسهال یکی از بهترین و سالم تری روش ها برای درمان این عارضه است که در بیشتر موارد هم می توان پاسخ های موفقیت آمیزی از آن گرفت که به مراتب از درمان های دارویی کم خطر تر و بدون عارضه تر هستند.

 

درمان سریع اسهال با ماست

 

خیلی ها می دانند ماست ترش است، اما بسیاری تعجب می کنند اگر بدانند ماست باکتری های مفیدی دارد که به سرعت به درمان اسهال کمک می کند.

 

درمان سریع اسهال با سرکه سیب

 

می توانید یک قاشق چایخوری سرکه ی سیب بخورید، و اگر از طعم آن خوش تان نیامد بعد از آن یک لیوان آب بنوشید. هم چنین ممکن است بخواهید یک قاشق چایخوری از آن را با یک لیوان آب ترکیب کرده و بنوشید.

 

درمان سریع اسهال با موز

 

موز با مواد دیگری ترکیب میشود تا مشکلات شکمی از جمله اسهال را برطرف کند.  خوردن یک عدد موز می تواند مفید باشد زیرا پکتین فراوانی دارد که به توقف اسهال کمک میکند.

 

درمان سریع اسهال با بلوبری

 

بلوبری میوه ای است پر از مواد مغذی و واقعا برای درمان اسهال بسیار عالی است. این میوه مزایای شگفت انگیزی برای بهبود سلامتی دارد و می تواند بسیاری از بیماری ها از جمله اسهال را درمان کند. درمان اسهال با بلوبری بسیار ساده است. شما فقط باید هر روز از این میوه بخورید تا بتوانید معده تان را تسکین بدهید زیرا بلوبری منبع خوبی از آنتوسیانوزیدها است. بلوبری دارای آنتی اکسیدان و خواص ضد باکتری و تانن هایی است که می توانند به طور موفقیت آمیزی با اسهال مبارزه کنند.

 

درمان سریع اسهال با آب انار

 

هرروز ۳ تا ۴ انار را برای تسکین علائم اسهال مصرف کنید. یا میتوانید انار را بشویید، آن رابا کمی آب دریک مخلوط کن بریزید، سپس صافش کنید و بلافاصله آنرا بنوشید.

 

درمان سریع اسهال با ترکیب نمک و شکر

 

 این محلول میتواند به فرآیند هضم کمک کند. محلول آب و شکر و نمک می تواند آب بدن را حفظ کند، و الکترولیت ها را در زمانی که دچار اسهال هستید، متعادل نگه دارد.

 

– یک لیوان آب را بجوشانید و اجازه بدهید در دمای اتاق سرد شود.

– ۱/۲ قاشق چایخوری نمک و یک قاشق چایخوری شکر رابه این آب اضافه کنید.

– خوب ترکیب را هم بزنید تا زمانی که نمک و شکر حل شود.

– محلول به دست آمده را بلافاصله بنوشید و روزی چند بار ازآن استفاده کنید.

 

 

درمان اسهال با طب سنتی

 

درمان گیاهی این بیماری بر پایه ی طب سنتی تعریف شده است. روش هایی کاملا طبیعی و موثر که می توانند به بهبود وضعیت  این مشکل کمک کنند. از موثرترین روش های درمان گیاهی اسهال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

دمنوش گیاهی بابونه

اگرچه تمام انواع چای روی بدن اثرگذار هستند، یک نوع چای برای تسکین درد های ناشی از اسهال استفاده می شود و آن چای بابونه است. نکته ی عالی درباره ی این چای آن است که بخش های ناراحت دستگاه گوارش را تسکین می دهد و هرچه سریع تر اسهال متوقف می شود.

 

ظرف چند دقیقه چای بابونه را با آب داغ دم کنید. برای آن که طعم بهتری بگیرد، مقداری آب لیمو به ان اضافه کنید.

 

چای سبز

مصرف این ماده ی خوراکی و طبیعی در درمان اسهال، از هیچگونه عارضه ی جانبی برخوردار نبوده و در سال های اخیر به عنوان یک روش ساده و موثر در منابع جدید توصیه شده است.

 

مصرف جودوسر

خوراک های حاوی جودوسر دقیقا همان روش تغذیه ای است که پزشکان جهت حفظ سلامت دستگاه گوارش توصیه می شود

 

 

در ادامه برخی از مؤثرترین راه‌ها را برای کنترل اسهال بیان می‌کنیم:

 

۱. هیدراته نگه‌داشتن بدن

زمانی که اسهال می‌شوید، هیدراتاسیون یکی از مهم‌ترین روش‌هاست. کم شدن آب بدن در اثر اسهال می‌تواند در خردسالان و افراد مسن کشنده باشد. نوزادانی که دچار اسهال شده‌اند، باید به خوردن شیر مادر یا شیر خشک ادامه دهند. برای درمان اسهال کودکان، محلول‌های هیدراسیونی که می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد، مانند شربت Pedialyte می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. مقدار کمی از محلول‌های هیدراسیونی باید به‌طور مکرر مصرف شود. این فرمول‌ها می‌تواند در تهیه‌ی آب‌نبات‌ها نیز به‌کار گرفته شود.

مطالعات نشان داده‌اند که برای بزرگسالان دارای علائم خفیف اسهال، نوشیدنی‌های ورزشی و محلول‌های هیدراسیون (که بدون نسخه هم می‌توان تهیه کرد) به یک اندازه مؤثر است. شیر، نوشابه و دیگر نوشیدنی‌های گازدار یا کافئین‌دار نباید مصرف شود چون علائم و وضعیت بیمار را بدتر می‌کند.

 

۲. پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها منابع «باکتری‌های خوب» هستند که در روده‌ها فعالیت می‌کنند تا شرایط سالمی را برای روده‌ها و دستگاه گوارش ایجاد کنند. آنها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در برخی از غذاها وجود دارند، مثل:

    پنیر کهنه‌ی نرم؛

    آب چغندر؛

    شکلات تلخ؛

    زیتون سبز؛

    کفیر؛

    خیارشور؛

    نان خمیر ترش؛

    ماست.

پروبیوتیک‌ها همچنین به شکل پودر و قرص نیز عرضه می‌شوند.

 

۳. داروهای بدون نسخه

اگر علائم اسهال حاد ندارید، می‌توانید با مشورت و نظارت پزشک خود چند دارو مصرف کنید که بدون نسخه می‌توان خرید که به درمان خانگی اسهال کمک می‌کند. در ادامه فهرستی از داروهایی را ارائه می‌کنیم که می‌توان بدون نسخه‌ی پزشک برای درمان اسهال تهیه کرد:

    بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو بیسمول و Kaopectate)؛

    لوپرامید (Imodium).

 

۴. غذاهایی که باید بخورید

شاید گفتن اینکه هنگام ابتلا به اسهال غذا بخورید، کمی عجیب به‌نظر برسد ولی خوردن برخی غذاهای خاص می‌تواند به کاهش علائم اسهال کمک کند و باعث می‌شود در اثر نخوردن غذا حال‌تان بدتر نشود. غذاهایی که فیبر کمتری دارند، می‌توانند به سفت‌تر کردن مدفوع کمک کنند:

    موز؛

    برنج سفید؛

    پوره‌ی سیب؛

    نان تست.

غذاهای دیگری که معمولا در زمان اسهال مفید است عبارتند از:

    بلغور جو دوسر؛

    سیب زمینی آب‌پز یا پخته شده (بدون پوست)؛

    مرغ بدون پوست؛

    سوپ مرغ.

 

۵. غذاهایی که در زمان ابتلا به اسهال نباید خورد

غذاهای سرخ‌شده و چرب برای کسانی که دچار اسهال شده‌اند، مضر است. همچنین نباید غذاهایی را که فیبر زیاد دارند مصرف کنید، مانند سبوس و میوه‌ها و سبزیجاتی که باعث افزایش نفخ می‌شوند. اینجا غذاهایی را معرفی می‌کنیم که باید در مواقع ابتلا به اسهال از خوردن آنها اجتناب کرد:

    شیرین‌کننده‌های مصنوعی (که در آدامس، نوشابه‌های رژیمی و مواد جایگزین‌ شکر وجود دارد)؛

    لوبیا؛

    انواع توت‌ها؛

    کلم بروکلی؛

    کلم؛

    گل کلم؛

    نخود؛

    قهوه؛

    ذرت؛

    بستنی؛

    شیر؛

    نخودفرنگی؛

    فلفل؛

    چای؛

    آلو؛

    سبزیجات با برگ‌های سبز (مثل کاهو).

 

 

منابع: درمان سرا ، باشگاه خبرنگاران جوان ، چطور