در هفته‌ها و ماه‌های اخیر، محدودیت‌های پروازی و افزایش قیمت بلیط هواپیما باعث شده مسافران دوباره به جاده‌ها روی بیاورند. انتخاب اتوبوس و قطار برای بسیاری از خانواده‌ها و دانشجویان به گزینه‌ای منطقی تبدیل شده است.
چرا تقاضا برای سفر زمینی افزایش یافته است؟
افزایش تقاضا برای سفر زمینی تنها به مسئله گرانی بلیط هواپیما خلاصه نمی‌شود. تحولات منطقه و لغو مکرر پروازها نیز در این تغییر رفتار مسافران تأثیرگذار بوده است. پس از جنگ تحمیلی ایران و اسرايیل که باعث لغو و پس از آن محدود شدن پروازها در ایران شد، شمار زیادی از مسافران ناچار شدند به سمت سفرهای زمینی بروند. در دوره جنگ به دلیل لغو شدن تمامی پروازها، افراد برای انجام سفر خود یا جابه‌جایی بین استانی از اتوبوس‌ها و قطار استفاده کردند. این تجربه باعث شد افراد بیشتری مزایای سفر با اتوبوس و قطار را دوباره تجربه کنند.
عامل مهم دیگر، قیمت بلیط است. اختلاف هزینه بین سفر هوایی و زمینی، به‌ویژه برای خانواده‌ها، بسیار چشمگیر است. مسافرت با هواپیما شاید سریع‌تر باشد، اما هزینه آن برای یک خانواده چهار نفره می‌تواند چندین میلیون تومان بیشتر از سفر با اتوبوس تمام شود.
علاوه بر قیمت، بهبود کیفیت اتوبوس‌ها هم نقشی کلیدی داشته است. اتوبوس‌های VIP با صندلی‌های تخت خواب شو، فضای بیشتر برای پا، سیستم تهویه و حتی اینترنت رایگان، تجربه‌ای متفاوت نسبت به گذشته ایجاد کرده‌اند. همین تغییرات باعث شده سفر با اتوبوس دیگر مترادف با خستگی و سختی راه نباشد.
آیا سفرهای زمینی مثل اتوبوس واقعاً جایگزین هواپیما شده؟
برای درک بهتر، کافی است به یکی از پرترددترین مسیرهای کشور یعنی تهران-مشهد نگاه کنیم. میلیون‌ها نفر هر سال برای زیارت و گردش از اقصی نقاط کشور به شهر مشهد سفر می‌کنند. در جدول زیر مقایسه تقریبی قیمت بلیط در این مسیر آمده است:
|
نوع سفر |
میانگین قیمت بلیط (تک‌نفره) |
هزینه سفر خانوادگی (4 نفر) |
|
اتوبوس VIP تهران-مشهد |
600 تا یک 900 هزار تومان |
حدود 2 تا 3.5 میلیون تومان |
|
قطار تهران-مشهد (کوپه 4 یا 6 نفره) |
700 هزار تا 2 میلیون تومان |
حدود 4 تا 8 میلیون تومان |
|
هواپیما تهران-مشهد |
2.5 تا 4 میلیون تومان |
حدود 10 تا 15 میلیون تومان |
این ارقام نشان می‌دهد که برای یک خانواده چهار نفره، انتخاب هواپیما می‌تواند تا چند برابر پرهزینه‌تر از اتوبوس باشد. همین تفاوت قیمت، می‌تواند دلیل اصلی روی آوردن بسیاری از خانواده‌ها، دانشجویان و حتی کارگران به سفرهای زمینی است.
برهمین اساس می‌توان گفت اتوبوس در شرایط فعلی، برای بخش بزرگی از جامعه، جایگزینی واقعی برای پرواز شده است. البته نباید فراموش کرد که هواپیما همچنان برای سفرهای کاری و افرادی که زمان برایشان اولویت دارد، انتخاب اصلی باقی مانده است.
پیش‌بینی آینده؛ آیا این روند ادامه دار خواهد بود؟
کارشناسان حوزه گردشگری معتقدند تقاضا برای سفر زمینی در آینده نزدیک همچنان بالا خواهد ماند. تا زمانی که اختلاف قیمت به این شکل باقی بماند و احتمال محدودیت‌ها و لغو پروازها ادامه داشته باشد، اتوبوس و قطار سهم بیشتری از بازار سفر خواهند داشت. از سوی دیگر، شرکت‌های مسافربری در حال سرمایه‌گذاری روی نوسازی ناوگان خود هستند. رقابت بر سر کیفیت خدمات باعث شده مسافران نه‌تنها به خاطر قیمت، بلکه به خاطر راحتی و امکانات، اتوبوس را انتخاب کنند. به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه‌چندان دور، ترکیب سفرها به این شکل تغییر یابد: پرواز برای سفرهای کاری یا فوری، و اتوبوس و قطار برای سفرهای خانوادگی، زیارتی و دانشجویی.
جمع بندی
افزایش تقاضا برای سفرهای زمینی، نتیجه همزمان چند عامل مانند گرانی و نوسان بلیط هواپیما، محدودیت پروازها پس از جنگ اخیر و بهبود خدمات ناوگان جاده‌ای است. در این میان، مسیر پرتقاضایی مانند اتوبوس مشهد به نمادی از این تغییر تبدیل شده است؛ جایی که بسیاری از مسافران ترجیح می‌دهند با هزینه کمتر و راحتی قابل قبول، سفر خود را انجام دهند. پس در پاسخ به این سوال که: آیا اتوبوس تنها یک انتخاب اجباری است یا می‌تواند واقعاً جایگزینی برای پرواز باشد؟ باید گفت که اتوبوس‌ها شاید جایگزین کامل هواپیما نباشند، اما در شرایط فعلی، توانسته‌اند سهم بزرگی از بازار سفر را به دست آورند و برای بسیاری از مسافران، انتخاب اول باشند.
0 دیدگاه