پشت پرده افشای عمق مظنه: از افزایش شفافیت تا رفع تبعیض
در آخرین جلسه اعضای هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب شد عمق مظنه در اختیار همگان قرار بگیرد و همه معامله‌گران آنلاین بتوانند از ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ به جای ۵ مظنه ۲۰ مظنه را در سمت خرید و فروش مشاهده کنند اما چه مزیتی پشت پرده این رفع محدودیت برای سهامداران وجود دارد؟ سنا در این گزارش به بررسی این پرسش پرداخته است.
به گزارش شمانیوز، در سال‌های اخیر از اصلی‌ترین مطالبات سهامداران در کنار پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد با ثبات در سیاست‌گذاری، حذف فاصله بین نرخ نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد، جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری، اصلاح یا برداشتن دامنه نوسان و به دنبال آن حجم مبنا موضوع تعمیق مظنه‌ها بود. بدون شک نمایش ۲۰ مظنه برای تمامی سهامداران ضمن رفع تبعیض و ایجاد چشم‌انداز دقیق‌تر برای معامله‌گران باعث شفافیت بیشتر بازار می‌شود.
لیست سفارش، نقشه راه سهامداران
در اغلب بازارها تمام لیست سفارش‌ها در قیمت‌های مختلف و تمام معاملات از سوی خریداران و فروشندگان برای یک دارایی یا سهم فهرست می‌شوند.
لیست‌های سفارش یا اصطلاحا اردور بوک‌ها، اطلاعاتی مانند قیمت‌های مختلف هر سفارش، حجم کل سفارش‌ها در آن قیمت معین و فاصله بین بهترین قیمت‌های خرید و فروش را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند.
این لیست‌ها همچنین تعداد سفارش‌هایی که در یک قیمت خاص ارسال شده‌اند را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاران از این لیست برای تحلیل سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده می‌کنند.
به طور کلی مظنه یا اردور بوک به سهامداران کمک می‌کند تا روند حرکت قیمت یک سهم را تشخیص دهند و ناظر به آن تصمیم به فروش یا خرید بگیرند.
به غیر از کریپتوکارنسی‌ها که لیست سفارش خود را به صورت کامل و بدون محدودیت برای معامله‌گران به نمایش می‌گذارند، بورس‌های بزرگی مانند نیویورک (NYSE) و نزدک (NAZDAQ) نیز این خدمت را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند.
به طور کلی افزایش تعداد مظنه می‌تواند به تشخیص شرایط روانی بازار «Sentiment» در مورد یک دارایی برای سهامداران کمک کند. همچنین به سهامداران یا سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که روند یک شاخص صعودی یا نزولی خواهد بود. به عبارت دیگر مشاهده سفارشات ارسال‌شده توسط خریداران و فروشندگان در محدوده‌های قیمتی مختلف، به معامله‌گران اجازه‌می‌دهد تا متوجه شوند در آینده قیمت یک دارایی و سهم به سمت کاهش یا افزایش حرکت می‌کند.
به غیر از موارد بیان شده در مورد بازار سرمایه ایران این امکان باعث می‌شود تبعیض بین معامله‌گرانی که نامک دسترسی دارند با دیگر سهامداران و بویژه سهامداران حقیقی کاهش قابل توجهی داشته باشد و به نوعی تعبیر رانت در این رابطه به کلی بی‌معنا شود.
حذف رانت با افشای عمق مظنه
احمد جانجان، فعال و کارشناس بازار سرمایه پیش از این در گفت‌وگویی با سنا، گفته بود: «تعداد مظنه‌ها روی تابلو برای سهامداران حقیقی و به طور کلی افرادی که به سامانه «نامک» دسترسی ندارند، ۵ عدد در سمت فروش و ۵ عدد در سمت خرید است، این در حالیست که در اغلب بورس‌های جهان در لیست سفارش‌ها یا «Order Book» تمام سفارش‌ها قابل رویت است این یعنی همه می‌توانند عمق بازار را مشاهده کنند.»
وی گفته بود: «با وجود تعداد مظنه محدود حقوقی‌ها می‌توانند با چند سفارش، حقیقی‌ها را ترغیب به صف خرید یا فروش کنند، در حالیکه خود هدف دیگری را دنبال می‌کنند.»
البته معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس نیز در تشریح این تصمیم گفت: «آن چیزی که باید در خرید و فروش سهام یا اوراق بهادار مدنظر قرار گیرد، بحث ارزش سهام شرکت‌ها است و عمق مظنه در بالا و یا پایین رفتن ارزش سهام یک شرکت تاثیر چندانی ندارد و معامله‌گران باید توجه کنند تصمیم‌های لحظه‌ای نگرفته و یا سفارشاتی با قصد ترغیب مردم به خرید و فروش در سامانه ثبت نکنند.»
سنا
