قانون کار به زبان ساده، هرآنچه باید از این قانون مهم بدانید

کشور ما در زمینه فعالیت‌های مختلف و اعمال گروهی گوناگون، قوانین زیاد و جامعی دارد. اطلاع داشتن از قوانین مربوط به فعالیت‌های اجتماعی، باعث می‌شود شما آگاهی کافی برای حل مشکلات قانونی خود را داشته باشید. قانون کار در ایران، در سال ۱۳۶۹ به تصویب نهایی با حداکثر آراء تاییدی رسید.

 این قانون دارای ۲۰۳ ماده و ۲۱ تبصره است که در ۱۲ فصل قرار داده شده است. درصورتی که مایلید به‌عنوان صاحب‌کار و یا کارجو وارد بازار شوید، آشنایی با این قانون برای شما ضروری است. با آگاهی از بندهای این قانون و انجام مشاوره قانون کار، می‌توانید حین بروز مشکل، واکنشی منطقی و قانونی دهید و درصد موفقیت خود را در این عرصه تنگاتنگ با رقیبان بی‌شمار، بالا ببرید. با ما همراه باشید تا در این مقاله به شما اطلاعاتی جامع و کلی درباره این قانون ارائه ‌دهیم.

اصول پایه و شروط اساسی برای کارفرمایان و کارگران

درابتدای قانون کار، الزامیت تبعیت تمامی کارفرمایان، کارگران، کارگاه‌ها، موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی از بندهای این قانون ذکر شده است. بنا به فصل اول، کارگر به کسی گفته می‌شود که در ازای دریافت وجهی به‌عنوان حق‌السعی، درخواست کارفرما را عملی کند. کارفرما نیز شخصی حقیقی یا حقوقی است، که مسئول تمامی تعهداتی که خود یا نماینده‌اش به کارگر در ازای انجام عملی می‌دهند، است.

محل کار کارگر یا همان کارگاه تخصصی، به مکانی گفته می‌شود که توسط کارفرما تعیین شده و کارگر در آن‌جا کار درخواستی را انجام می‌دهد. علاوه‌بر این موارد، رعایت الزامات بهداشتی، رفاهی و صنعتی که مشمول کارگاه‌ها می‌شود، در تمامی بخش‌های کارگاه مانند نمازخانه، رستوران، استراحت‌گاه و سایر مراکز، لازم و ضروری است. هم‌چنین، تحت هیج شرایطی، کارفرما، حق بیگاری و اجبار به کار نسبت به کارگر را ندارد.

طبق فصل سوم قانون کار، مزد به وجهی نقدی یا غیرنقدی گفته می‌شود که توسط کارفرما در ازای کار انجام‌شده به کارگر پرداخت می‌شود. مزد الزاما باید در فواصل زمانی معین و مبلغ ازقبل تعیین‌شده در قرارداد، در روز غیرتعطیل و به واحد پول کشور به کارگر پرداخته شود. همچنین، کارفرمایان باید دقت کنند که هزینه پرداختی به کارگران با عمل یکسان، اعم از زن و مرد، بدون توجه به قبیله یا نژاد آن‌ها، باید یکسان و برابر باشد.

تعریف قرارداد کاری، شرایط خاتمه یا تعلیق آن

در فصل دوم قانون کار، به جزئیات و شرایط قراردادها پرداخته شده است. قرارداد، تعهدی کتبی یا شفاهی است که باوجود آن، کارگر ملزم به انجام عمل ذکر شده و دریافت حق‌السعی تعیین‌شده در قرارداد است. برای بستن قرارداد، باید نکاتی همچون مشروعیت طرفین، معین‌ بودن موضوع ،عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین و ذکر تمامی جزئیات کار و مشخصات کارگر و کارفرما لحاظ شود، تا قرارداد ارزش قانونی و حقوقی داشته باشد.

طبق قوانین کشوری، رخ دادن اموری که تعهدات قرارداد را زیرسوال ببرد، می‌تواند باعث تعلیق موقت قرارداد شده و زمانی‌که آن مشکل یا عمل رفع و به پایان رسد، قرارداد با احتساب سابقه خدمت فرد، به حالت اولیه خود بازمی‌گردد. در اثر اعمالی همچون: خدمت در نظام وظیفه، مرخصی 2 ساله برای تحصیل، تعطیلی بخش مربوطه کارگاه بنا به اتفاقات غیرمترقبه و توقیف کارگر به‌خاطر شکایت از طرف قوه قضاییه، قرارداد به حالت تعلیق درآمده و پس از پایان اعمال بالا، طی بررسی وزارت کار و امور اجتماعی، به حالت اولیه و اسبق خود برمی‌گردد.

حال به بررسی دلایل خاتمه قرار دارد می‌پردازیم. قرارداد تعیین شده بین کارگر و کارفرما، در صورت فوت، بازنشستگی، استعفا و یا ازکارافتادگی کارگر، خاتمه می‌یابد. اگر مدت همکاری ذکر شده در قرارداد، پایان یابد و طرفین قصد تمدید مدت زمان همکاری را نداشته باشند، قرارداد به‌صورت کامل خاتمه می‌یابد. همچنین، باید دقت شود، کارگری که استعفا داده، تا یک ماه بعد از درخواست خود، باید به کار مشغول بوده و پس از پایان آن، تمامی مطالبات نام‌برده در قرارداد، باید به وی پرداخت شوند .

مدت زمان کار و مرخصی‌ها

در قانون کار کشور، مدت زمان کار، ساعات کاری است که کارگر وقت و نیروی خود را وقف کار درخواستی کارفرما کرده و طبق خواسته او عمل کرده است. این بازه زمانی نباید از 8 ساعت در روز برای کارهای عادی و 6 ساعت در روز برای کارهای سخت و زیرزمینی تجاوز کند.

شیفت کار در روز، از ساعت 6 صبح تا 22 شب و شیفت شبانه از 22 شب تا 6 صبح  است. کارگر باید طبق مدن زمان تعیین شده در قرارداد به کار بپردازد و درصورت افزایش یافتن مدت کاری، اضافه‌کاری محسوب شده و 40% اضافه بر مزد باید به وی پرداخت شود.

برای کارگران و افراد دخیل در بازارکاری، روزهایی مانند جمعه‌ها و 11 اردیبهشت (روز کارگر) به‌صورت رسمی تعطیل اعلام شده‌اند. مرخصی استحقاقی کارگران مشغول به کارهای عادی، جمعا 1 ماه در سال و کارگران مشغول به کارهای سخت و زیان‌آور، 5 هفته در سال است. یادآور شویم که هر کارگری، می‌تواند 9 روز از مرخصی سالانه خود را برای سال بعد ذخیره کند.

قوانین مخصوص به کارگران زن و نوجوان

در قانون کار کشوری، حمایت‌هایی از کارگران خانم، زنان باردار و مادران شیرده انجام شده است. طبق این قوانین، انجام کارهای سخت، اعمال زیان‌آور و حمل بارهای بسیار سنگین توسط کارگر خانم، ممنوع است. زنان باردار، حق 90 روز مرخصی با حقوق معین در ماه‌های آخر بارداری و اوایل زایمان را دارند. البته بعد از اتمام مدت مرخصی، مادر باید به شغل سابق خود برگشته و کارفرما باید زمانی را برای شیردهی و نگهداری از نوزاد به کارگر خود اختصاص دهد و شرایطی را برای حفظ سلامت و امنیت کودک فراهم کند.

در بازار کار، حداقل سن ورود به عرصه کارگری، 15 سال است و کارگری که سن بین 15 تا 18 سال دارد، کارگر نوجوان تلقی می‌شود. کارگر نوجوان، باید سالانه آزمایش‌های سلامت انجام دهد و می‌تواند نسبت به سایر کارگران بزرگسال، مدت زمان کاری کمتر با حقوق یکسان داشته باشد. ارجاع دادن کارگر نوجوان به انجام هرگونه کار خطرناک، کار شبانه و حمل بارهای سنگین با دست، ممنوع است و اگر کاری باعث اشکال در اخلاق و سلامت کارگر نوجوان شود، باید توسط کارفرما تغییر کرده و انجام آن منع شود.

مشاوره حقوقی، بهترین روش رسیدگی به قوانین

برای ورود به عرصه کسب‌وکار ، باید از قوانین و مفاد رسمی قانون کار کشور آگاه بوده و طبق آن، قراردادهای خود را تنظیم کنید. کارمنتو، اولین اپلیکیشن مشاوره در زمینه کسب‌وکار و بازارهای مالیاتی، بهترین همراه شما در این مسیر پر پیچ‌وخم موفقیت خواهد بود. با تماس رایگان با مشاوران باتجربه ما، کسب‌وکار قانونی خود را آغاز کرده و مشکلات پیش‌رو را از میان بردارید.