شمانیوز
شما نیوز

متن کامل مهمترین محورهای مناظره 15 خرداد

شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز): مهمترین محورهای مناظره ۸ نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری را در این خبر بخوانید.

به گزارش خبرنگار شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز)، متن کامل مهمترین محورهای مناظره 8 نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری که امروز از شبکه یک سیما پخش شد، لحظه به لحظه در این خبر درج شده است و خدمت مخاطبان گرامی تقدیم می‌شود: سید محمد غرضی، علی‌اکبر ولایتی، محمدرضا عارف و محمدباقر قالیباف به منظور مناظره فرهنگی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری وارد سازمان صداوسیما شدند. دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری با موضوع فرهنگی امروز برگزار می‌شود و جمعه این هفته نیز سومین و آخرین مناظره با موضوع سیاسی برگزار خواهد شد. در این خبر، به صورت لحظه‌ای مهمترین محورهای مناظره 8 نامزد انتخاباتی پوشش داده می‌شود. برای مشاهده خبر تکمیل شده، به روز رسانی کنید. * محمدرضا عارف نخستین نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود که برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد. *عارف در مصاحبه با خبرنگاران گفت: این بار از دفعه پیش آمادگی بیشتری دارم. امیدوارم مردم را در جریان دیدگاه ها و برنامه های خودم قرار دهم. وی در مورد اجماع اصلاح طلبان افزود: هنوز هیچ چیزی مشخص نیست، ضمن اینکه من آقای روحانی را اصلاح طلب نمی دانم. * رئیس سازمان صدا و سیما لحظاتی پیش در مقابل ساختمان معاونت سیما حضور یافت. وی با استقبال دارابی معاون سیما وارد استودیوی مناظره شد. * محمد غرضی نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد و هم اکنون در مقابل ساختمان معاونت سیما در حال مصاحبه با خبرنگاران صدا و سیما است. * غرضی در مصاحبه با خبرنگاران گفت: من با هر سوالی که از من بشود پاسخ خواهم داد. وی درباره اینکه چرا سفر تبلیغاتی ندارید گفت: نیازی به حضور فیزیکی در حضور مردم ندارم. صدا و سیما بهترین ابزار تبلیغاتی است و اگر کاندیداایی شایستگی داشته باشد می تواند در قلب مردم جای بگیرد. * محمدباقر قالیباف نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد و هم اکنون در مقابل ساختمان معاونت سیما در حال مصاحبه با خبرنگاران است. * قالیباف در مصاحبه با خبرنگاران در مورد اجماع اصولگرایان گفت: تصمیم خاصی نگرفته ایم و اجماع به قوت خود باقی است. وی افزود: بعد از دو مناظره و نظر سنجی از مردم تصمیم نهایی اتخاذ خواهد شد. * علی‌اکبر ولایتی نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد و هم اکنون در مقابل ساختمان معاونت سیما در حال مصاحبه با خبرنگاران است. ولایتی در گفت‌وگو با خبرنگاران در پاسخ به سوالی که به نظر خیلی سرحال می آیید گفت: هر وقت قرار باشد در مورد مسائل فرهنگی و اجتماعی صحبت کنم احساس نشاط به من دست می دهد. * وی در مورد بزرگترین مشکل فرهنگی کشور گفت: اگر مسئولان کشور قانون را رعایت کنند این برای مردم الگو می شود و مردم قانون پذیر می شوند و مشکلات اجتماعی کمتر بروز می کند. * سعید جلیلی نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد. وی درباره بزرگترین مشکل فرهنگی اجتماعی گفت: اگر ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی جامعه باز شود، هیچ مشکلی بروز نمی کند. وی در مورد اینکه به نظر شما برنده انتخابات یک اصولگرا یا اصلاح طلب است افزود: به نظر من برنده انتخابات مردم هستند * روحانی نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد و بدون مصاحبه با خبرنگاران وارد استودیو شد. * حداد عادل نامزد انتخابات ریاست جمهوری برای شرکت در دومین مناظره وارد محوطه صدا و سیما شد. وی در مصاحبه با خبرنگاران گفت: شانس اصولگرایان برای پیروزی در انتخابات را زیاد می‌دانم. * حداد عادل همچنین در پاسخ به سوالی در مورد مهمترین مشکل اجتماعی کشور گفت: مشکل لاینحلی در جمهوری اسلامی ایران از نظر اجتماعی نمی بینم آسیب های اجتماعی داریم ولی مشکل اجتماعی که نتوانیم حل کنیم نداریم * وی یادآورد شد: مشکل بیکاری داریم که به تبع آن مشکلاتی برای مردم پیش آمده است که با برنامه‌ریزی قابل حل است. * دومین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری با حضور 8 کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری از لحظاتی پیش آغاز شد که مهم‌ترین محور سخنان آنها به شرح زیر است: * مناظره راس ساعت 16 آغاز شد. مجری مناظره دوم هم مرتضی حیدری است. * حیدری: در نحوه برگزاری مناظره تغییرات جدی با نظر نمایندگان نامزدها اتفاق افتاده است. طلوعی مدیر شبکه جام جم به عنوان ناظر و کمک مرتضی حیدری در کنار مجری نشسته است. دکور مناظره نیز تغیر جزئی کرده است. * حیدری: نامزدها به قید قرعه 4 دقیقه پشت تریبون قرار می گیرند و خطوط اصلی برنامه های فرهنگی خود را بیان میکنند. هر نامزد دیگر 2 دقیقه میتواند درباره صحبت های نامزدی که پشت تریبون است صحبت کرده و یا برنامه خود را بیان کند. اگر هر نامزد از 2 دقیقه خود به هر میزان استفاده نکند، به وقت وی اضافه شده و اگر بیشتر استفاده کند از وقت کلی وی کسر خواهد شد. ******* محسن رضایی بر اساس قرعه به عنوان اولین نامزد پشت تریبون قرار گرفت. اولین نامزد انتخاباتی که وارد مباحث فرهنگی شدآقای محسن رضایی بود این نامزد انتخاباتی سخنان خود را با تسلیت ایام شهادت حضرت امام موسی‌ بن جعفر (ع) و گرامی داشت یاد و خاطره شهدا و امام راحل شروع کرد و گفت: فقر به کفر می‌انجامد این یک هشدار است و زمانیکه از فرهنگ صحبت می‌کنیم باید به دغدغه‌های مردم توجه داشته باشیم. وی افزود بیکاری و فقر شأن جوانان ما را تهدید می‌کند و این موضوع باعث شرمندگی ماست. افزود: آقایان به اقتصاد توجه کنید هزار تومان امسال برابر با سیصد تومان گذشته است. تصریح کرد: این موضوع شاید برای ثروتمندان جامعه چندان مهم نباشد اما برای اکثریت جامعه تکان دهنده است این نامزد انتخاباتی به تحریم‌ها و مشکلات گذشته اشاره کرد و گفت: این مشکلات دین و نظام را تهدید می‌کند. رضایی تأکید کرد فقر و بیکاری یک روی بحران فرهنگی است و رفتار دولتمردان در رویکرد فرهنگی تأثیر دارد. رضایی رفتار دولتمردان را با بخش‌های فرهنگی نامناسب دانست و گفت: ما در مسائل فرهنگی باید امور را به فرهنگیان بسپاریم زیرا در این امور پیشرفت چندان نداشته‌ایم. در ادامه، دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دیدگاه‌ها و نقدهای خود را درباره صحبتهای رضایی مطرح کردند: * غرضی گفت : آیا تصور حضرتعالی از فرهنگ یک موضوع مقطعی در یک زمان خاص است یا فرهنگ را یک ملت در طول تاریخ رقم می‌زند؟ اگر در مقطعی فرهنگ مورد تهاجم قرار بگیرد می‌تواند همچون یک موجود زنده خود را نگه دارد تا تسلیم مشکلات خواهد شد. برخی گرفتاری‌ها همچون فقر و بیکای یا دولت‌ها می‌توانند در فرهنگ نفوذ کنند و آن را شکل دهند، سوال اساسی من این است که آیا فرهنگ یک موجود زنده است که در طول حرکت می‌کند یا عرض. * عارف گفت : ضمن تشکر از آقای رضایی بابت مسائلی که مطرح کردند اما بهتر بود که ایشان جزئیات برنامه‌هایشان را مطرح می‌کردند. رویکرد شما در رابطه با حل مشکلات فرهنگ و هنر و مسائل اجتماعی چیست و چه راهکاری برای رهایی از شرایطی که در فرهنگ و هنر شاهدیم، دارید. * جلیلی گفت : سوال اساسی من این است که درست مسائل اقتصادی مهم هستند اما از ظرفیت فرهنگ در حل مشکلات اقتصادی چگونه باید استفاده کرد. فرهنگ یک مساله جدا در کنار مسائل دیگر مانند مسائل اقتصادی نیست بلکه فضای حاکم بر همه اینهاست. اگر فضای فرهنگی صحیح در اقتصاد داشته باشیم بسیاری از مسائلی که شما و بسیاری از مردم از آن رنج می‌برند حل می‌شود. بسیای از مسائلی که مقام معظم رهبری مطرح کردند از جمله اصلاح الگوی مصرف، کار مضاعف و انضباط اقتصادی، اگر بر فضای جامعه حاکم شود بسیار بیشتر از راهکارهایی اجرایی دیگر می‌تواند موثر باشد. نباید فراموش کنیم فرهنگی که شکل می‌گیرد باید چگونه باشد. اگر از عنصر فرهنگ به خوبی و درست استفاده کنیم ده‌ها برابر عناصر دیگر می‌تواند موثر باشد. * ولایتی گفت : باید عرض کنم درباره شورای عالی انقلاب فرهنگی، نظر من آن‌طور که آقای دکتر رضایی گفتند نیست و با توجه به عضویت بنده در این شورا از سال 1369 تاکنون، من شاهد آن هستم که تلاش‌های ارزشمندی در جهت احیای فرهنگ اسلامی و ایرانی در این شورا صورت می‌گیرد و در مصوبات این شورا نشان از این نگاه عمیق و گسترده به مساله فرهنگ و تقویت فرهنگ اسلام ایران مشاهده می‌شود. بنابراین اشکالی که در اینجا وجود دارد این است که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمانت اجرایی ندارد و لذا به صورت سنتی، رییس‌جمهور را برای ریاست این شورا انتخاب می‌کنند و هر مقدار که دولت بودجه اختصاص داد و برای اتخاذ تصمیمات فرهنگی مصمم بود ما شاهد اجرایی شدن تصمیمات فرهنگی هستیم. * غلامعلی حدادعادل در نقد صحبت‌های محسن رضایی، گفت: تعجب می‌کنم از آقای دکتر رضایی که بدون اینکه راجع به خود فرهنگ و برنامه‌های فرهنگی صحبت کند، وارد بحث اقتصادی شد. وی افزود: در این شکی نیست که بالاخره وضع معیشتی بر اخلاق و فرهنگ تأثیر می‌گذارد ولی مشکلات اقتصادی که گفتید هزارتومانی در یک سال اخیر به 300تومان تنزل پیدا کرده، سؤالم این است که قبل از این یک سال آیا ما مشکل فرهنگی نداشتیم؟ و آیا اگر مشکل فرهنگی عمدتاً ناشی از فقر است؟ پس جایگاه تقوا کجاست که در بین فقر، اخلاق و ارزش‌ها را حفظ کند؟ * حداد عادل در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: مطابق فرمایش شما باید نتیجه بگیریم که کسانی که مرفه هستند و بسیار ثروتمندند، مشکل فرهنگی ندارند، این کوخ‌نشینانی که امام فرمود یک موی آنها را به کاخ‌نشینان نمی‌دهم، پس این افراد نباید مشکل فرهنگی داشته باشند؟ در حالیکه بسیاری از ناهنجاری‌ها ناشی از ثروت‌های کلان است و اینطور نیست که هر جا فقر باشد،بی فرهنگی باشد و هر جا فقر نباشد فرهنگ باشد. به گفته وی، واقعاً بسیاری از مشکلات اقتصادی ما ناشی از اشکالات فرهنگی است، در زمینه سبک زندگی اسلامی و اقتصاد مقاومتی باید بگویم ما بدون یک تغییر در نگرش فرهنگی، نمی‌توانیم به اقتصاد مقاومتی برسیم، انتظار داشتم شما (محسن رضایی) راجع به خود فرهنگ صحبت می‌کردید. * روحانی گفت : من فکر می‌کنم ما امروز مشکلات بسیار زیادی در بخش فرهنگ داریم که باید به آن بیشتر توجه کنیم. فضای فرهنگی ما برای فعالیت فرهنگی باید دارای امنیت باشد. ناامن بودن فضای فرهنگی باعث می‌شود اصحاب فرهنگ دغدغه‌های خاطری داشته باشند که بسیاری از آن بی‌مورد است و نگرانی از سانسور داشته باشند که برخی ضرورت ندارد و برخی را می‌شود حذف کرد. قوانین را می‌شود شفاف تدوین کرد تا اصحاب هنر بتوانند خلاقیت داشته باشند و در فضای ناامن خلاقیتی به وجود نمی‌آید تا ایده‌ای خلق شود و تبدیل به هنر و کالای فرهنگی قابل عرضه به جامعه شود. امنیت فضای فرهنگی برای ما مهم است. نکته دیگر صیانت از باورهای دینی است که امروز مورد هجمه وسیعی قرار گرفته است. متاسفانه برخی مسئولین به جای اینکه باورهای دینی مردم را تقویت کنند در سال‌های اخیر به تضعیف آن پرداخته‌اند. هر مدیریت ناکارآمدی را به یکی از مقامات دینی یا نعوذ‌بالله به امام دوازدهم نسبت داده‌اند. امروز قشری‌گری و خرافات به نام دین در جامعه رواج پیدا کرده است. ما تا چه وقت می‌خواهیم این مسیر را ادامه دهیم. باید عقلانیت را در فهم مسائل دینی ترویج کنیم. ما باید رفتار دینی را ترویج کنیم و به سراغ باورها برویم. اینقدر بر بایدها تکیه نکنیم. هر روز یک بخشنامه و دستورالعمل صادر نکنیم. اگر باورهای دینی را تقویت کنیم مردم می‌دانند چطور فرهنگ را تقویت کنند زیرا می‌دانند فرهنگ، باور، زندگی و هنجار آنهاست. ما باید به صیانت ازباورهای دینی بپردازیم تا هم دین را از خرافات و افکار موهوم جدا کنیم و هم راه واقعی برای تقویت فرهنگی جامعه به ویژه فرهنگ ملی و دینی را در پیش بگیریم. * قالیباف گفت : ضمن تشکر از آقای رضایی از مجموع توضیحات شما این برداشت را دارم که نگاه اقتصاد و اقتصاد محوری نسبت به فرهنگ اولویت بیشتری دارد، اگر چنین نگاهی دارید این سوال را از شما دارم که فلسفه یک نظام اسلامی چیست؟چه فرقی بین نظام اسلامی با دیگر نظام‌ها است، اگر به دنبال رشد و تعالی انسان‌ها هستید آیا نگاه فرهنگی و تربیتی برای ما یک اولویت نیست؟ اگر حفظ استقلال مطرح باشد یک اولویت نیست؟ آیا واقعا اشکالات عمد‌ه‌ای که تا به حال در دولت‌های مختلف بوده به خاطر کارنامه مورد قبولی در حوزه فرهنگی نبوده همین نگاه غلط است که فرهنگ را مظلوم کرده است دولتها باید به این دقت کنند اقتصاد و سیاست تحت تاثیر فرهنگ باشد وگرنه اساس نگاه ما به نظام اسلامی و انقلاب اسلامی و فلسفه حکومت ما که تربیت انسان‌ها است، زیر سوال می‌رود این اشکال رویکردی است اگر اشتباه فکر می‌کنم توضیحات جنابعالی را می‌شنویم. * رضایی در دفاع از سخنان خود گفت : خوشحالم بحث من باعث شد گرمی بیشتری در مناظره شکل بگیرد و از حالت خشک و یک طرفه که وقت مردم را بخواهد تلف کند خارج شود. امیدوارم بحث‌های جدی و صادقانه مطرح شود چون رسول خدا می‌گوید النجاه فی‌الصدق. از صحبت‌های بعضی دوستان بر می‌آید که بیش از حد در تهران زندگی می‌کنند. من بیش از 250 شهرستان رفتم و اگر در انتخابات گذشته اخطار کردم که اگر این وضع ادامه پیدا کند ما به سمت پرتگاه می‌رویم. الان هشدار می‌دهم دشمن با تمام توان آمده و مشکلات فقر، گرانی و بیکاری را باید حل کنیم، زیرا هم سیاست و هم دین را تهدید می‌کند. من هنوز وارد برنامه‌هایم نشده‌ام و می‌گویم فرهنگ و هویت چه تاثیری بر سیاست و اقتصاد دارد. رویکردها مهم است و ما از رویکردها صحبت‌ می‌کنیم بنابراین اینکه از ظرفیت فرهنگ چه استفاده‌ای می‌خواهیم بکنیم خواهیم گفت. مگر دوستان فراموش کردند که در سال اول دفاع مقدس فرهنگ چه وضعیتی داشت، اما در سال دوم که هویت‌سازی شد ، برای اولین بار پس از سقوط امپراتوری عثمانی هویت فرهنگی ما بازگشت. به آقایانی که از شورای عالی انقلاب فرهنگی دفاع می‌کنند، می‌گویم ما این فرهنگ را تحویل شما دادیم اما امروز شما چه چیزی به ما تحویل دادید، آیا توانستید پس از دفاع مقدس هویت فرهنگی ما را احیا کنید؟ جوانان ما چه وظیفه‌ای دارند؟ معماری که امروز در تهران و استان‌ها داریم کجایش با معماری ایرانی اسلامی سازگاری دارد. معماری که صورت می‌گیرد تولید خشونت می‌کند و نظام خانواده را فرو می‌پاشد. شورای عالی انقلاب فرهنگی آیا اقدامی در راستای توصیه به شورای شهر در مورد طراحی معماری ایرانی اسلامی انجام داده است؟ معتقدم شورای عالی انقلاب فرهنگی کارهای بزرگی کرده اما کاستی‌های جدی هم دارد که قابل دفاع نیست.دوستان نباید طوری صحبت کنند که گویی ما مشکل اقتصادی نداریم. ******* حسن روحانی بر اساس قرعه پشت تریبون قرار گرفت. در ادامه آقای حیدری از آقای روحانی خواست پشت تریبون قرار گیرد و گفت: شما 4 دقیقه فرصت دارید که برنامه‌های خودتان را در مورد فرهنگی اجتماعی تشریح کنید روحانی سپس گفت: با تسلیت ایام شهادت امام موسی بن جعفر (ع) و گرامیداشت سالگرد 15 خرداد و یاد امام راحل، مسئله فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و ملی ماست. وی افزود: انقلاب ما اساساً انقلابی فرهنگی بود از ابتدا و امروز بعد از 37 سال در زمینه فرهنگ آنچه را که مردم باید شاهد باشند نیستند انقلاب ما انفجار نور بود و اخلاق. آیا در جامعه ما اخلاق حاکم است؟ روحانی گفت: وقتی در رسانه‌ها مطالبی گفته می‌شود که مردم می دانند مبالغه است افرادی از رسانه‌ها استفاده می کنند تهمت می زنند بدون اینکه حکم قضایی داشته باشند وقتی افرادی که مسئولیت های سنگین دارند اخلاق را زیر پا می گذارند اخلاق از بین می رود چک های برگشتی زیاد می شود. اعتیاد، حاشیه نشینی و طلاق افزایش می یابد وی تصریح کرد همه آسیب‌های اجتماعی با بررسی هایی که ما انجام داده‌ایم تقریباً رو به افزایش بوده است. برای اینکه مبنای فرهنگ صدمه دیده است. وی پرسید راهکار چیست؟ و افزود :مهمترین راهکار را تمرکز زدایی می دانم * قالیباف:نکته ای که جناب آقای روحانی در این قضیه اشاره کردند بحث درستی است و این که آثار مسوولین می‌تواند تاثیرگذار فرهنگی نسبت به مردم باشد؛ چرا که مردم قطعا نگاه می کنند مسوولین در مدیریت، صداقت،‌گفتار و وعده‌هایی که می دهند چگونه رفتار می کنند و ما منکر این بحث نیستیم. اما سوال ما از دکتر روحانی این است که دولت به معنای انتقادی که ایشان به دولت وارد کردند می‌خواهند با چه رویکرد فرهنگی به این موضوع نگاه کنند و اگر ما تمرکز را از فرهنگ برداریم تمام این رویکردهایی که ایشان فرمودند اصلاح می‌شود و اگر این گونه است بفرمایند چطور می شود در غیر این صورت باید با نگاهی نو به موضوع نگاه کرد و این جور نباشد خدای ناکرده رفتاری دو گانه بین دولت و ملت بوجود آید. اما آیا این می‌تواند به تنهایی سایر موضوعات را حل کند؟ * رضایی :دکتر روحانی یکی از عواملی را که من عرض کردم که رفتار دولتمردان بر روی فرهنگ را توضیح دادند، البته دامنه این رفتار غلط در دولتمردان خیلی وسیع‌تر از آن چیزی است که جناب آقای دکتر روحانی اشاره کردند و شاید وقتشان کم بود. به هر حال ما باید رابطه‌ دولت و مردم را به نحوی بازسازی کنیم که یک تحول فرهنگی بوجود بیاید و اتفاق فرهنگی بیفتد که من در صحبت های بعدی به آن‌ها اشاره خواهم کرد. * غرضی: سوالم از آقای روحانی این است که آیا فرهنگ یک جامعه اکتسابی است یا تزریقی و آیا دولت‌ها موفق می‌شوند با حرکت فرهنگی خود، فرهنگ جامعه را تغییر دهند؟ * عارف: آقای روحانی نکته جدی را مورد اشاره قرار دادند و آن بحث تمرکززدایی بود اما آیا با این کار نگاه قیم‌مابانه‌ای که دولت به مسائل فرهنگی دارد حل می‌شود یا خیر؟ آیا فعالیت در بخش‌های هنری را حق می‌دانید یا امتیاز؟ متاسفانه تا الان برخوردی که شده اینگونه بوده که این به عنوان یک امتیاز مطرح بوده بنابراین دولت به راحتی به خود اجازه می‌داد که این امتیاز را سلب کند. مثلا با یک روزنامه به دلیل چاپ یک مقاله و اختلاف سلیقه برخورد می‌شود و روزنامه تعطیل می‌شود، یا در مساله خانه سینما اختلاف سلیقه‌ای بین وزارت ارشاد و خانه سینما ایجاد می‌شود که باعث تعطیلی خانه سینما می‌شود. چه کار می‌کنید که بعد از تمرکززدایی این نهادهای مردمی بتوانند فعالیت‌یشان را در چارچوب قانون ادامه دهند؟ * جلیلی: نگاه به فرهنگ باید دو گونه باشد؛ یکی تهدیدمحور و دیگری فرصت‌محور. شما سعی کردید به تهدیدهایش اشاره کنید اما فرصت‌هایی زیادی هست که اگر به آن توجه نکنیم و برایش برنامه‌ریزی نکنیم طبیعتا همان تهدیدها را هم نمی‌توانیم رفع کنیم. بحثی که در موضوع فرهنگ اهمیت دارد این است که نباید گزینشی و صرفا سیاسی به آن نگاه کرد. زمانی فرهنگ اشرافی‌گری داشت در این کشور نزج می‌گرفت، این طبیعتا روی همان آسیب‌های اجتماعی که شما به آن اشاره کردید تاثیر دارد. فرهنگ اسراف و دوری از ساده‌زیستی داشت شکل می‌گرفت و تبعیض در مقابل عدالت‌خواهی داشت به عنوان فرهنگ موجه جلوه داده می‌شد. ما نباید اینها را فراموش کنیم. اگر مجموعه آسیب‌ها بخصوص در عرصه حکومت و دولت بتواند آثار سنگین فرهنگی داشته باشد و بخواهد فراگیر شود حتما تاثیرات مخرب خواهد داشت. ما باید به مجموعه اینها نگاه کنیم و مانع آنها شویم مخصوصا دولت چون خودش در مسئولیت این کار است. دولت باید خودش جلوی اشرافی‌گری، تبعیض، فساد، اسراف و ریخت و پاش را بگیرد اگر اینطور باشد طبیعتا می‌تواند آثار مثبت را روی وضع اجتماعی و فرهنگی داشته باشد. * ولایتی: آقای روحانی به بخشی از آسیب‌شناسی فرهنگی اشاره کردند ولی توقع این بود که بعد از آسیب‌شناسی راه‌ حل‌های خود را ارائه کنند. شاید در سه دقیقه آخر این فرصت باشد؛ البته دامنه فرهنگ بسیار وسیع است و سخت است همه مقاصد را در چند دقیقه جمع کنیم در هر حال ما منتظر هستیم راه‌حل‌های آقای دکتر روحانی را هم بشنویم. * حداد عادل: آقای روحانی که هم اسما روحانی و هم در کسوت روحانی هستند اشاره کردند که نگران باورها و اعتقادات فرهنگی هستند و همچنین در مورد سانسور و این مسائل خیلی اظهار نگرانی می‌کردند، من هم مدافع سانسور نیستم، ولی من از آقای دکتر روحانی سوال می‌کنم که اگر در یک اثر هنری مثل کتاب یا فیلم به باورهای دینی و مقدسات جامعه اهانت شود و یا ریشه‌ها و پایه‌های اخلاقی جامعه مورد هجوم قرار گیرد، شما به عنوان دولت اجازه می‌دهید که آنها وارد خانواده ها شود و فساد ایجاد کرده و مانع ورود آن نمی‌شوید و سانسوری انجام نمی‌دهید، به عقیده من این مسئله بسیار مهمی است. مسئله بعدی این است که ایشان می‌فرمایند آیا امروز در جامعه ما اخلاقی وجود دارد؟ این یک استفهام انکاری است که گویی دیگر هیچ اخلاقی وجود ندارد. گیرم آن طور که ایشان می‌فرمایند به یک نفر یا چند نفر در عالم اداره کشور انتقاد داشته باشند خود من می‌خواهم بدانم آیا همه شخصیت‌های اثرگذار این کشور، همه الگوها منحصر به همان یکی دو نفر است که مورد انتقاد ایشان هستند یعنی جامعه ما دیگر هیچ کس را ندارد که گفتار و کردارش اخلاقی و معنوی باشد. رهبری این نظام علما و مراجع که تا این اندازه تبلیغ می کنند چه؟ و می‌فرمایند که فرهنگ ما باید به دست مردم باشد آیا فرهنگ مذهبی مردم به دست خودشان نیست؟ مساجد را دولت اداره می کند و یا برنامه‌های مذهبی و بسیاری کارهای دیگر را مردم اداره نمی‌کنند؟ دوست دارم توضیحی در رابطه با این مسائل بدهید. * حسن روحانی در دفاع از خود: راه حل این است که بسیاری از امور را بوسیله قانون شفاف کنیم و به انجمن‌های حرفه‌ای و نظام‌های صنفی استفاده کنیم. پیشکسوتان هر بخش می‌توانند آن بخش را بهتر کنترل کنند. مگر فرهنگ چیزی است که دولت به تنهایی بتواند آن را کنترل کند؟ اخلاق مطلوب کمال اخلاق مورد نظر انقلاب اسلامی امروز مشاهده نمی‌شود. مردم ما مسلمان و اخلاقی هستند. آیا انتظار این بود که اخلاق امروز این چنین باشد؟ اینکه باورها و مقدسات مردم باید مورد احترام باشد درست است ولی آیا مقدسات ما را آن کارمندی می‌شناسد که می‌خواهد ممیزی کند یا پیشکسوتانی که در این زمینه کار کرده‌اند آیا نباید این بخش را به آن‌ها واگذار کنیم؟ اینکه گفته می‌شود فرهنگ اشرافی‌گری نباید باشد، درست است اما متاسفانه آنها که دم از ساده‌زیستی زده‌اند الان ببینید پایان کارشان به کجا رسیده است و آنها که حرف مقابله با فساد زده‌اند اکنون ببینید فساد سه هزار میلیاردی سر از کجا در آورده است؟ باید به رسانه‌ها و مطبوعات آزادی بدهیم وقتی به آنها آزادی دادیم باید جلوی فساد را بگیریم نباید به نهادهای رسمی اکتفا کنیم. اشکال ما این است که فرهنگ را همانند آبشاری می‌دانیم که باید بر سر مردم باز کنیم. فرهنگ همان چشمه‌های جوشانی است که در نهاد مردم هست و باید شرایط را آماده کنیم تا همه از فرهنگ درست در جامعه استفاده کنند. شرایط امروز ما به‌گونه‌ای است که نگاه قیم‌مآبانه ایجاد شده است ما قیم نمی‌خواهیم، قوام می‌خواهیم ما اگر به فرهنگ قوام دهیم موفق شده‌ایم. *** عارف پشت ترییون قرار گرفت. عارف در فرصت چهار دقیقه‌ای خود برای بیان دیدگاه‌ها و ایده‌هایش درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی گفت: حوزه فرهنگ و هنر در اولویت برنامه‌های توسعه قرار دارد زیرا انقلاب ما یک انقلاب مردمی بوده است عارف تصریح کرد: نگاه ما باید به فرهنگ و هنر با توجه به قانون اساسی تغییر کند و این بدان معناست که امور فرهنگی هنری را به اهل آن بسپاریم و تصدی گری دولت کمتر شود ما باید اعتماد را به اهل فرهنگ و هنر بازگردانیم و باید بدانیم مشکلات فرهنگی با گماشتن یک مسئول یا عزل او حل نمی شود همچنین باید توجه داشته باشیم با صدور بخشنامه نمی‌توانیم با امور فرهنگی و هنری سامان دهیم به گفته عارف ما در تولید فیلم در منطقه رتبه اول را داریم ولی وضع ما از نظر زیر ساخت‌ها چندان مناسب نیست عارف تصریح کرد فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر یک حق است نه یک امتیاز. به گفته عارف وقتی نگاه، نگاه امتیازی باشد ما می‌توانیم با این نگاه یک روزنامه را ببندیم و از پخش یک فیلم جلوگیری کنیم و بسته شدن خانه سینما را در همین جهت می‌بینم. به جای کنار گذاشتن برجستگان حوزه فرهنگ و هنر بر حسب سلیقه به آنان به عنوان سفرای فرهنگی نگاه کنیم. * سعید جلیلی: در نقد سخنان محمدرضا عارف در خصوص فرهنگ، اظهار داشت: با توجه به گفته آقای عارف که فرهنگ را یک حق و نه یک امتیاز خواند، معتقدم فرهنگ در واقع یک فرصت است. وی تصریح کرد: ما باید به فرهنگ به عنوان فرصت بنگریم تا بتوانیم حداکثر استفاده را از فرهنگ داشته باشیم. جلیلی گفت: ویژگی فرهنگ ما در پاکی و صداقت آن است که باعث قوام و ثبات ما شده است. این نامزد انتخابات ریاست جمهوری متذکر شد: اگر به بهانه‌های مختلف، موضوعات دیگری را در فرهنگ مخلوط کنیم، این فرهنگ به ضد خودش تبدیل خواهد شد. * رضایی: می‌خواهم از وقت استفاده کنم و به همین دلیل یک سوال طرح می‌کنم در دولت اصلاحات طرح خوبی تحت عنوان طرح جامع ورزش تهیه شد، چرا تصویب و عملیاتی نشد؟ * غرضی : آقای دکتر دولت‌های گذشته با اعمال نظریات خود آیا توانسته‌اند تغییری در فرهنگ جامعه ایجاد کنند؟ ولایتی: اگر بخواهم پیشنهادی در تکمیل فرمایشات دکتر عارف داشته باشم، این است که ما باید محوریت را در فرهنگ خودی بگذاریم و هرچه را در مغایرت با آن است، اصلاح کنیم و فرهنگ مقاومتی را در کشور شکل دهیم مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و ملی. * حدادعادل: در اینکه کار فرهنگی باید در دست مردم باشد تردیدی نیست اما دولت‌ها نیز وظایف فرهنگی دارند و در همه‌جای جهان دولت‌ها کارهای بزرگ فرهنگی می‌کنند و آثار فاخر به وجود می‌آورند. دولت اسلامی ماهیتاً فرهنگی است و من از جناب آقای دکتر عارف سوال می‌کنم چه وظایف حاکمیتی در حوزه فرهنگ دارید و بالاخره مرز وظایفی که حتما دولت باید بر عهده بگیرد کجاست و آیا می‌شود همه‌چیز را از دولت گرفت و اینکه دولت اسلامی وظیفه فرهنگی دارد؟ * روحانی: من فکر می‌کنم بحث تصدی‌گری که آقای عارف اشاره کردند موضوع مهمی است که باید به حداقل و در حد قانون اساسی برسد و بقیه باید واگذار شوند. مثلا مراسم 13 بدر، عاشورا و مراسم دینی را مردم برگزار می‌کنند و به خوبی هم آن را برگزار می‌کنند بنابراین بگذاریم دست مردم باز شود. این قدر مداخله در امور زندگی مردم و خصوصا در زندگی خصوصی مردم نداشته باشیم. اگر مواردی هست اولویت چیست؟ اولویت همان است که ما امروز در خیابان‌ها می‌بینیم چهار تا جوان اگر کوچک‌ترین تخلفی کردند، با آن‌ها برخورد می‌شود؟ فسادهای بزرگ و مسائل بسیار کلان را فراموش کردیم و چسبیدیم به مسائل جزئی که قابل گذشت است و می‌شود از طریق فرهنگی آن را حل و فصل کرد. مسائل فرهنگی باید از طریق فرهنگی حل و فصل شود. پلیس آخرین مرحله‌ای است که در مسائل فرهنگی باید وارد عمل شود. نکته دیگری که آقای عارف گفتند و من آن را کاملا می‌پسندم این است که هنر بهترین سفیر ما در جهان است. از حافظ سفیر بهتری داریم که به اروپا و آمریکا بفرستیم؟ از هنر فرشچیان و میرخانی و احصایی غرورآفرین‌تر داریم؟ از صدای شجریان بهتر داریم. از خط و خوشنویسی که ما در ایران داریم در دنیا سراغ دارید؟ از بناهای عظیم و بزرگی که در اصفهان وشیراز می‌بینیم بهتر داریم؟ همه این‌ها به عنوان سفیران ما هستند که می‌توانند در سطح جهان افکار عمومی جهان را به مفاخر و میراث عظیم فرهنگی ما جذب و جلب کنند. * قالیباف: توقع من این بود که آقای عارف در این 4 دقیقه وقت رویکرد فرهنگی، نگاه و نقش فرهنگ را در دولت آینده مطرح می‌کردند. من فکر می‌کنم بحث‌ها و سوال‌ها بیشتر به حوزه انتقادات و بحث‌های رفتاری، موردی و مصداقی سوق پیدا می‌کند. به صراحت بگویم ما اینجا در حوزه فرهنگ متکی به رای حرف نزنیم. متکی به اصلاح جامعه حرف بزنیم که بفهمیم دوای دردی که در جامعه وجود دارد از درد فقر گرفته تا دردهای فرهنگی مثل بی‌اعتمادی چیست. حتما بی‌اعتمادی در جامعه و دروغ گفتن در جامعه مسلمان ما و هر جامعه‌ی غیر اسلامی بدتر از فقر است. اصلا همین دروغ فقر را درست کرده است. تصدی‌گری حتما کار غلطی است. حتما دولت باید هم در فرهنگ و هم در اقتصاد در کار مردم دخالت نکند و دست و پایش را از زندگی خصوصی مردم جمع کند. حتما باید تولی گری و تصدی‌گری تفکیک شود. چه نگاهی بناست بر فرهنگ حاکم باشد؟ حالا کسی حرف دروغی زده، امروز بحث ما یک فرد و یک رفتار غلط نیست. چه کنیم که این رفتار تکرار نشود؟ ما معطوف به اصلاح جامعه حرف بزنیم نه معطوف به یک رای درست است که رقابت است و باید بحث کنیم اما مردم دوست دارند که نامزدها در این حوزه بیشتر بحث کنند تا مشخص و روشن شود و آن‌ها به تصمیم برسند. * عارف در دفاع از خود: نگاه من این است که دولت‌ها باید تامین کننده زیربناها باشند. فرهنگ را باید به خود مردم محول کرد و امکانات زیربنایی و ابزار کار را برایشان فراهم کنیم در این صورت قطعا می توانیم بهتر عمل کنیم. به طرح جامع ورزش اشاره شد که باید بگویم این طرح در اواخر سال 82 گام‌های اولیه را برداشتیم متاسفانه در دولت بعد به آن توجه نشد و اقدامی برای آن صورت نگرفت. در رابطه با رویکرد فرهنگی که مطرح کردم، نقشه مهندسی فرهنگی کشور اخیرا به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است که علی‌الوصول هر دولتی که بیاید باید آن را عملی کند، اما رویکرد ما برای اجرایی کردن آن سند نقش مردم با محوریت مردم است که من باید اینجا یک اشاره‌ای بکنم به ذهنیتی که ما داریم که خوشبختانه در قانون برنامه چهارم هم آمد که اجرایی نشد و آن اتکا به نظام‌های صنفی است. ما در پزشکی موفق شدیم؛ پزشک پروانه می‌گیرد و خود نظام پزشکی حاکم بر عملکرد پزشک است و وقتی که پزشک خطا می‌کند خودش رسیدگی می‌کند، یعنی بعد از اینکه پروانه دادیم دیگر نیازی ندارد برای یک عمل جراحی مجددا پروانه بگیرد. همین رویکرد را باید در بخش فرهنگ و هنر هم بیاوریم. اگر پروانه دادیم به یک نویسنده و یک هنرمند باید بتواند خلق اثر کند. این طور نباید باشد که یک مولف برای چاپ کتاب خود از هفت خان رستم بگذرد به چه دلیل تعداد عناوین کتاب‌ها در کشور پایین است چرا تعداد فیلم‌هایی که ساخته می‌شود در حد ظرفیت کشور نیست. ترس ودلهره‌ای که یک نویسنده و یک کارگردان دارد از تولید و خلق اثر هنری. ما می‌گوییم باید همچین نگاهی باشد. باید توسط خود خبرگان این بخش و در قالب نظام مهندسی و صنفی خودشان مسائل را حل و فصل کنند. اگر تخلفی کردند باید بر طبق قانون رسیدگی شود. پزشک هم خطا می‌کند و هم نظام‌پزشکی رسیدگی می‌کند و هم خود بیمار حق دارد پیگیری کند. با این رویکرد جدید ما احساس می‌کنیم که می‌توانیم در عرصه فرهنگ خلق آثار کنیم. الان ما باید ببینیم روی پیشخوان فرهنگی کشور تولیدات داخلی چه سهمی دارد؟ ما یک فیلم را به خاطر پنج یا 10 درصد اختلاف نظر اجازه اکران نمی‌دهیم. باید ببینیم مخاطب ما چه فیلم‌های خارجی را تماشا می‌کند. ببینیم صدا و سیمای ما به خاطر برخی از محدودیت‌ها متاسفانه می بینیم که یک شبکه خارج از کشور با استقبال بیشتری روبرو می‌شود تا شبکه‌های صدا و سیما. ما می‌خواهیم این مسائل اصلاح شود تا ان‌شا‌ء‌الله با رویکرد فرهنگی بتوانیم در راستای انقلاب فرهنگی گام برداریم. ********* ولایتی بر اساس قرعه پشت تریبون قرار گرفت. ولایتی گفت با عرض سلام و تسلیت به مناسبت سالگرد شهادت امام موسی کاظم (ع) و رحلت امام و سالگرد واقعه 15 خرداد و تبریک به مناسبت پیروزی تیم ملی فوتبال. وی افزود: انقلاب ما انقلابی فرهنگی است وی ادامه داد : این دولتی که تشکیل خواهد شد باید دولت هدایت باشد رئیس جمهوری و وزرا و دیگر مسئولان باید اسوه اسلام باشند. وی با اشاره به آسیب‌شناسی از وضعیت موجود گفت: ما آثار رشوه خواری تبعیض و اعتیاد و مشکلات دیگر را می‌بینیم و استفاده از پارتی و پول و عقب ماندگی کار فقرا از مشکلات فرهنگی و اجتماعی ماست. ولایتی در ادامه گفت : در تاریخ ما در فرهنگ اسلام و تاریخ همواره نگهبان ما هویت ایرانی و اسلامی بوده است اگر خانواده ما در سلامت باشد که بوده و هست اگر ما برای اینکه جلوی مشکلات فرهنگی را بگیریم در خانواده ایجاد مصونیت کنیم اگر خانواده ما مورد هدف قرار گیرد فرهنگ مقاومتی ما در معرض خطر قرار خواهد گرفت. وی راه حل ها را ایجاد شغل تسهیل ازدواج و تلاش برای پایدار کردن خانواده ها و توجه به آموزش و پرورش دانست و افزود: حدود 50 درصد از معلمان ما در دبستان تدریس می‌کنند آیا تا به حال دیده‌اید که برای افتتاح دبستانی جشنی گرفته شود لذا اهمیت دادن به خانواده و آموزش و پرورش از مقدمات مصون سازی فرهنگی است. * حداد عادل : بنده نظر خاصی درباره سخنان آقای ولایتی ندارم * روحانی: همان‌طور که آقای ولایتی اشاره کردند، مساله هویت ایرانی و هویت اسلامی برای ما بسیار مهم است و اهمیت دارد و برای اینکه ما بتوانیم از هویت پاسداری کنیم باید چه کرد؛ اول این است که ما باید تسهیلاتی فراهم کنیم که کالای فرهنگی فاخر و مورد توجه مردم در اختیار آنها قرار گیرد و یادمان باشد که هویت ایرانی، هویت چند نفر و سلایق چند نفر نیست. ایران دارای تنوع‌های بسیار زیبای بومی و مذهبی و دینی است و باید به همه این تنوع‌ها توجه کرد. البته همه این تنوع‌های زیبا زیر یک چتر واحد و آن چتر ایرانیت و اسلامیت جمع خواهند شد اما باید به ذائقه همه آنها توجه شود. چرا کالاهای فرهنگی ما امروز مصرف ندارد؟ یا گران است که مصرف ندارد یا اگر ارزان است بر مبنای ذائقه مردم برنامه‌ریزی نشده است به گونه‌ای عمل شده که جذب و جلبی برای آنها وجود ندارد. موضوع بعدی بحث ایرانیت است. این همه مفاخر و مشاعری که داریم باید برای کل فارسی‌زبانان معرفی شود تا دنیا آنها را بشناسد و ما بتوانیم از این مفاخر به عنوان سفیران فرهنگی و یک نوع دیپلماسی عمومی بهره‌برداری و استفاده داشته باشیم که متاسفانه کمتر از آنها استفاده می‌شود. البته بحث فرهنگ جهانی نیز مطرح است و ما نمی‌توانیم به فرهنگ جهانی بی‌اعتنا باشیم. به هر حال ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که تعاملات و ارتباطات در سطح وسیعی وجود دارد و ما باید با توجه به جهان برنامه‌ریزی کرده و هویت خود را در دنیای رقابت فرهنگی امروز حفظ کنیم. * قالیباف: نکته خاصی ندارم. * رضایی : اشاره ایشان به خانواده و آموزش و پرورش بسیار درست است اما جا داشت آقای ولایتی بگویند در خانواده‌های ما امروز آرامش هست یا نیست و اگر نیست مشکل چیست؟ معلمی که بعد از 25 - 26 سال فقط 600 تا 700 هزار تومان حقوق می‌گیرد که آن هم دو سومش به دلیل گرانی‌ها آب رفته است وقتی روی تخته معادله فیزیک می‌نویسد، ذهنش درگیر مشکلات خودش است، شما بفرمایید مساله اقتصاد بر مساله فرهنگ اثرش چقدر است و از نظر جنابعالی چه تاثیری دارد؟ * غرضی: آیا تهاجم فرهنگی توانسته در فرهنگ ایران نفوذ کند و تاثیر بگذارد؟ عارف : بحثی که آقای ولایتی مطرح کرد در نهایت به ضرورت ارتقای فرهنگ و ارائه الگوهای فرهنگی در بخش هویت اسلامی بخصوص در خانواده رسید به نظر می‌رسد جایی برای ارتقای فرهنگ خانواده‌ها جز تولید (محصولات فرهنگی) نداریم باید آثار فرهنگی و هنری فاخر تولید کنیم که به اجبار جوانان و مردم به سمت تولیدات خارج از کشور نروند. متاسفانه تا به حال صورت مساله را پاک کرده‌ایم و برای مقابله با تهاجم رهنگی صورت مساله پاک شده است؛ مثل جمع کردن آنتن‌های ماهواره که البته قانون است، اما از نظر فرهنگی متاسفانه می‌بینیم بعد از اینکه نیروی انتظامی اقدام به این کار کرد دوباره آنتن‌ها برپا می‌شود و در واقع ما به مردم تمرد از قانون را یاد می‌دهیم یا کاهش پهنای باند اینترنت و فیلتر کردن این‌ها راهکارهایی نیست که بتوانیم به جواب برسیم. باید باور کنیم که هیچ راهی جز اعتماد به اهل فرهنگ و هنر نداریم. باید اجازه دهیم هنرمندان ما و اندیشمندان ما و فرهنگ‌دوستان و فرهنگیان خلق آثار کنند. به آن‌ها اعتماد کنیم تا بتوانیم به آثار ارزنده‌ای برسیم. مثلا ببینیم ربنای استاد شجریان چه تاثیر فرهنگی در جامعه داشته است. تقریبا همه خانواده‌ها آرزو می‌کنند روزه خودشان را با ربنای شجریان افطار کنند. این اثر سازنده و مفید یک خلق هنری است. باید پیشخوان فرهنگی تقویت کنیم و کالاهای فرهنگی فراوان با کیفیت بالا را در داخل کشور خلق کنیم. برای اینکه تهاجم فرهنگی که آقای غرضی اشاره کردند باید تولید داشته باشیم اما تولید صنایع فرهنگی با کیفیت بالا و هیچ راهی جز اعتماد به فرهنگیان و اهل هنر نداریم. به نظر می‌رسد اگر بتوانیم نظام صنفی را بر تولیدات فرهنگی حاکم کنیم با اعتمادی که به فرهنگیان می‌کنیم ان‌شاءالله می‌توانیم در جهت ارتقای فرهنگ دینی و فرهنگ و هنرمان گام‌های اساسی برداریم. * جلیلی : گفته‌های جناب آقای ولایتی را تایید می‌کنم، تاکید من این است که ظرفیت‌های بالای فرهنگ اسلامی را باید شناسایی کنیم باید بحث ظرفیت فرهنگی را افزایش بدهیم و با مثال‌های ساده آن را کوچک نشان ندهیم ما در فرهنگ ظرفیت‌های بسیاری داریم در حال حاضر تمام ظرفیت های فرهنگی را در حوزه‌های کوچک خلاصه کرده‌ایم، ما ظرفیت‌های در عرصه فرهنگ داریم مثل فرهنگ دفاع مقدس که از افتخارات ما است و از آنها باید استفاده کنیم، این مشکلات که امروز در عرصه فرهنگ داریم یک نوع انحصار و کوچک کردن و خلاصه کردن فرهنگ در یک سلیقه‌ی خاص است. آن سلیقه محترم است، اما سلایق سایرین را نیز باید محترم بشماریم، چرا به سایر سلیقه‌ها بی‌احترامی می‌کنیم؟ ما این همه افراد شایسته بعد از انقلاب در شعر، رمان و تاریخ داریم که تمام این ظرفیت‌ها در فرهنگ ما باید مورد استفاده قرار گیرد و مانع اینگونه فرهنگ‌ها نشویم و حرف‌های که آقای ولایتی فرمودند می‌شود از آن استفاده کامل کرد. * ولایتی در دفاع از خود: از مطالبی که ارائه شد تشکر دارم و نکاتی که سایر برادران فرمودند، باعث شد سایر نکات لازم نیز اضافه شود. بنده تمام اینها را قبول دارم. من باید بگویم فرهنگ ما باید اخلاق‌محور شود و در عمل ما مردم را به اسلام و فرهنگ اسلامی دعوت کنیم. امام

آیا این خبر مفید بود؟
بر اساس رای ۰ نفر از بازدیدکنندگان
جهت مشاهده نظرات دیگران اینجا کلیک کنید
copied