محمدجواد توکلی، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره اظهار کرد: مخالفان تخصیص ارز ترجیحی استدلال می‌کنند که این ارز اصابت نکرده و اگر اصابت می‌کرد، قیمت کالاهای وارداتی نباید تا این اندازه افزایش پیدا می‌کرد. آنها برای اثبات ادعای خود مثال‌هایی از کالاهایی مانند گوشت بره یا برخی محصولات دیگر مطرح می‌کنند و می‌گویند با وجود پرداخت ارز 28 هزار و 500 تومانی، قیمت این کالاها بر اساس نرخ بازار آزاد تعیین می‌شود.

وی افزود: این گزاره با واقعیت تطبیق ندارد. اگر ارز ترجیحی هیچ اثری نداشت، پس هنگامی که آن را حذف کردیم نباید شاهد افزایش قیمت کالاها و اقلام وارداتی می‌بودیم، در حالی که تجربه نشان داده با حذف ارز ترجیحی، قیمت اقلام وارداتی و حتی بسیاری از کالاهای داخلی افزایش یافته است. این امر نشان می‌دهد که ارز ترجیحی در هزینه تمام‌شده کالاها اثر داشته و عملاً اصابت می‌کرده است.

ماهیت اقتصاد واقعی

این کارشناس اقتصادی با اشاره به ماهیت اقتصاد واقعی تصریح کرد: اقتصاد واقعی منطق خاص خود را دارد. اگر هزینه تولید بالاتر برود، قیمت محصول نهایی هم افزایش می‌یابد. وقتی نهاده‌ای مانند دانه یا ذرتِ مورد نیاز خوراک دام با نرخ بالاتر تأمین شود، هزینه تولید دام و در نتیجه قیمت محصول نهایی بالاتر خواهد رفت.

وی ادامه داد: ممکن است گفته شود که ذرت با ارز 28 هزار و 500 تومانی وارد می‌شود اما در بازار با قیمت بالاتر عرضه می‌گردد. اگر چنین است، مشکل از ضعف نظارت است، نه از اصل تخصیص ارز ترجیحی برای نهاده‌های تولید. متأسفانه این روزها مغالطه‌های عجیبی مطرح می‌شود و حتی برخی واقعیت‌های اقتصادی انکار می‌شود.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نرخ ارز آزاد تنها بخشی از معادله قیمت‌گذاری است، گفت: درست است که ارز بازار آزاد می‌تواند به‌عنوان هزینه فرصت بر قیمت‌ها اثر بگذارد، اما این سیگنال کامل نیست. بخش مهمی از قیمت محصولات وابسته به هزینه تولید است. وقتی خوراک دام با ارز 28 هزار و 500 تومانی تأمین می‌شود، هزینه تولید گوشت مرغ یا تخم‌مرغ در یک سطح مشخص قرار دارد؛ اما اگر این ارز حذف شود و نرخ تأمین نهاده چند برابر شود، طبیعی است که هزینه تمام‌شده تولید افزایش پیدا کند.

توکلی افزود: اگر ارز ترجیحی اصلاً اصابت نمی‌کرد، نباید پس از حذف آن شاهد افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ می‌بودیم اما پس از حذف ارز 4200 تومانی و اکنون در شرایط محدودیت تخصیص ارز 28 هزار و 500 تومانی، هزینه تولید بالا رفته و قیمت این محصولات نیز افزایش یافته است. قیمت مرغ و تخم‌مرغ امروز دیگر قابل مقایسه با دوره قبل از حذف ارز ترجیحی نیست و این دقیقاً اثبات می‌کند که ارز ترجیحی در کاهش هزینه تولید نقش داشته است.

حذف ارز ترجیحی و افزایش هزینه تولید

وی تأکید کرد: در واقع سیاست‌گذار با حذف این ارز، خودِ هزینه تولید را بالا برده است. اینکه برخی رسانه‌ها و جریان‌ها می‌گویند این ارز اصلاً اصابت نمی‌کرد، با واقعیت‌های بازار و تجربه عملی همخوان نیست.

توکلی در پایان اظهار کرد: مشخص نیست این استدلال‌ها بر چه مبنایی مطرح می‌شود، اما به‌نظر می‌رسد برخی افراد که در واردات دستی دارند یا در صادرات خام‌فروشی ذینفع هستند، این سیگنال‌های اشتباه را منتشر می‌کنند. متأسفانه همین فضاسازی‌ها هم افکار عمومی و هم سیاست‌گذار را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این می‌تواند به تصمیمات اشتباه منجر شود؛ تصمیماتی که در نهایت باعث گرانی بیشتر اقلام اساسی مورد نیاز مردم خواهد شد.

آیا حذف ارز ترجیحی منجر به تورم نمی‌شود؟