اینجا آب خستگیاش را فریاد میزند
بیائید طراوت را از باران، پاکی را از رودخانه، زلالی را از چشمه، خرمی را از سبزه و موسیقی را از طبیعت نگیریم.
بیائید طراوت را از باران، پاکی را از رودخانه، زلالی را از چشمه، خرمی را از سبزه و موسیقی را از طبیعت نگیریم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقهی لرستان، اینجا آب آزاد و آرام خستگیاش را فریاد میزند، چگونه میتوانیم با این نعمت و رحمت الهی نامهربانی کنیم، بیائید قدر قطرهها را دریابیم، درک کنیم ارزش قناعت و صرفهجویی را، چون آب مظهر پاکی و معنابخش جمال خداست.
آب آیهی زندگی و تفسیر تکامل بشریت است بودنش حیات و نبودنش ممات است، زبان در تفسیرش عاجز و قلم در تحلیلش ناتوان، عنصری نخستین که همه چیز از آن آفریده شده و یک نماد باستانی بشمار میرود.
لرستان استانی است با قابلیتهای فراوان که در حوزهی آب پربارانترین استان پس از استانهای سواحل شمال محسوب میشود اما متأسفانه بهعلت خشکسالیها در دههی گذشته با بحران مواجه شده است.
برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی باعث خشک شدن رودخانهها شده است
در اینباره «حسن ترابی» متخصص تأسیسات آبیاری با بیان اینکه خشک شدن رودخانههای کشکان و سیمره بحثی نیست که امروز رخ داده باشد بلکه از سال 78 یعنی 16 سال پیش بنای خشکسالی در این رودخانهها آغاز شده است، گفت: آمار درازمدت آبدهی رودخانهها را که مشاهده میکنیم متوجه یک اتفاق عجیب میشویم.
وی ادامه داد: در همهی ایستگاههای مربوط به رودخانههای خرمآباد، کاکارضا، تیره و ماربره تحقیقاتی انجام دادیم. همچنین تحقیقاتی روی رودخانه خرمآباد در ایستگاه چم انجیر انجام شد و به نتایجی یکسان دست یافتیم.
این متخصص تأسیسات آبیاری خاطرنشان کرد: معمولاً بارشها به رواناب در رودخانهها تبدیل و کاهش بارش، به کاهش رواناب منجر میشود.
ترابی با بیان اینکه متوسط بارش درازمدت در رودخانهی خرمآباد(از سال 1348 تا 1378)، 510 میلیمتر بوده و متوسط رواناب خروجی ایستگاه چم انجیر در همین دوره 10.8 میلیمتر است، افزود: نه باران و نه آبدهی هیچکدام روند ندارند(روند مثبت یا روند منفی ندارند)، این در حالی است که از سال 1378 تا 1388 بارش بیشتر شده اما نسبت به دوره 48 تا 78، رواناب خروجی 30 درصد کاهش یافته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان اظهار کرد: در حوضهی رودخانه خرمآباد نه تنها افزایش سطح زیر کشت نداشتهایم بلکه بهعلت بزرگ شدن بافت شهری خرمآباد، کشاورزی کاهش یافته اما با این تفاسیر میزان برداشت آب از رودخانه کاهش نیافته است.
ترابی با اشاره به اینکه با فرض اینکه بارشهای بین صفر تا یک میلیمتر تبخیر میشود، همچنین بارش موثر کاهش و بارانهای غیرمثمر افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: برای علت کاهش بارش موثر آماری ندارم و این جای کار دارد که باید در تحقیقات آینده انجام دهیم.
وی با بیان اینکه آبی که بهصورت سفرههای زیرزمینی چشمه و رودخانهها را تغذیه میکند چنانچه از طریق پمپ از چاه برداشت شود به خشک شدن رودخانه منجر میشود، خاطرنشان کرد: میزان آبدهی چشمههای خرمآباد نظیر مطهری، گلستان، کیو و گرداب سنگی را از سال 65 به بعد آماربرداری کردیم و متوجه شدیم که از سال 65 تا 78، آبدهی این چشمهها بالاست اما از سال 78 تا 88 روند آبدهی چشمههای مذکور بهشدت کاهش و به نصف رسیده است.
این متخصص تأسیسات آبیاری ادامه داد: پرسش اینجاست که آیا کاهش آبدهی چشمههای خرمآباد بهعلت بارش موثر یا برداشت بیرویه منابع آب زیرزمینی بوده است یا خیر؟
وی گفت: آمار دقیقی از این مهم در دست نیست و بهتازگی تحقیقاتی را در خصوص بارش موثر آغاز کردهایم.
این استاد دانشگاه لرستان با تأکید بر اینکه از سال 70 تا 80 اطراف چشمههای خرمآباد 200 حلقه چاه که عمدتاً عمیق هستند حفر شده است، اظهار کرد: نهایتاً به این نتیجه رسیدیم که توسعه چاههای عمدتاً عمیق با کاهش آبدهی چشمهها تطابق دارد، همچنین تنها عاملی که باعث خشک شدن رودخانهها شده، برداشت مازاد از منابع آب زیرزمینی بوده که با صرف انرژی همراه است.
این مدرس دانشگاه لرستان تصریح کرد: چنانچه در لرستان صنعت توسعه مییافت شاید دستاندازی به منابع آب که به بروز مشکلات فراوانی منجر شده، انجام نمیشد.
ترابی خاطرنشان کرد: برای خدمت به کشور و مدیریت منابع آب باید پیگیر توسعهی صنعت در لرستان باشیم نه توسعهی کشاورزی در حالیکه متأسفانه مسئولان هماکنون در لرستان پیگیر توسعهی بخش کشاورزی هستند.
وی خاطرنشان کرد: در کارگروه خشکسالی استان یک مدرس حوزهی آب حضور ندارد تا راهکارها و پیشنهاداتی را بیان کند.
تاکنون 40 مورد چاه در استان مسدود شده است
مهندس «مهرداد محمدی» مجری طرح احیاء و تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی دشتهای لرستان نیز میگوید: هدف در احیاء طرح جبران کسری مخازن آبهای زیرزمینی با اعمال فعالیتهای انسداد چاههای مجاز با نصب کنتورهای هوشمند است.
وی با بیان اینکه نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاههای برقی به دو طریق انجام میشود، افزود: نصب کنتور با هزینه متقاضی و یا با هزینه دولتی انجام میشود.
محمدی خاطرنشان کرد: هماکنون 6712 چاه عمیق و نیمهعمیق مجاز در بخشهای کشاورزی، صنعتی و شرب داریم که 3835 مورد آنها برقی هستند.
وی یادآور شد: امسال در صورت تأمین اعتبار 2 میلیارد تومانی 300 کنتور هوشمند را نصب میکنیم و همین تعداد نیز در طول سال با هزینه متقاضیان انجام میشود.
مجری طرح احیاء و تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی دشتهای لرستان با بیان اینکه تعهد امسال برای جبران کسری مخزن آبهای زیرزمینی 3 میلیون مترمکعب است، افزود: در صورت تحقق اهداف پیشبینی شده طرح و تأمین اعتبار برای انسداد چاههای غیر مجاز و نصب کنتور هوشمند چاههای مجاز کسری مخزن جبران شده به منابع آب زیرزمینی بیش از میزان تعهد شده خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه اعتبارات سال 94 تخصیص داده شده اما هنوز توزیع نشدهاند، خاطرنشان کرد: علیرغم عدم توزیع اعتبارات پروژه گشت و بازرسی منابع آب لرستان بهصورت 2 ماه فعال و گروههای تحت پوشش در حال برخورد با متخلفان و متجاوزان به حریم منابع آبی در سطح دشتهای استان هستند.
محمدی یادآور شد: از محل اعتبارات جاری شرکت آب منطقهای، تاکنون 40 مورد انسداد چاهها داشتهایم.
95 درصد منابع آبی استان صرف کشاورزی میشود
در این رابطه مهندس «علی امید سیفی» مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان نیز گفت: بزرگترین مشتری آب بخش کشاورزی است بهگونهای که بین 90 تا 95 درصد منابع آبی استان صرف آن میشود.
وی با بیان اینکه وضعیت منابع آب استان مشخص است و باید بدانیم که چه بکاریم تا متناسب با وضعیت کنونی آب باشد، افزود: متأسفانه کشت گیاهان آبدوست و عدم مدیریت مصرف آب به بحران منجر شده و کشاورزان هم دچار خسارت شدهاند.
سیفی گفت: باید در بخش کشاورزی ورود پیدا کنیم تا استفاده بهینه از منابع آب بر اساس الگوی کشت صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان با بیان اینکه هماکنون خود کشاورزان برای کشت جایگزین ورود پیدا کردند، تصریح کرد: باید آگاهی مردم به خصوص کشاورز را در حوزهی آب بالا ببریم، چون در بحث آب تنش داریم.
وی خاطرنشان کرد: حفظ، صیانت و حفاظت از آب تنها وظیفه آب منطقهای نیست بلکه وظیفهای همگانی است و همه دستگاههای اجرایی و مردم باید در اینباره مشارکت داشته باشند.
این مقام مسئول با بیان اینکه طرح تعادلبخشی شامل 11 پروژه است، اظهار کرد: این بخش شامل حفظ و حراست و صیانت از آب، گروههای گشت و بازرسی، کنتور هوشمند، طرح داناب، تشکیل تعاونیهای آببران، متعادل حریم کیفی، ساماندهی شرکتهای حفاری، مطالعه کفشکنی دشتها، پر و مسدود کردن چاههای غیرمجاز و... است.
وی خاطرنشان کرد: بهمنظور حفظ، حراست و صیانت از منابع آب باید از کشت گیاهان آبدوست جلوگیری شود.
سیفی با اشاره به اینکه علاوهبر کشت گیاهان آبدوست هجوم کشاورزان مهاجر و رغبت آنها برای کشت هندوانه و سیبزمینی مزید بر علت خشکسالی در استان است، افزود: آب منطقهای لرستان تعامل خوبی با دادگستری و جهاد کشاورزی دارد. باید از کشاورز تعهدنامه گرفته شود تا سال آینده مبادرت به کشت گیاهان آبدوست و اجاره به کشاورز مهاجر نکند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان یادآورشد: در بحث فرهنگسازی مصرف آب و صیانت و احیاء منابع آب، انتظار زیادی از طرح داناب میرود.
وی با بیان اینکه متولی بخش آب تنها شرکت آب منطقهای نیست، چون خیلی از موضوعات مربوط به آب خارج از مسائل آب منطقهای است، خاطرنشان کرد: بهمنظور صیانت از منابع آب جهاد کشاورزی نیز پای کار آمده و انتظار میرود در سال زراعی جدید حرفی برای گفتن داشته باشند.
مدیریت نکردن مصرف آب به بحران آب منجر شده است
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز گفت: با برقدار کردن چاههای کشاورزی وزارت نفت تفاوت قیمت را تقبل میکند.
مهندس «محمدتقی توکلی» اظهار کرد: با برقدار کردن چاههای کشاورزی میزان برداشت آب مشخص است و در این شرایط که مشکلات زیادی در برداشت و تأمین حجمی آب داریم این امر میتواند موثر باشد.
وی ادامه داد: باید بخش عمدهای از چاههای کشاورزی به کنتور هوشمند تجهیز شود که قرار است دولت این کار را انجام دهد و سپس بهصورت اقساطی از کشاورز هزینه را بگیرد.
توکلی خاطرنشان کرد: با برقدار کردن چاههای کشاورزی میزان و ساعتی که آب پمپاژ میشود محاسبه میشود و برای دستگاههای دولتی و شرکتهای آب منطقهای میزان مصرف و برداشت مشخص میشود.
نمایندهی مردم الیگودرز در مجلس با تأکید بر اینکه در ابتدا هدف از برقدار کردن چاههای کشاورزی کاهش استفاده از سوختهای فسیلی(گازوئیل) بود که کشور آن را وارد میکرد، اظهار کرد: مسئولان به این نتیجه رسیدند که برق ارزانتر از گازوئیل است و به جای واردات آن مابهالتفاوت سوخت به صورت یارانه به چاههای کشاورزی اختصاص داده و آنها برقدار شوند.
وی تصریح کرد: با برقدار کردن چاههای کشاورزی وزارت نفت تفاوت قیمت را تقبل کند و هزینه واردات صادرات گازوئیل را مدیریت کند.
توکلی خاطرنشان کرد: با بحران آبی که وجود دارد نیاز است چاههای کشاورزی به کنترل هوشمند مجهز شوند.
فراموش نکنیم که قطره قطره آب لحظه لحظه زندگی است پس لحظههای زندگیمان را از دست ندهیم و بدانیم که ما آب را از پدرانمان به ارث نبردهایم بلکه از فرزندانمان به امانت گرفتهایم.
گزارش از «آزیتا یوسفیان» ایسنای منطقهی لرستان
انتهای پیام