سیاسی‌کاری در بورس با اسم رمز

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خبر از تصویب طرح تحقیق و تفحص مجلس از بورس داده و اعلام کرده "جهت روشن شدن وقایع رخ داده در بورس، بررسی رانت‌ها و مفاسد رخ داده و حمایت از حقوق سهامداران، طرح‎ تحقیق و تفحص از بورس با امضای ۵۰ نماینده تدوین و در کمیسیون اقتصادی تصویب و بزودی در صحن علنی مطرح می‌شود."

مشکلات "بورس" در چند ماه اخیر و ضرر و زیانی که به سهامداران تحمیل شده، شائبه دست‌کاری در روند بازار سرمایه و فساد در این بازار را تقویت کرده و روزی نیست که عده‌ای از سهامداران بابت مشکلات این بازار گله نکنند.

دغدغه‌های ارتش چند میلیونی سهامداران، مدتی است که پای مجلسی‌ها را به این بازار کشانده و برخی نمایندگان مجلس علنا از فساد در این بازار سخن می‌گویند.

طرح تحقیق و تفحص از بورس در شرایطی کلید خورده که به نظر می‌رسد سازمان بورس و اوراق بهادار، توان کافی برای ساماندهی این بازار نداشته و با وجود تصمیماتی مثل آیین‌نامه حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سرمایه‌گذاران، عرضه و تقاضای این بازار حواشی فراوان به دنبال داشته و برخی فعالان "بورس" مداخله سیاسیون در بازارسرمایه را به نفع این بازار نمی‌دانند و نگران تبعات بعدی آن هستند.

به منظور بررسی بیشتر مزایا و معایب مداخله مجلس در این بازار و تحقیق و تفحص از بورس، خبرنگار بورس‌نیوز نظر چند تن از کارشناسان بازار سرمایه را جویا شده است.

حمید اسدی حقوقدان بازار سرمایه و مدرس دانشگاه

طبق اصل هفتادوشش قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.

در آیین‌نامه ۲۱۲ داخلی مجلس هم آمده: "کمیسیون موظف است در مدت ۲۰ روز، اعضای هیات تحقیق و تفحص را که حداقل ۱۱ و حداکثر ۱۵ نفر خواهند بود، انتخاب کند. هیات تحقیق و تفحص می‌تواند از کارشناسان مورد وثوق با تائید هیات رئیسه مجلس استفاده کند.

درصورتی‌که در گزارش کمیسیون (پس از انجام تحقیق و تفحص) تخلف احراز و درخواست تعقیب شود، متخلف توسط هیات رئیسه مجلس حسب مورد به قوه قضائیه یا مرجع رسیدگی به تخلفات اداری معرفی می‌شود تا خارج از نوبت تقاضای کمیسیون را مورد رسیدگی قرار داده و نتیجه آن را به کمیسیون اعلام کند.

تبصره: در صورت ارجاع گزارش به قوه قضائیه، کمیسیون موظف است خلاصه گزارش را که در آن موضوع تخلف، نوع جرم، دلایل توجه اتهام به متهم و مستندات قانونی مشخص‌شده است، تهیه نماید. این گزارش دریکی از شعب دادگاه رسیدگی به امور کیفری خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و حداکثر ظرف ۳ ماه رأی مقتضی صادر می‌شود.

مجید عبدالحمیدی کارشناس بازار سرمایه:

طرح تحقیق و تفحص از بورس را اتفاقی مثبت برای عموم سرمایه‌گذاران میدانم  به شرطی که تمام موارد به‌طور کامل بررسی شود.

آنچه امروز باید باعث نگرانی ما شود، عدم اعتماد سهامداران به بازارسرمایه است. امروزه شاهد فعالیت اشخاص زیادی در این بازار هستیم که سرمایه‌های خود را که ماحصل تلاش چندین ساله‌شان بوده، با تبلیغات و تشویق‌های دولت به بورس سپرده‌اند و در حال حاضر بیش از نیمی از آن را از دست دادند. در شرایط کنونی باید به‌جای تفرقه، دنبال راه‌حلی برای بهبود حال سهامداران حقیقی باشیم.

تمامی فعالان این بازار و مسئولین این حوزه وظیفه‌دارند سریعاً عوامل مستقیم و غیرمستقیمی را که به ایجاد چنین شرایطی در بازار سرمایه دامن زده، شناسایی کنند و برای درمان و حل آن اقدامی مناسب انجام دهند. اگر در این راستا ضعف و مشکلی هم وجود دارد، باید شفاف‌سازی صورت بگیرد و با پیگیری‌های بیشتر، مانع از ضرر و زیان بیشتر سهامداران شد. باید بازار سرمایه را به محلی  برای جذب سرمایه در جهت توسعه و پیشرفت کشور تبدیل کرد.

سیاسی کردن این بازار به ضرر تمام سهام‌داران خواهد بود و افراد تصمیم‌گیرنده دراین‌باره باید از دل خود این بازار باشند تا تمام مشکلات رو درگذشته و حال باپوست و گوشت و استخوان خود تجربه کرده باشند، این افراد هستند که می‌توانند راهکارهای مناسب جهت بهبود وضیعت ارائه کنند. متأسفانه در حال حاضر پیش‌بینی روند شاخص تا پایان سال بدون این رویکردها بسیار خوشایند نخواهد بود.

پیمان مولوی دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران:

قطعا شفافیت اتفاق مثبتی است؛ اما شفافیت باید در تمام بخش ها فراگیر شود. مکانیزم تحقیق و تفحص، یک مکانیزم آتی است. ولی این مکانیزم باید به گونه ای شفاف شود که شک و شبهه و شائبه ای ایجاد نکند و نیازی هم به تحقیق و تفحص نباشد. البته که در بازارهایی مثل بورس انگلیس یا بورس آمریکا هم شاهد بررسی هایی در بازار سرمایه شان هستیم.

نمی توان انتظار داشت در یک اقتصاد کاملا دستوری، بورس ما شبیه بورس آمریکا باشد. بازار سرمایه ما نسبت به بسیاری از بازارها شفاف تر است؛ ولی با توجه به گسترش شبکه های اجتماعی، عدم تقارن اطلاعاتی موجب ناخرسندی عده ای شده و این عدم تقارن اطلاعاتی فقط با شفافیت در کلیت اقتصاد ایران رفع می شود. اما تحقیق و تفحص از بورس در چارچوب قانون، در راستای افزایش شفافیت این بازار اتفاق بدی نیست و اشکالی ندارد که آنچه در این بازار رخ داده مورد بررسی قرار بگیرد و نتیجه، به اطلاع مردم برسد. ولی سوال این است که در اقتصادی با درجه شفافیت پایین، این بررسی ها چقدر تاثیرگذار خواهد بود.

بهتر است اقتصاد کشور به سمت شفافیت حرکت کند و بعد انتظار داشته باشیم بازار سرمایه بتواند طبق رسالت خود، مکانیزم عرضه و تقاضا و تامین مالی و... را به درستی انجام دهد. نمی توان از ابزارهای عدم شفافیت در اقتصاد از جمله دلار ۴۲۰۰ تومانی استفاده کرد و انتظار شفافیت داشت.

اگر این شفافیت ایجاد شود، دیگر روند بازارهای مالی حتی بازار رمز ارزها ترسناک نخواهد بود. شفافیت نیازمند اصلاح قوانین و بهره مندی از تجربه کشورهای موفق مثل سنگاپور، امارات متحده عربی، هنگ کنگ، ژاپن، آلمان، لهستان و... خواهد بود؛ مشروط بر آنکه اعتقادی به یادگیری داشته باشیم!

رامین خدابنده مدیرعامل سبدگردان نوین نگر آسیا

تحقیق و تفحص از بورس، اقدام مثبتی است و باید انجام شود؛ اما در بوق و کرنا کردن این تحقیق و تفحص و سیاسی کردن کار، صحیح نیست.

قطعا در صورت افزایش ریسک بازار سرمایه، در کوتاه مدت برای بازار سرمایه جذاب نخواهد بود. ولی چه بسا که بعد از تحقیق و تفحص از بورس مشخص شود تخلفی صورت نگرفته و این گونه طرح موضوع کردن به اعتماد عمومی آسیب بزند. سیاسی کردن بورس از سمت هر جناحی که باشد، به نفع این بازار نیست.

بهمن فلاح کارشناس بازار سرمایه

این طرح، طرحی سیاسی بوده و تا‌کنون از سمت مجلس شورای اسلامی هیچ قدم مثبتی به نفع بازار سرمایه ندیده‌ایم. به نظر می‌رسد بورس به زمین‌بازی سیاسیون و دعواهای جناحی بدل شده است.

ذات مسئله و بررسی اتفاقات بورس و افزایش شفافیت و مبارزه با رانت و فساد و... نیازی به بزرگنمایی تحقیق و تفحص از بورس و های و هوی ندارد.

رفع ابهامات این بازار به‌راحتی قابل انجام است، ولی طرح مجلس بیشتر شبیه گروگان‌گیری بورس برای گرفتن امتیاز از دولت، شوآف سیاسی و عوام‌فریبی با اسم رمز واگذاری دو باشگاه ورزشی استقلال و پرسپولیس است!

عباس آرگون نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی:

بورس نیاز به تحقیق وتفحص نداشته بلکه نیاز به اعتمادسازی ، آزادسازی و عدم دخالت دارد و تحقیق و تفحص کمکی به بهبود شرایط بازار نمی‌کند، امید است شرایط بدتر از وضعیت فعلی نشود.

دانیال آستانه مدیر سرمایه هلدینگ رازی:

نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، طبق ذات وظیفه خود، آینه انعکاس نظرات و خواسته های آحاد مردم ایران هستند و از سویی مساله بازار سرمایه در زمان کنونی به یک دغدغه اجتماعی با سطح اهمیت بالا بدل شده است. از طرف دیگر صحه گذاری توسط یک رکن قانونگذار کلان بر فضای اقتصادی بازار سرمایه با منافع عمومی ملت ایران نیز حائز ارزش است. لکن این اقدام اگر بدون لحاظ نمودن مساله تاثیرپذیری بالای بازار سرمایه از اکوسیستم سیاسی اقتصادی کشور صورت بگیرد، نتایج مثمرثمری به همراه نخواهد داشت.

رخدادهای متعدد خارج از محیط بازار سرمایه همچون عدم هماهنگی ارکان صندوق ETF دارا دوم، افزایش نرخ بهره بین بانکی، سیاست های مبهم و پر نوسان نرخ ارز و از همه مهمتر و اثرگذارتر نرخ گذاری های دستوری بر صنایع مختلف نیز آثار مخربی را بر بازار سرمایه کشور وارد آورده است. در حقیقت ریشه بخشی از خسران وارد شده بر سرمایه و اعتماد عمومی، از تصمیم گیری های خارج از ساختار اجرایی بازار سرمایه بوده است. امید بر آن است که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، گرایِ این معضلات را نیز ردیابی کرده و تلاش این اقدام را بر کاهش ریسک سرمایه گذاری در بازار سرمایه معطوف کنند و نهایتا ماحصل این بررسی، راهکاری امن و باثبات برای خروج از بحران کنونی در نظر قرار گیرد.

نوید خاندوزی کارشناس بازار سرمایه:

بازار سرمایه در شرایط فعلی بیش از هر چیز، نیازمند آرامش است.

قطعاً باید برخی موارد ازجمله فروش‌هایی که توسط بعضی کدهای معاملاتی صورت گرفته، شفاف شود؛ ولی باید آرامش روانی بازار سرمایه را حفظ کرد.

به‌شدت موافق هستم که در فرصت مناسب، تحقیق و تفحص از بورس توسط مجلس شورای اسلامی باید انجام شود اما؛ به نظر می‌رسد تحقیق و تفحص از بورس در این مقطع زمانی، کمک چندانی به بهبود وضعیت بازار سرمایه نخواهد کرد.

اگر مجلس قصد حمایت و افزایش شفافیت بازار سرمایه را دارد، می‌تواند راهکارهای دیگری را برگزیند.

ولید هلالات کارشناس بازار سرمایه

تحقیق و تفحص مجلس از بورس، به‌خودی‌خود اشکالی ندارد و تحقیق و تفحص ابزاری است که در اختیار مجلس بوده و در مواقع لزوم امکان استفاده از آن را دارد.

از سوی دیگر نباید فراموش کرد که طرح علنی این موضوع در مقطعی که بازار سرمایه ما بسیار حساس و ملتهب شده، می‌تواند بیش از مزایا، تبعات برای بازار سرمایه به همراه داشته باشد.

مجلس متوجه شده که ریزش‌های بازارسرمایه غیرمنطقی بوده و بسیاری از نمایندگان مجلس نیز که پیگیر تحقیق و تفحص از بورس هستند، فعال اقتصادی نیستند و بیشتر به سبب حساسیت‌های روانی ضرر و زیانی که به مردم تحمیل‌شده، دنبال این قضیه هستند.

نمی‌توان گفت طرح تحقیق‌و‌تفحص مجلس از بورس، ژست سیاسی است و به‌هرحال آثار منفی ریزش بازارسرمایه، دغدغه‌هایی ایجاد کرده اما؛ باید توجه داشت که سازمان بورس در کمتر از یک سال گذشته، ۳ بار تغییر ریاست داشته و شاید بهتر باشد موقعیت فعلی بازار سرمایه هم در تصمیم‌گیری‌ها و اظهارنظرها لحاظ گردد.

بورس نیوز